Вести
Попладне невреме со поројни дождови во цела држава
Невреме со пороен дожд, грмежи и засилен ветер се очекува за денеска попладне во западните, а кон крајот на денот и во текот на ноќта во источните делови, соопшти УХМР. Максималната температура ќе биде во интервал од 14 до 21 степен.
Како што информира УХМР, под влијание на нестабилна воздушна маса од Медитеранот, во Северна Македонија продолжува периодот на променливо и нестабилно време со повремени врнежи од дожд.
види ги сите денешни вести
СИРИЗА ќе ги поднесе во грчкиот Парламент трите меморандуми со Северна Македонија
СИРИЗА во следниот период ќе ги поднесе за ратификација во Парламентот трите меморандуми со Северна Македонија, соопшти портпаролката на грчката опозициска партија Вула Кехаја на денешниот брифинг со новинарите, јавува МИА.
Таа објасни дека ги разгледуваат можностите како ќе го направат тоа и рече дека веројатно ќе биде во форма на законска иницијатива. Таа коментираше дека Владата на Мицотакис „избегнува да ги донесе во Парламентот од внатрепартиски причини и за да ја одржи рамнотежата во самата Влада“.
„Се истражува и се читаат законските текстови што произлегуваат од Договорот и претставуваат она што се нарекува Протоколи или Меморандуми за соработка со соседната земја и во следниот период, веројатно во облик на законска иницијатива ќе бидат доставени во Парламентот. Но, со големо изненадување и незадоволство ја слушаме Владата и нејзините претставници да најавуваат дека ќе гласаат против или нема да гласаат или дека не се согласуваат со таква иницијатива. Зошто се крие Нова демократија и не се обидува барем сега владината партија да го спаси угледот на Договорот од Преспа, кој во минатото го карактеризираше како предавнички, а сега смета дека треба да го одбрани, но без притоа да го заштити законски?“, рече Кехаја.
На денешниот брифинг со новинарите, портпаролката на СИРИЗА упати прашање до актуелната грчка Влада, зошто, како што рече, „ако толку многу е вознемирена од ставот на новата претседателка на Северна Македонија, веднаш не ги донесе во Парламентот меморандумите како што налага Договорот од Преспа?“
„Еден овие протоколи се однесува на интеграцијата на Северна Македонија во Европската Унија. Ова немаше да биде преговарачка карта за нашата Влада да изврши притисок врз Северна Македонија да се усогласи со Договорот, а во спротивно нема да се отвори патот кон Европската Унија?“, праша портпаролката на СИРИЗА.
Трите потпишани меморандуми меѓу двете земји се: Меморандумот за забрзување на процесот на интеграција на Северна Македонија во ЕУ; Меморандум за формирање на Координативен комитет за економска соработка и Техничка спогодба за надгледување на FIR Скопје.
Тие се дел од обврските на Грција преземени со потпишувањето на Преспанскиот договор, а кои веќе неколку години чекаат да бидат ставени на дневен ред за ратификација во грчкиот Парламент.
По потпишувањето на Преспанскиот договор во јуни 2018 година, во Северна Македонија следуваа уставни измени со кои државата во своето уставно име ја додаде придавката „Северна“. Новото име стапи на сила во февруари 2019-та. Со договорот се реши деценискиот спор со Грција што беше пречка и во евроатлантските интеграции на Скопје.
Бајден ги зголеми царините за кинеските електрични возила и други производи
Американскиот претседател Џо Бајден најави нагло зголемување на царините за низа кинески производи, вклучувајќи ги електричните возила, компјутерски чипови и медицински производи. Со овој потег Соединетите Држави ризикуваат судир со Пекинг во изборната година додека се обидува да ги придобие гласачите кои ја оценуваат неговата економска политика со ниски оценки.
Како дел од зголемувањето на царините, давачките за кинеските електрични возила ќе се зголемат од 25 на 100 отсто, за литиум-јонските батерии и делови за батерии за електрични возила од 7,5 на 25 отсто, како и за фотоволтаичните ќелии што се користат за производство на соларни панели од 25 проценти до 50 проценти.
