Надежите за можно примирје и ослободување на заложниците се зголемија во понеделникот на 29 април, по изјавите на официјални лица од Соединетите Американски Држави (САД) и Египет, кои посредуваат во преговорите меѓу Израел и Хамас, пренесе Агенцијата Франс Прес.

Американскиот државен секретар Ентони Блинкен рече дека се надева оти Хамас ќе ја прифати понудата, за која британскиот министер за надворешни работи Дејвид Камерон рече дека може да доведе до ослободување на израелските заложници кои ги држеше Хамас од 7 октомври.

САД и ЕУ го сметаат Хамас за терористичка организација.

Зборувајќи на специјален состанок на Светскиот економски форум во Ријад, Блинкен рече дека предлогот на Израел до Хамас е „исклучително дарежлив“.

„Хамас има пред себе исклучително дарежлив предлог од Израел. Тие треба да одлучат - и мора брзо да одлучат. Се надевам дека ќе донесат правилна одлука“, рече Блинкен во Ријад, пренесе АФП.

Шефот на британската дипломатија Дејвид Камерон на истиот состанок рече дека на Хамас му е понуден „траен прекин на огнот од 40 дена и потенцијално ослободување на илјадници палестински затвореници, во замена за ослободување на овие заложници“.

Во меѓувреме, саудискиот министер за надворешни работи Фајсал бин Фархан рече дека новиот договор „би бил многу позитивен“.

„Но, апсолутно е неопходно прекинот на огнот да биде траен, а не привремен“, рече тој.

Говорејќи на состанокот на Светскиот економски форум, египетскиот министер за надворешни работи Самех Шукри рече дека „предлогот ги зема предвид ставовите на двете страни“.

Блинкен пристигна во Саудиска Арабија во понеделникот како дел од неговата седма турнеја на Блискиот Исток по избувнувањето на војната меѓу Израел и Хамас, за да разговара со официјални лица за управувањето со Газа по завршувањето на војната со Израел.

Во исто време, преговарачите од Хамас требаше да пристигнат во Египет, земја која посредува во мировните преговори заедно со САД и Катар.

Тие земји со месеци се обидуваат да посредуваат за нов договор меѓу Израел и Хамас, по оној од ноември 2023 година, кога за време на еднонеделното примирје беа разменети 80 израелски заложници за 240 Палестинци кои беа чувани во израелските затвори.

Агенцијата Франс Прес пишува дека врз основа на новите дипломатски навестувања, има нов поттик за примирје.

Висок функционер на Хамас на 28 април рече дека групата нема „големи проблеми“ со најновиот план за примирје.

Израел ја започна војната против Хамас, кој САД и Европската унија го сметаат за терористичка организација, по нападот на Хамас на 7 октомври на израелска територија, при што беа убиени околу 1.200 луѓе, главно цивили, а зедоа околу 250 заложници.

Од почетокот на војната, во израелската офанзива загинаа повеќе од 34.000 Палестинци, главно жени и деца, според Министерството за здравство на Газа под контрола на Хамас.

Како резултат на војната, околу 80 отсто од населението на Газа, околу 2,3 милиони луѓе, ги напуштија своите домови, додека северот на Газа беше доведен до работ на глад.

Претставниците на Европската унија (ЕУ) се на мислење дека недостатокот на политичка волја на политичарите во Косово и Србија е причината поради која нема напредок во спроведувањето на договорот постигнат од лидерите минатата година, изјави на 29 април портпаролот на ЕУ, Петер Стано.

„Можете некому да му помогнете само онолку колку што е подготвен да прифати помош. ЕУ не ги тера партнерите. Партнерите доброволно изјавија дека сакаат да влезат во Европската унија еден ден“, рече Стано на прес-конференцијата, одговарајќи на прашањето дали Брисел смета дека тоа не успеа да ги убеди двете страни да го спроведат она што го договорија.

Тој ја потврди подготвеноста на европските институции да продолжат да работат во процесот на нормализирање на односите меѓу Србија и Косово.

