За насилството и не толеранцијата кон ЛГБТ популацијата говори и траумата на Димитрије од Подгорица , член на ЛГБТ заедницата во Црна Гора.
„Едно момче ми пријде на улица, ме плукна, почна да ме навредува и ме удри по лицето. Лежев на подот облеан во крв која течеше од мојот нос и од очите. Ударот беше толку силен што ми ги скрши вилицата и јаболчната коска“, раскажува тој за Радио Слободна Европа .
Димитрије вели дека, додека лежел на улица, никој не дошол да му помогне.
„Ударот не ме повреди толку многу. Можеше да се случи во секое време и на кое било место во светот, но се случи во Подгорица и рамнодушноста на луѓето многу ме повреди. Лежев долго време на земја без ничија помош “, изјави Димитрије, додавајќи дека оваа ситуација, поради односот на луѓето влијаела да ја изгуби довербата во луѓето.
Колку новата влада ќе ги заштити сексуалните малцинства?
Новата црногорска влада беше избрана на 4 декември и има 12 министри. Повеќе од половина се блиски до Српската православна црква (СПЦ), а премиерот Здравко Кривокапиќ, на предлог на СПЦ, беше на чело на опозициската листа „За иднината на Црна Гора“, на која доминира просрпскиот Демократски фронт. Премиерот Кривокапиќ го објасни бројот на министерства со симболиката на 12-те апостоли, осврнувајќи се на фактот дека „тоа ги научи покојниот митрополит Амфилохије“.
За ЛГБТ популацијата, Амфилохије, кој триесет години беше на чело на Митрополијата на СПЦ во Црна Гора, користеше изрази како „парада на срамот“ „Овошје што не може да роди плод, се сече и се фрла во оган “
Марко Пејовиќ од невладината организација Центар за демократија и човекови права, кој е еден од авторите на истражувањето, не смета дека доаѓањето на новата влада придонело за ставовите на граѓаните, но и дека црквата ќе има уште поголемо влијание врз ставовите на црногорските граѓани.
„Фактот дека Српската православна црква со години има високо ниво на доверба кај граѓаните, повеќе од 65%, е фактор што влијае врз формирањето ставови, но Црна Гора е конзервативно општество. Тешко можеме да кажеме дека промената на власта влијаела на ваквиот став во овој момент и можеби дека ќе влијае во иднина.“
Црна Гора - конзервативно општество
Тој вели дека фактот дека секој втор граѓанин на Црна Гора изразува хомофобични ставови и една петтина од населението е крајно хомофобичен, е крајно алармантно и загрижувачко.
„Фактот што секој петти граѓанин верува дека ЛГБТ луѓето не се подобри од криминалците и дека тие треба да бидат најстрого казнети зборува многу. Значи, нечие право да биде со различна сексуална ориентација се изедначува со кривични дела. „И покрај напорите на бројни невладини организации и институции, тие луѓе сè уште се изложени на посебен ризик од дискриминација“, додава Пејовиќ.
Само пет проценти од граѓаните имаат позитивен став кон ЛГБТ популацијата, посочува Пејовиќ.
„И покрај фактот дека Црна Гора е кандидат за членство и веќе осум години води преговори со Европската унија, сепак е конзервативно и традиционално општество во кое промените во ставовите се тешки“, смета Пејовиќ.
Тој исто така вели дека дискриминацијата на ЛГБТ лицата е зголемена за 2,6 проценти за десет години.
Еден од лидерите на ЛГБТ движењето во Црна Гора, Даниел Калезиќ, кој исто така беше вербално нападнат, вели дека не се плаши заради ставовите на граѓаните.
„Ни најмалку. Ниту јас, ниту активистите околу мене. Но, јас сум свесен дека има многу повеќе кои поради ваквите податоци и негативни ставови сè уште живеат во страв и искрено се многу исплашени “, наведува Калезиќ.
Ветувањата на новата власт
Имајќи предвид дека односот на општеството кон ЛГБТ луѓето во Црна Гора се влоши, Даниел вели дека е рано да се предвидат очекувањата кога станува збор за соработка со државата.
„Новата влада се обврза да ги почитува сите меѓународни обврски, вклучително и отворена и директна поддршка за еднаквоста на ЛГБТИ луѓето во општеството“, рече тој.
Премиерот Здравко Кривокапиќ на прес-конференција во септември, запрашан како би спречил можно влијание на црквата врз натамошно градење на секуларно општество, со посебен осврт на правата на ЛГБТ, одговори дека ќе ги почитува сите закони.
„Никој нема да загрозиме, тоа се лични слободи. Па, колку што ја изложуваме, во сè ја надминавме мерката и таа мерка мора да биде односот на сè “, рече Кривокапиќ.
Црна Гора е секуларна држава, одделена од Црквата со Уставот. Сепак, Калезиќ не ги поврзува податоците од истражувањето со промената на владата.
„Овие ставови имало и порано. „Она што придонесе се позициите на авторитет, различни и религиозни, луѓе кои се на позиции на авторитет и кои интензивно предизвикуваат омраза кон нас веќе неколку години“, вели Калезиќ.
На 1 јули, Парламентот на Црна Гора го донесе Законот за животно партнерство на лица од ист пол, со гласовите на тогашното владејачко мнозинство предводено од Демократската партија на социјалистите. Клубот на пратеници на малцинските нации беше против усвојувањето, како и пратениците на Демократскиот фронт, доминантен состав на сегашната влада.
Демократскиот фронт тогаш оцени дека со усвојување на Законот за животно партнерство на лица од ист пол, властите сакаат (ДПС) да се справи со црногорскиот морал, традиција и традиционалното семејство. Пратеникот од Демократскиот фронт, Јован Вужуровиќ, го нарече законот „чуден“, истакнувајќи дека владата го усвојува со цел да ги исполни барањата на лобито во Брисел. Во новиот состав на Собранието, Вучуровиќ е избран за претседател на Комитетот за човекови права и слободи на Собранието.
Во последниот извештај на Европската комисија, во делот што се однесува на ЛГБТ-правата, се наведува дека Црна Гора треба да ги зголеми капацитетите на институциите за заштита од дискриминација, особено во судството.
Свеста за правата на ЛГБТ луѓето расте, се наведува во извештајот, истакнувајќи дека „нивниот статус и права продолжуваат редовно да се оспоруваат, особено во медиумите и на социјалните медиуми, вклучително и некои политички и верски претставници.
Во септември 2019 година, во Подгорица се одржа седмата Парада на гордоста без инциденти.
Подготви Теодора Цветковска