Зголемени се царините и за разни други стоки. На пример, за медицинските шприцеви и игли, тарифите ќе бидат зголемени од нула на 50 проценти.
Зголемувањето на царините беше најавено во услови на жестока кампања меѓу Бајден и поранешниот претседател Доналд Трамп, при што и двајцата се обидуваа да се прикажат себеси како построги кон Кина.
Бајден ќе ги задржи царините воведени од Трамп, а ќе зголеми други, соопшти Белата куќа, наведувајќи ги „неприфатливите ризици“ за „економската безбедност“ на Соединетите Држави, претставена со, како што истакнува, нефер кинески практики што ги преплавуваат глобалните пазари со евтина стока.
Царините ќе бидат постепено воведени во текот на следните три години, а тие ќе стапат на сила во 2024 година и ќе ги покриваат електричните возила, соларни ќелии, шприцеви, игли, челик и алуминиум и многу повеќе. Во моментов има многу малку електрични возила од Кина во САД, но официјалните лица се загрижени дека евтините модели овозможени со субвенции од кинеската влада наскоро би можеле да го преплават американскиот пазар.
„Новите мерки влијаат на увозот на кинески стоки во вредност од 18 милијарди долари, вклучувајќи челик и алуминиум, полупроводници, батерии, критични минерали, соларни ќелии и кранови“, соопшти Белата куќа.
Според американските податоци, во 2023 година САД увезле стоки во вредност од 427 милијарди долари од Кина, а извезле стоки во вредност од 148 милијарди долари.
Новите мерки, според Белата куќа, имаат за цел да ја охрабрат Кина „да ги елиминира своите нефер трговски практики поврзани со трансфер на технологија, интелектуална сопственост и иновации“.
Претставниците на администрацијата рекоа дека мерките биле „внимателно насочени“ и комбинирани со домашни инвестиции, планирани со блиски сојузници и веројатно нема да ја влошат инфлацијата која веќе ги налути американските гласачи и ги загрози шансите за реизбор на Бајден.
Бајден се бори да ги убеди гласачите во ефективноста на неговата економска политика и покрај малата невработеност и економскиот раст.
Аналитичарите предупредија дека трговскиот конфликт меѓу двете најголеми светски економии може да ги зголеми трошоците за електричните возила во целина, што ќе им наштети на климатските цели на Бајден и неговата цел да создаде работни места во производството.
Бајден рече дека сака да победи во ерата на конкуренција со Кина, но не и да започне трговска војна што може да им наштети на нивните економии. Во последните месеци, тој работеше на намалување на тензиите во разговорите со кинескиот претседател Си Џинпинг.
Студентите во Грузија протестираат против законот за „странски агенти“ пред клучното гласање
И покрај неколкунеделните масовни протести, грузискиот парламент се очекува денеска(14 мај) да го одобри контроверзниот закон за „странски агенти“ што многумина го гледаат како закана за напорите за интеграција во евроатлантската заедница и кој го отсликува сличниот репресивен закон во Русија.
Грузиските студенти, од кои многумина ги напуштија часовите за да им се придружат на демонстрантите во понеделник, се очекува да излезат во голем број и денеска, по повикот на оние кои со недели протестираат во центарот на Тбилиси и покрај притисокот од властите, објави грузискиот сервис на Радио Слободна Европа.
Дописниците на РСЕ јавуваат дека студентите планираат да создадат таканаречен коридор на срамот низ кој ќе поминат пратениците на владејачката партија Грузиски сон откако ќе го одобрат законот. Гласањето најверојатно ќе се одржи во 15 часот по локално време (13 часот по средноевропско време).
Студенти од неколку универзитети им се придружија на илјадниците демонстранти пред зградата на парламентот каде извикуваа дека „ќе ја заштитат достојната иднина на Грузија, нејзината независност и европската иднина на земјата“, јавуваат дописниците на РСЕ.
„Нема да се откажеме од слободата на нашата земја, од европската иднина и од уставните загарантирани права“, порачаа тие на собирот.
