Турција ја отвори античката црква Хора, една од најпознатите византиски градби во Истанбул за муслиманските верници, откако беше користена како музеј повеќе од 70 години, што ја прави втора таква голема преобразба под претседателот Реџеп Таип Ердоган.

Ердоган, лидер на партија со исламистички корени, ја претвори светски познатата Аја Софија во Истанбул од музеј во џамија во 2020 година на церемонија на која присуствуваа десетици илјади луѓе, пишува Ројтерс.

Овој потег беше критикуван од црковните водачи и некои западни земји, велејќи дека повторното преобраќање на Света Софија ќе ризикува продлабочување на верските поделби.

Ердоган рече дека ова е мешање во суверените права и дека е решен да ги заштити правата на муслиманите.

Видете и ова:

Прва рамазанска молитва во „Аја Софија“ во Истанбул по 87 години

Оригиналната црква Хора или Карија датира од 4 век, а Османлиите ја претвориле во џамија. Во 1945 година стана музеј, а во 2020 година Ердоган потпиша наредба да се претвори во џамија. По реконструкцијата беше повторно отворена.

Надворешните сали се зачувани како музеј, а посетителите можеа слободно да ги погледнат ценетите мозаици кои се посипани на таванот. Завесите ги сокриле мозаиците во молитвениот простор на зградата, во согласност со муслиманската традиција.

Луѓе ги креваа ќебињата за да ги погледнат мозаиците на Исус и Марија со бебето Исус.

Ферди Сајмон, британски турист, рече дека би сакал зградата да остане музеј за луѓето да ги видат нејзините мозаици и фрески.

„Се чини дека тоа е политички гамбит“, рече Сајмон.

„Малку е срамота да се видат побожни жени кои дојдоа овде да се молат и им беше кажано дека не можат да влезат во главниот простор“, додаде тој, мислејќи на фактот дека главниот молитвен простор е резервиран за мажи, како и во сите џамии.

Угур Гокгоз, Турчин кој дошол да се моли, рече дека право на турскиот народ е Хора да ја користи како џамија, додавајќи дека артефактите во музејот се зачувани.

„Имаше мал дел резервиран за молитва. Не срушија се за да претворат во џамија“, рече тој.

На тоа место црквата првпат била изградена во четвртиот век, но поголемиот дел од постојната градба потекнува од црквата од 11 век, која делумно била обновена 200 години по земјотресот.

Црквата Свети Спас во Хора, изградена во близина на античките градски ѕидини на тогашниот Константинопол, содржи мозаици и фрески од 14 век кои прикажуваат сцени од библиски сцени.

Србија и Косово треба конструктивно да се вклучат во нормализирање на нивните односи за да добијат право на финансирање од Планот за раст на Европската унија, кој неодамна беше усвоен.

„Нормализацијата на односите е суштински услов на европскиот пат за двете страни. И Србија и Косово ризикуваат да изгубат важна можност во отсуство на напредок“, соопштија од прес-службата на Европската комисија.

Во писмената реакција од прес-службата на оваа институција, се потврдува дека без оглед на основните критериуми што секоја земја треба да ги исполни за да има право да добива средства од европската помош, Косово и Србија треба конструктивно да се ангажираат во нормализацијата на нивните односи.

Тоа подразбира, како што се наведува, целосно спроведување на сите обврски кои произлегуваат од Договорот за патеката на нормализација и од Анексот за имплементација, како и сите претходни договори за дијалог, како и вклучување во преговорите за сеопфатниот договор за нормализација на односите.

Видете и ова:

Од ЕУ велат дека мерките против Косово остануваат на сила

Планот за раст е досега најамбициозниот финансиски пакет на ЕУ за земјите од Западен Балкан. Се состои од шест милијарди евра, од кои две милијарди ќе бидат доделени во форма на грантови, а останатите четири милијарди во форма на заеми со многу поволна каматна стапка. Тој беше претставен во ноември 2023 година, а официјално беше усвоен минатата недела.

Како што објаснуваат претставници на Европската комисија, за да има корист од овој инструмент, секоја земја-корисничка ќе треба да подготви реформска агенда, која ќе биде консултирана, евалуирана и одобрена од Комисијата и доколку е потребно од земјите-членки на ЕУ.

Плаќањата според Планот подлежат на строги услови. Во рамките на овој фонд тоа ќе важи и за социо-економските реформи.

Шпанија, Малта, Ирска и Словенија наскоро официјално ќе ја признаат државата Палестина, што би можело да ги поттикне и другите земји од ЕУ да го сторат истото, изјави денеска високиот претставник на Европската Унија за надворешна политика и безбедност Жозеп Борел.