Мандатот на специјалниот претставник на ЕУ за дијалог, Мирослав Лајчак истекува во август. Веќе е потврдено дека потоа нема да му биде продолжен мандатот, откако е избран за амбасадор на ЕУ во Швајцарија.

Исто така, на крајот на својот мандат е и европскиот шеф на дипломатијата, Жозеп Борел, бидејќи по европските избори кои ќе се одржат во јуни, ќе бидат избрани нови шефови на европските институции, вклучително и функцијата висок претставник на ЕУ за заеднички надворешни работи, политика и безбедност.

Стано на прес-конференцијата посочи дека успехот на посредувањето на ЕУ во дијалогот е ограничен во однос на волјата на преговарачките страни.

„Ако се обидувате да им помогнете на партнерите, а тие не сакаат да им се помогне и тие постојано покажуваат со прст кон другиот, поставуваат нови пречки, дејствуваат еднострано, без координација, без консултации, тогаш можете да направите само онолку колку што тие дозволи“, рече тој.

Во февруари минатата година, лидерите на Србија и на Косово постигнаа договор за патот кон нормализација на односите. Во март истата година во Охрид беше договорен анекс за имплементација. Сепак, документите не беа потпишани, бидејќи српскиот претседател Александар Вучиќ одби да го стори тоа.

Без разлика што договорот и Анексот за негова имплементација не се потпишани, ЕУ смета дека договорот е правно обврзувачки за двете страни.

Ниту Приштина ниту Белград не направија ниту еден чекор кон имплементација на договорените одредби од договорот и анексот. Косовската страна одбива да работи на имплементација на клучната точка, која се однесува на формирање на Заедница на општини со српско мнозинство.

Српската страна, пак, во неколку наврати потврди дека нема да ги спроведе сите одредби од договорот, особено оние поврзани со, како што се наведува, „црвените линии“, како што е непреченото членство на Косово во која било меѓународна организација.

Ова писмено го потврди и поранешната премиерка на Србија, Ана Брнабиќ, која во декември минатата година испрати писмо до Брисел во кое потврди дека Белград нема да ги спроведе сите одредби од договорот со Косово.

Косово е во процес на прием во полноправно членство во Советот на Европа. Српските власти активно работат на спречување на членството на Косово во таа меѓународна организација.

На 29 април, француската полиција го растури студентскиот протест за поддршка на палестинскиот народ во близина на Универзитетот Сорбона во Париз, пренесе Агенцијата Франс Прес.

Десетици демонстранти беа придружувани од просториите на универзитетот од страна на полицијата откако тие поставија шатори внатре.

„Бевме околу 50 луѓе кога безбедносните сили втрчаа во дворот“, вели Реми, 20-годишен студент по историја и географија, кој учествуваше на протестот.

Тој оцени дека евакуацијата на студентите кои протестираат била „брутална“, но и дека никој не бил уапсен.

Образовните власти претходно објавија дека студентите поставиле 12 шатори во дворот и ходникот на универзитетот, поради што ги откажале претходно закажаните испити. Сорбона соопшти дека универзитетот е затворен, бидејќи од 29 април напладне никој не може да влезе во зградата на универзитетот.

Асошиетед прес (АП) објави дека 100 демонстранти учествувале на протест во близина на престижен универзитет инспириран од слични протести на универзитетите во САД.

АП објави дека демонстрантите развиле огромно палестинско знаме и извикувале слогани за поддршка на Палестинците во Газа среде израелската офанзива по нападот на Хамас врз јужен Израел на 7 октомври 2023 година.

Демонстрантите, меѓу другото, скандираа „Газа, Сорбона е со тебе“.

АП известува дека Сорбона зазема уникатно место во срцето на францускиот јавен и интелектуален живот. Минатата недела, претседателот Емануел Макрон го избра како место за говор за неговата визија за Европа пред изборите за Европскиот парламент во јуни.

Во текот на изминатата недела, имаше протести на друг елитен универзитет во регионот на француската престолнина, Парискиот институт за политички студии, кој ги вбројува Макрон и премиерот Габриел Атал меѓу многуте познати алумни.

Тензиите се разгореа на кампусот додека пропалестинските студенти, инспирирани од камповите со лизгачи на американските универзитети, се обидоа да го окупираат амфитеатарот.