Неколку недели, десетици илјади Грузијци протестираа против законот за „странски агенти“ предложен од партијата Грузиски сон. Демонстрациите постојано беа насилно задушувани со водени топови, солзавец и гумени куршуми, додека демонстрантите беа напаѓани и од насилни банди.
Нацрт-законот беше осуден од САД, Европската Унија и други земји за создавање на сличен руски закон што претседателот Владимир Путин го користеше за да ја уништи опозицијата и да ги задуши независните институции.
Сепак, се очекува законот да помине непречено на третото и последно читање во парламентот под контрола на Грузискиот сон. Поддршката за законот во понеделникот ја потврди премиерот Иракли Кобахиџе.
Бидејќи на членовите на опозицијата им беше забрането да учествуваат на состанокот на правниот комитет во понеделник, на пратениците од Грузиски сон им беа потребни само 67 секунди да го разгледаат и одобрат предлог-законот, овозможувајќи му да оди на конечно гласање во вторник (14 мај).
Анкета на ИРИ за Западен Балкан: Поддршка за членството во ЕУ, нападите на Русија врз Украина неоправдани
Последното мултинационално истражување за Западен Балкан од страна на Центарот за анкетни истражувања (CISR) на Меѓународниот републикански институт (ИРИ) покажува широка поддршка за приклучувањето кон Европската Унија (ЕУ) и силно мнозинство кое ја смета руската војна против Украина за неоправдана.
Анкетата е спроведена во Албанија, Босна и Херцеговина (БиХ), Косово, Северна Македонија, Црна Гора и Србија во периодот меѓу 2 февруари и 5 март 2024 година, соопшти ИРИ Македонија.
На прашањето дали би го поддржале приклучувањето кон ЕУ доколку денес се одржи референдум, во пет од шесте земји силно мнозинство би гласало за приклучување кон Унијата и тоа од 68 отсто во Северна Македонија и во Босна и Херцеговина до 92 отсто во Албанија. Во Србија, повеќето од 40 отсто го поддржуваат приклучувањето кон ЕУ.
„Постои силна желба низ Балканот за зајакнување на врските со западните економии и за приклучување кон ЕУ. Оваа широка поддршка покажува дека луѓето од целиот регион веруваат дека понатамошната интеграција во Европската Унија може да помогне за постигнување одржлив просперитет“, рече Пол Мекарти, директор за Европа во ИРИ.
Кај приоритетите на граѓаните за владите на Западен Балкан доминираат економските прашања. Освен Албанија, каде што невработеноста беше главен проблем, високите цени и трошоците на живот претставуваат најголема грижа за граѓаните во другите пет земји од Западен Балкан. Покрај тоа, во сите шест земји, корупцијата се појави како еден од првите три приоритетни проблеми.
Анкетата, исто така, покажа дека мнозинството во пет од шесте анкетирани земји верува дека руската војна против Украина е целосно или донекаде неоправдана. Во Србија, пак, повеќето од 49 отсто целосно или донекаде ја оправдуваат Русија.
„Иако овие бројки се претежно позитивни, српските одговори се вознемирувачки. Доколку мирот и безбедноста се долгорочни цели на Балканот, подобра опција за Србија ќе биде да ги отфрли руските предлози и да изгради посилни врски со Западот“, вели Мекарти.
Истражувањето беше спроведено во име на Центарот за анкетни истражувања на ИРИ од страна на Ипсос во периодот меѓу 2 февруари и 5 март 2024 година.
Функционер во руското министерство за одбрана уапсен поради поткуп
Јуриј Кузњецов, шеф на главната кадровска управа на Министерството за одбрана на Русија, е уапсен под сомнение дека примил мито, изјави официјалниот претставник на Истражниот комитет на Русија, Светлана Петренко.
„Главната истражна управа на Истражниот комитет на Русија покрена кривична постапка против шефот на кадровската управа на Министерството за одбрана на Русија, Јуриј Кузњецов. Тој е осомничен за примање голем поткуп (6 дел од член 290 од Кривичниот законик на Русија)“, објави Петренко.