Тој потврди дека добил гаранции од шпанскиот министер за надворешни работи Хозе Мануел Албарес дека Мадрид официјално ќе ја признае Палестина на 21 мај.

Борел рече дека Белгија сега нема да ја признае „независна Палестина“, но оти Брисел „не ја исклучува“ таа можност во иднина, пренесува шпанска РТВЕ.

Министерката за надворешни работи на Словенија, Тања Фајон, вчера изјави дека словенечката влада ја почнала процедурата за „признавање на независна, суверена држава Палестина“.

Фајон објасни дека одлуката на словенечката влада се заснова на „границите меѓу Израел и Палестина од 1967 година, што значи дека територијата на Палестина би ги опфаќала Појасот Газа, Западниот Брег и Источен Ерусалим“.

Видете и ова:

Генералното собрание на ОН повторно ќе расправа за кандидатурата на Палестинците за членство

Војната во Појасот Газа почна кога Хамас, организација означена како терористичка организација од Соединетите Држави, Европската Унија и Обединетото Кралство, извршија невиден напад врз Израел на 7 октомври, при што загинаа околу 1200 луѓе, главно цивили, според израелските власти.

Хамас киднапираше и околу 250 луѓе, од кои 100 се уште се заробени во Појасот Газа.

Израел потоа започна офанзива на Газа во која досега загинаа повеќе од 34 900 луѓе - две третини од нив жени и деца и рани повеќе од 78 500, според локалното Министерство за здравство, кое е под контрола на Хамас.

Спроведовме европски избори во слободни, мир, фер и демократски изборни процеси во двата изборни круга. Со тоа, со право можам да оценам дека придонесовме во европското поведение на земјата, која што стреми да биде членка на ЕУ, порача на денешната прес-конференција техничкиот премиер Талат Џафери.

Тој на прес-конференцијата на којашто се осврна на работата на Владата во изминатите 100 дена, посочи дека овие избори ќе се спомнуваат по тоа како може и како треба да се работи во интерес на граѓаните и државата.

„Се обврзав пред граѓаните дека ќе овозможиме слободно изразување на граѓанската волја на претседателските и парламентарни избори. Ова е обврска доверена согласно Уставот и законите и јас како премиер и Владата доследно ја исполнивме. Потврда на моите зборови се и честитиките и изразите на почит на нашите европски партнери. Ако по нешто се оценуваат европските и демократските капацитети на една власт, тогаш тоа се изборите“, рече Џафери.

Видете и ова:

ОБСЕ/ОДИХР: Изборите беа конкурентни, забелешки за изборното законодавство

Според Џафери, сега треба и мора да се продолжи по европскиот пат, со преточување на граѓанската волја во новата извршна власт.

Тој немаше конкретен одговор на прашањето дали е подготвен да замине во опозиција со оглед на изјавите на лидерот на ВМРО-ДПМНЕ, Христијан Мицкоски, дека нема да преговара за коалиција со Демократската унија за интеграција.

„Јас сум премиер и размислувам за мандатот што треба да го завршам. Тоа се прашања на органите на партијата и во тој контекст да завршат преговорите, другото е прашање на исходот од преговорите за состав на нова влада“, рече техничкиот премиер Џафери.

На парламентарните избори на 8 мај коалицијата „Европски фронт“ на ДУИ освои 19 мандати, а нивниот ривал во албанскиот блок, коалицијата ВЛЕН доби 13 мандати.

Лидерот на ВМРО-ДПМНЕ кои освоија 58 мандати во Собранието, по изборите кажа дека ќе преговараат со ВЛЕН за состав на новата Влада.

Хрватскиот претседател Зоран Милановиќ го прими премиерот и лидер на Хрватската демократска заедница (ХДЗ), Андреј Пленковиќ, кој му ги донесе потписите на претставниците во хрватскиот Сабор како дел од постапката за доделување мандат за формирање нова Влада.

„По поднесувањето на 78 потписи на избраните пратеници во единаесеттиот состав на хрватскиот Сабор, ми беше доверен мандатот за формирање на хрватската влада. А во третиот мандат продолжуваме да работиме за подобрување на Хрватска“, напиша Андреј Пленковиќ на мрежата X.

Ден претходно, Пленковиќ објави дека ги има потребните 76 потписи за формирање на третата влада, а во петок неофицијално беше објавено дека на Пантовчак (место каде што се наоѓа претседателската резиденција) донел 78 од нив, јавува Хрватската радиотелевизија (ХРТ).