Пропалестинските и произраелските демонстранти се судрија на улицата пред училиштето во петокот. Реагираше интервентната полиција. Протестот заврши мирно, кога студентите доцна во петокот, на 26 април, се договорија да ја напуштат зградата.

Француските власти ја критикуваат офанзивата на Израел поради хуманитарната катастрофа со која се соочува народот во Газа.

Шефот на француската дипломатија на 9 април рече дека врз Израел мора да се изврши притисок и може да воведе санкции за да се отворат премини за испорака на хуманитарна помош за Палестинците во појасот Газа.

Израел ја започна војната против Хамас, кој САД и Европската унија го сметаат за терористичка организација, по нападот на Хамас на 7 октомври на израелска територија, при што беа убиени околу 1.200 луѓе, главно цивили, а зедоа околу 250 заложници.

Од почетокот на војната, во израелската офанзива загинаа повеќе од 34.000 Палестинци, главно жени и деца, според Министерството за здравство на Газа под контрола на Хамас.

Како резултат на војната, околу 80 отсто од населението на Газа, околу 2,3 милиони луѓе, ги напуштија своите домови, додека северот на Газа беше доведен до работ на глад.

Управата за финансиска полиција до Основното јавно обвинителство Штип поднесе кривична пријава против три физички и едно правно лице, поради постоење на основано сомнение за сторени кривични дела „измама” и „фалсификување исправа”. Штетата која ја наведува Финансиската полиција дека е направена изнесува 214.411.861 денари или нецели 3,5 милиони евра

Како што се наведува во соопштението од Финансиска полиција, првопријавеното физичко лице во својство на вработено и третопријавеното физичко лице во својство на сопственик и управител на четвртопријавеното правно лице, заедно со второпријавеното физичко лице вработено кај оштетеното правно лице, со намера да се стекнат со противправна имотна корист и со лажно прикажување на факти, го довеле во заблуда оштетеното правно лице, неосновано да исплати значителен износ на пари по основ на откуп на стари акумулатори.

„Првопријавеното и третопријавеното лице во свое име и за сметка на пријавеното правно лице изготвувале и употребувале лажни формулари за отпад на стари акумулатори, кои второпријавеното физичко лице како вработено во оштетеното правно лице ги потпишувало и ги одобрувало лажните испратници и откупните белешки, иако истото знаело дека робата не била испорачана и примена, со што овозможило оштетеното правно лице неосновано да исплати вкупен износ од 214.411.861 денари“, пишува во соопштението од Управата за финансиска полиција.

На 29 април, генералниот секретар на НАТО Јенс Столтенберг се сретна со украинскиот претседател Володимир Зеленски во Киев.

Столтенберг на заедничка конференција со медиумите оцени дека неколкумесечното доцнење на воената помош од Соединетите Американски Држави (САД) за Украина „има сериозни последици на бојното поле“, пренесе Агенцијата Франс Прес.

Столтенберг изјави дека „на пат е повеќе воена помош“ и дека „не е доцна“ Украина да победи во војната.

„Украина со месеци е отфрлена од оружје, принудена да ја рационализира својата муниција... Но, не е доцна Украина да победи“, рече Столтенберг на заедничката конференција со украинскиот претседател.

Зеленски, од друга страна, повика на побрза испорака на оружје со цел Украина да се спротивстави на руската офанзива. Тој изјави дека во Украина почнало да пристигнува „витално оружје“ од САД, но во мали количини.

„Заедно мора да ја прекинеме руската офанзива. Брзината на снабдување со оружје буквално значи стабилизација на линијата на фронтот“, рече Зеленски на прес-конференцијата.

САД минатата недела одобрија пакет помош од 61 милијарда долари за Украина, ставајќи крај на повеќемесечниот ќорсокак во Конгресот за поддршка на Киев, кој се соочува со ниски залихи артилериски гранати.

Врховниот командант на Украина на 28 април изјави дека неговите војници се повлекле од три села на истокот каде руските сили се во офанзива и постепено зајакнуваат.