Според информациите на истрагата, Кузњецов од 2021-2023 година кога бил шеф на Осмата управа на Генералштабот примил поткуп од претприемач „за извршување одредени дејствија во нивна корист“.
При претресот кај генералот биле пронајдени пари во вкупна вредност од над 100 милиони рубљи во различни валути (околу еден милион долари), златници, колекционерски часовници и луксузни предмети.
Судот му определи мерка притвор на Кузњецов.
Путин неделава патува во Кина
Рускиот претседател Владимир Путин оваа недела ќе ја посети Кина на покана на кинескиот претседател Си Џинпинг, соопшти во вторник (14 мај) кинеското Министерство за надворешни работи.
Путин ќе биде во Пекинг од четврток до петок, изјави портпаролката на Министерството за надворешни работи Хуа Чунјинг.
Кремљ во соопштение потврди дека Путин оди во Кина, наведувајќи дека тоа е негова прва посета во странство откако положи заклетва и го започна својот петти претседателски мандат.
Неколку дена пред Русија да ја започне својата инвазија на Украина во февруари 2022 година, Пекинг и Москва прогласија партнерство „без задржување“ и оттогаш ја зголемија трговијата на рекордно високо ниво.
Русија се потпира на Кина за клучна економска помош откако Западот воведе санкции кон Москва поради нејзината агресија во соседна Украина.
Дотогаш, Кина имаше корист од евтиниот руски увоз на енергија и пристапот до огромни природни ресурси, вклучително и стабилно снабдување со гас преку гасоводот Моќта на Сибир.
Нивното блиско економско партнерство, сепак, се најде под лупа на Западот, при што САД се заканија дека ќе ги санкционираат странските банки и компании кои соработуваат со Москва.
Блинкен во ненајавена посета на Украина: Новиот пакет оружје од САД пристигнува
Американскиот државен секретар Ентони Блинкен денеска (14 мај) во Киев изјави дека веќе пристигнува нов пакет оружје за Украина.
На средбата со украинскиот претседател Володимир Зеленски, за време на ненајавената посета на Киев, Блинкен рече дека ќе стигне уште оружје и дека „тоа ќе направи разлика“.
Зеленски му рекол на Блинкен дека на Украина сега и се потребни две батерии за противвоздушна одбрана за Харкив, откако Русија започна нова офанзива во областа минатата недела.
„Знаеме и дека помошта е на пат сега, некои веќе пристигнаа, а уште ќе пристигнуваат. И тоа ќе направи вистинска разлика против руската агресија на бојното поле“, рече Блинкен.
Американскиот државен секретар Ентони Блинкен доцна во понеделникот допатува во ненајавена посета на Украина, каде што е планирано да се сретне со украинските власти и да ја потврди континуираната поддршка на САД за Украина додека Киев се бори против руската инвазија, соопштија од Стејт департментот.
Блинкен треба да се сретне со претседателот Володимир Зеленски, премиерот Денис Шмихал и министерот за надворешни работи Дмитро Кулебa.
Блинкен и украинските власти треба да разговараат за „новите информации од бојното поле, влијанието на новата безбедносна и економска помош на САД, долгорочните безбедносни и други обврски“, рече портпаролот на Стејт департментот, Метју Мулер.
Американскиот државен секретар во текот на денот ќе одржи говор пред студентите на Политехничкиот институт во Киев, додаде тој.
Во меѓувреме, украинската војска соопшти дека руските сили го засилиле нападот од големи размери на пограничниот регион Харкив и дека ситуацијата во областа на градот Вовчанск станала многу тешка и довела до евакуација на жителите.
Патријархот Порфириј доби забрана за влез во Косово
Властите во Приштина му забранија на поглаварот на Српската православна црква (СПЦ), патријархот Порфириј и на седумте епископи кои го придружуваат да влезат во Косово, каде што за денеска беше закажан состанок на советот на СПЦ во Пеќката патријаршија.
„Патријархот требаше да пристигне на Косово во попладневните часови, но пред да пристигне на преминот Мердаре, од Приштина стигна забрана во која се наведува дека поглаварот на СПЦ не може да влезе во Косово“, соопшти Канцеларијата за Косово и Метохија на Владата на Србија.