Потписите ги дадоа 61 претставник на ХДЗ, 12 претставници на Татковинското движење и наводно членката на хрватските суверенисти Весна Вучемиловиќ и четворица претставници на националните малцинства.

Видете и ова:

Пленковиќ тврди дека има повеќе од 76 пратеници за состав на влада

По предавањето на потписот, Пленковиќ не даде изјави за медиумите.

Кога пристигна во Пантовчак, само накратко им забележа на новинарите:

„Уште сте тука, добро е за демократијата“, најверојатно алудирајќи на тоа дека на првата покана од претседателскиот кабинет не биле поканети медиумите и дека набрзо следеше и втората покана, на која сепак беа поканети медиумите.

Ниту претседателот на Републиката не даде изјави по предавањето на потписите.

Милановиќ донесе одлука првата седница на хрватскиот Сабор да се свика за в четврток на 16 мај.

Пратениците во хрватскиот Сабор беа избрани на парламентарните избори на 17 мај, а претседателот на Врховниот суд и на Државната изборна комисија Радован Доброниќ на 29 мај му ги достави конечните изборни резултати на претседателот Милановиќ.

Владите мора да спроведат „сериозни и ефективни“ про-семејни политики за да се справат со проблемите со падот на наталитетот и стареењето на населението, рече во петок (10 мај) поглаварот на Римокатоличката црква, повикувајќи ги младите да имаат доверба во иднината.

Папата Франциск, говорејќи на конференцијата за растечката демографска криза, рече дека бројот на раѓања е првиот показател за „надежта на народот“ и дека Европа се повеќе се претвора во „стар, уморен и резигниран“ континент, пишува Ројтерс.

„Итно се потребни ефективни политики, смели, конкретни и долгорочни избори... Потребна е поголема посветеност на сите влади за да ги стават младите генерации во позиција да ги остварат своите легитимни соништа“, рече тој.

Во последните десет години, стапката на фертилитет во Европа изнесуваше 1,5 родени деца по жена. Тоа е над најниското ниво регистрирано во Источна Азија, но далеку под 2,1 потребни за одржување на нивото на населението.

„Постои факт што ми го кажа еден демографски научник. Моментално инвестициите кои носат најголем приход се фабриките за оружје и контрацепцијата. Едната го уништува животот, другата го спречува животот... Каква иднина имаме? Тоа е грдо“, рече Папата.

Видете и ова:

Кој е виновен што кривата на наталитетот оди надолу?

Во Италија, раѓањата паднаа на рекордно ниско ниво во 2023 година, 15-ти последователен годишен пад, објави националниот институт за статистика ИСТАТ во март.

Последователните влади досега не успеаја да го сменат трендот и покрај постојаните ветувања.

„Домовите се полни со предмети и се празнат од деца, стануваат многу тажни места. Не недостасуваат кучиња и мачки. Нема недостиг од нив. Има недостиг од деца“, рече папата Франциск.

Тој нагласи дека политиките треба да им овозможат на мајките да не треба да избираат помеѓу работа и грижа за децата, а на младите парови да им дадат стабилна работа и можност да купат дом.

Израелските сили во петок (10 мај) ги засилија нападите во Појасот Газа откако двете страни ги напуштија разговорите за постигнување примирје и спречување на израелска офанзива на Рафа без договор.

Како што јави АФП, израелските сили отвориле артилериски оган врз Рафа, на границата со Египет. Очевидци изјавија дека имало и воздушни напади и борби во тој град на југот на Појасот Газа.

Хамас, организација означена како терористичка организација од Соединетите Држави и Европската Унија, испрати порака до другите палестински фракции да ги кажат своите ставови за статусот на индиректните разговори со Израел што се одржаа во средата во Каиро.

Египет апелираше Хамас и Израел да покажат флексибилност со цел што поскоро да постигнат прекин на огнот во борбите.

Видете и ова:

Нетанјаху вели дека Израел нема избор освен да го уништи Хамас

Во телефонски разговор со американскиот државен секретар Ентони Блинкен, египетскиот министер за надворешни работи Самех Шукри ја истакна „важноста да се повикаат страните да покажат флексибилност и да вложат напори за постигнување договор за прекин на огнот и на тој начин да се стави крај на хуманитарната трагедија во Газа“, соопшти египетското Министерство за надворешни работи.

„Блинкен потврди дека САД се против голема воена операција во Рафа и какво било принудно раселување на Палестинците од Појасот Газа“, изјави неговиот портпарол Метју Милер.