„Руската војска сега се обидува да ја искористи ситуацијата додека чекаме испораки од нашите партнери“, рече Зеленски на 29 април.

Украинскиот лидер, исто така, ја истакна потребата од испорака на софистицирани американски системи за противвоздушна одбрана Патриот, кои Киев ги смета за клучни за одбрана на воздушниот простор на Украина од руски ракетни напади.

Турција им кажа на своите сојузници во НАТО дека Анкара ќе ја поддржи кандидатурата на холандскиот премиер во заминување Марк Руте за функцијата генерален секретар на НАТО, објави Асошиејтед прес (АП) на 29 април, повикувајќи се на изјавата на високo рангиран турски функционер.

Висок турски функционер, како што јави АП, изјавил дека Турција во понеделникот ги известила дипломатите на сојузниците на НАТО во Брисел.

Одлуката доаѓа три дена откако Руте отпатува за Турција за да побара поддршка од претседателот Реџеп Тајип Ердоган за неговата кандидатура. Службеникот зборуваше под услов да остане анонимен во согласност со протоколот на турската влада.

Актуелниот шеф на НАТО, Јенс Столтенберг, поранешен норвешки премиер, се ближи до крајот на својот мандат, кој беше продолжен неколку пати, бидејќи Северноатлантската Aлијанса се обиде да одржи континуитет и стабилност по руската инвазија на Украина во февруари 2022 година.

Членките на НАТО, Турција и Унгарија претходно изразија резервираност за кандидатурата на Рутe, а Ердоган не се обврза за такво нешто на заедничката прес-конференција со Рутe на 26 април.

Претставниците на НАТО бараат номинацијата за наследник на Столтенберг да биде завршена до крајот на април, пред да започнат изборите за највисоките позиции во Европската Унија закажани за 6 и 9 јуни.

Во јули во Вашингтон се одржува самит по повод 75-годишнината од НАТО.

Генералните секретари на НАТО се одговорни за претседавање со состаноци и за спроведување на консултации меѓу земјите-членки за да се осигура дека организацијата заснована на консензус може да продолжи да функционира. Тие, исто така, гарантираат дека одлуките се спроведуваат во име на сите членки на Алијансата.

Полските земјоделци ја прекинаа повеќемесечната блокада на граничниот премин со Украина.

Британските медиуми ја пренесуваат позитивната оценка на украинскиот министер за земјоделство за напорите на Полска да стави крај на блокадата и најави дека се деблокирани сите гранични премини со Полска.

Блокадите започнаа кон крајот на минатата година, по протестите на полските земјоделци поради изземањето на украинските земјоделци од барањето да аплицираат за влез во Полска.

Варшава и Киев со месеци преговараа за изнаоѓање решение за блокадата, а Украина ја повика Европската Унија да интервенира.

Илјадници земјоделци во Полска излегоа на улиците во Варшава на 27 февруари, ескалирајќи го протестот што започна на почетокот на февруари против увозот на храна од Украина и зелените правила на ЕУ.

Земјоделците ширум Европа протестираа со недели против ограничувањата што им ги поставуваат регулативите за „Зелениот договор“ на ЕУ, наменети за справување со климатските промени, како и зголемените трошоци и, како што велат, нелојалната конкуренција надвор од ЕУ, особено Украина.

Полските земјоделци започнаа серија протести низ целата земја на почетокот на овој месец, а за време на протестите целосно ги блокираа и сите украински гранични премини, како и пристаништата и низ целата земја.

Американскиот државен секретар Ентони Блинкен денеска (29 април) изјави дека се надева оти Хамас ќе ја прифати „исклучително дарежливата“ понуда за запирање на израелската офанзива во Газа во замена за ослободување на заложниците. Европската Унија и САД ја прогласија Хамас за терористичка организација.

„Хамас има пред себе предлог кој е „извонредно дарежлив“ од страна на Израел. Во овој момент, единственото нешто што стои меѓу луѓето во Газа и прекинот на огнот е -Хамас“, рече Блинкен во Ријад на Светскиот економски форум и додаде:

„Можеме да имаме фундаментална промена во динамиката“ за повеќе од половина година крвопролевање“.