Пеќката патријаршија од средината на 14 век е историски трон на поглаварот на Српската православна црква и традиционално духовно седиште, а се наоѓа на списокот на културни добра под заштита на УНЕСКО.
Директорот на Канцеларијата, Петар Петковиќ, рече дека, согласно сите протоколи, испратиле соопштение до Приштина за плановите на поглаварот на СПЦ, но „спротивно на сите договори, (косовскиот премиер Албин) Курти негираше можност патријархот да присуствува на првиот ден од Соборот на СПЦ и да биде поддршка на својот народ и верници.
Порфириј во писмена изјава за медиумите најави дека „како српски патријарх, како граѓанин и како верник“ знае и вели „дека и самиот Бог порано или подоцна ќе ја отвори таа врата“.
„Оние кои ги затворија вратите на молитвениот дом прават зло прво на себе, а потоа на сите луѓе“, наведе Порфириј.
Косовското Министерство за надворешни работи потврди дека го одбило барањето на патријархот на СПЦ да ја посети Патријаршијата во Пеќ, пренесоа косовските медиуми.
Забраната на косовските власти на поглаварот на Српската православна црква предизвика бројни реакции во Белград, при што најчеста оценка е дека тоа е „срамен“ и „нецивилизиран чин“, и „уште еден во низата потези со кои официјална Приштина ја покажува својата позиција и нетрпеливост кон Србите и Белград“.
Српската православна црква ја оквалификува одлуката како - „неразумна“.
Бајден го потпиша законот за забрана за увоз на збогатен ураниум од Русија
Американскиот претседател Џо Бајден потпиша закон со кој се забранува увоз на збогатен ураниум, односно нуклеарно гориво за производство на електрична енергија во нуклеарните централи во Соединетите Држави од Русија.
Таа забрана за нуклеарно гориво ќе стапи на сила за околу 90 дена, но на Министерството за енергетика на САД му е дозволено да одобри исклучоци до 2027 година, во случај да има загриженост за недостиг на гориво.
Нацрт-законот, исто така, овластува 2,7 милијарди долари за финансирање на изградбата на американската индустрија за нуклеарно гориво, чии 24 отсто од збогатениот ураниум што се користи во нуклеарните централи доаѓа од Русија.
СПЦ ќе одржи Собор во Белград наместо во Косово поради забраната за влез на патријархот
Српската православна црква (СПЦ) ќе одржи Собор во Белград на 14 мај, наместо во Косово на 13 мај, како што беше планирано, по забраната за влез на патријархот на СПЦ Порфирије и седум владици во Косово, соопшти црквата.
Заседанието на Соборот на СПЦ ќе започне на 14 мај попладне во црквата Свети Сава во Врачар во Белград, соопшти СПЦ.
Тие наведуваат дека на 13 мај патријархот Порфирије и епископите требало да пристигнат во манастирот на Пеќката патријаршија на годишното собрание на Архиерејскиот собор.
„На административниот премин Мердаре беа запрени од службениците на привремените власти во Приштина и без никакво објаснување соопштија дека им е забранет влез во провинцијата“, соопшти СПЦ на 13 мај.
СПЦ наведува дека од гледна точка на човековите права и слободи, оваа одлука е неприфатлива и дека е „точна слика за позицијата на СПЦ и српскиот народ“ на Косово.
Се додава дека патријархот апелира до сите кои имаат влијание врз ситуацијата во Косово да овозможат слобода на движење и дека во најбрз можен рок ќе се сретне со верниците во Косово.
Министерството за надворешни работи и косовската дијаспора на 13 мај потврдија дека е забранет влезот на патријархот Порфири во Косово.
Србија не ја признава независноста, која Косово ја прогласи во 2008 година, а двете земји преговараат во Брисел со посредство на Европската унија за нормализација на односите.
Партиите имаат потпишано голем број договори, но не сите се спроведени.
Мултимедија
Најпосетени
Што треба да знаете