Израелската армија во вторникот распореди тенкови во Рафа и ја презеде контролата на граничниот премин со Египет, блокирајќи го главниот премин за конвои со хуманитарна помош кон опколената палестинска територија.

Израелскиот премиер Бенјамин Нетанјаху во четврток изјави дека Израел е подготвен „сам да оди“ во својата војна во Појасот Газа, откако Вашингтон објави дека ќе престане да испорачува оружје доколку израелската војска продолжи со офанзивата во Рафа.

Украина ги уништила сите десет беспилотни летала во нов руски напад во текот на ноќта, но две лица биле повредени, а некои станбени згради изгорени во регионот Харкив како резултат на нападот, соопштија во петок (10 мај) украинските власти.

Воздухопловните сили во објава на Телеграм наведоа дека Русија лансирала две противвоздушни наведувани ракети.

Портпаролот на украинските воздухопловни сили Илја Јевлаш изјави дека Русија најверојатно користела ракети за да го нападне Харкив во североисточниот дел на земјата.

Видете и ова:

На Украина и се заканува прекин во снабдувањето со струја по големиот руски напад врз инфраструктурата

Олех Синехубов, гувернер на Харковската област, изјави дека три станбени куќи биле запалени, а десетици биле оштетени како резултат на рускиот напад.

„Две лица, меѓу кои и едно 11-годишно дете, добиле медицинска помош“, додаде Синехубов.

Москва негира дека цели на цивили во, како што вели, легитимни напади врз воената, енергетската и транспортната инфраструктура на Украина, објави Ројтерс.

Рускиот претседател Владимир Путин предложи повторно именување на Михаил Мишустин за премиер во неговиот нов претседателски мандат, изјави во петок (10 мај) претседателот на Државната дума, долниот дом на рускиот парламент.

Откако Путин во вторникот положи заклетва за нов шестгодишен претседателски мандат, локалната власт, според одредбите на рускиот Устав, поднесе оставка, потсетува Ројтерс.

И додека изминативе денови се шпекулираше дека може да има промени на некои важни и важни функции, а руските независни медиуми го споменуваа и можното заминување на Михаил Мишустин од премиерската позиција, Путин повторно го предложи за таа функција.

„Претседателот Владимир Владимирович Путин достави до Државната дума предлог за кандидатурата на Михаил Владимирович Мишустин за премиерската функција. Претставниците денеска ќе донесат одговорна одлука за ова прашање во име на своите избирачи“, рече претседателот на Думата, Вјачеслав Володин на каналот Телеграм.

Видете и ова:

Уште шест години за Путин и пет работи на кои треба да се внимава

Мишустин, кој ќе зборува во Думата пред гласањето, мора да одговори како ќе реши низа задачи што Путин и ги постави на владата, вклучително и „зголемување на одбранбената способност на нашата земја“, рече Володин.

Ова е петти мандат на Путин на власт, а тој првпат го номинираше Мишустин за премиер во јануари 2020 година, кога владата предводена од Дмитриј Медведев поднесе оставка по најавените важни уставни промени во политичкиот систем на земјата од страна на претседателот.

Бразилската Влада вети дека ќе одвои околу девет милијарди евра за обнова на државата Рио Гранде до Сул, регион опустошен од невидените поплави, а во кој се очекуваат и нови дождови.

Најмалку 107 луѓе загинаа, 754 се повредени и 134 се водат како исчезнати по поројните дождови што го зафатија јужниот регион цела минатата недела.

Околу 1,7 милиони луѓе се погодени, а повеќе од 327 000 се евакуирани поради природната катастрофа што експертите и Владата ја поврзуваат со климатските промени. Додека спасувачките тимови се уште се борат да ги спасат жителите и животните заробени во водата, шефот на државата Луис Инасио Лула да Силва претседаваше со состанокот во Бразилија на кој се разговараше за одговорите на трагедијата.

„Федералната влада одлучи да внесе ресурси од околу 50 милијарди реали (околу девет милијарди евра) во Рио Гранде до Сул“, објави министерот за финансии Фернандо Хадад.

Видете и ова:

Поплави на југот на Бразил, расте бројот на загинати

Овие поплави го зафатија главниот град на државата Порто Алегре и неговите 1,4 милиони жители, но и повеќе од 400 места во регионот. Оштетени или уништени се околу 60 000 домови.

Спасувачките тимови вчера ја продолжија потрагата по луѓе кои се заробени во нивните домови или не сакаат да заминат поради страв дека ќе бидат ограбени.