Говорејќи во Саудиска Арабија, американскиот државен секретар рече дека има „мерлив напредок“ во доставувањето помош за Газа, но дека е потребно повеќе.

Блинкен рече и дека Иран е најголемиот извор на нестабилност во регионот.

Тој посочи дека настаните од последните неколку месеци покажаа дека има два можни патишта. Едниот, рече тој, бил обележан со „поделби, уништување, насилство и постојана несигурност“.

Сепак, Блинкен посочи дека состаноците како денешниот покажале дека има многу повеќе нации во регионот на Ријад заинтересирани за вториот пат, „поголема интеграција, поголема безбедност, поголем мир“.

„Многу повеќе од нас сакаат да одат по тој пат“, рече Блинкен.

Тој се сретна и со саудискиот министер за надворешни работи, принцот Фајсал бин Фархан ал Сауд.

Блинкен, исто така, ќе се состане со турскиот министер за надворешни работи Хакан Фидан и други регионални претставници пред очекуваната посета на Израел подоцна во текот на неделата.

Израелските власти се загрижени дека Меѓународниот кривичен суд (МКС) со седиште во Хаг може да издаде налози за апсење на водачите на земјата по меѓународниот притисок поради војната на Израел против Хамас во Појасот Газа, објави Асошиејтед прес (АП) на 29 април. Соединетите Држави (САД) и Европската Унија го прогласија Хамас за терористичка организација.

Пред три години Меѓународниот кривичен суд започна истрага за можни воени злосторства извршени од Израел и палестинските милитанти кои датираат од војната меѓу Израел и Хамас во 2014 година, но не даде никакви индикации за можни налози за апсење.

АП пренесува дека судот веднаш не ги коментирал наводите за можни налози за апсење на израелски официјални лица.

Израелското Министерство за надворешни работи соопшти дека ги информирало израелските мисии за „гласините“ дека може да бидат издадени налози против високи политички и воени функционери. Не е јасно што ја предизвикало загриженоста на Израел, пренесува АП.

„Очекуваме судот да спречи издавање налози за апсење на високи израелски функционери“, рече министерот за надворешни работи Израел Кац, додавајќи дека таквите налози ќе го „зајакнат моралот“ на Хамас и другите милитантни групи.

Израелскиот премиер Бенјамин Нетанјаху на 26 април рече дека Израел „никогаш нема да прифати каков било обид на Меѓународниот кривичен суд да го поткопа неговото вродено право на самоодбрана“.

„Заканата да се заробат војниците и функционерите на единствената блискоисточна демократија и единствената еврејска држава во светот е срамота. Ние нема да и се поклониме“, рече Нетанјаху во објава на мрежата X.

Истрагата на Меѓународниот кривичен суд опфаќа наводи кои датираат од војната во Газа во 2014 година, како и израелската изградба на еврејски населби на окупираната територија што Палестинците ја сакаат за нивната идна држава.

Обвинителот на Меѓународниот кривичен суд, Карим Кан, за време на посетата на регионот во декември рече дека истрагата напредува и дека тој инсистира да се дејствува „не врз основа на емоции, туку врз основа на цврсти докази“.

Ниту Израел, ниту неговиот близок сојузник Соединетите Држави ја прифаќаат јурисдикцијата на Меѓународниот кривичен суд, но потенцијалните налози за апсење би можеле да ги стават израелските функционери во ризик од апсење во други земји признати од Меѓународниот кривичен суд.

Специјалното тело на Меѓународниот кривичен суд истражува дали Израел извршил геноцид во актуелната војна во Газа. Се очекува секоја пресуда да трае со години.

Израел ги отфрли обвиненијата и го обвини судот за пристрасност.

Истовремено, Израел го обвини Хамас за геноцид за нападот врз Израел на 7 октомври 2023 година со кој започна војната. Хамас упадна во воените бази и кибуци низ јужен Израел, убивајќи околу 1 200 луѓе, главно цивили, а земајќи околу 250 заложници.

Како одговор, Израел започна сеопфатна воздушна, морска и копнена офанзива во која загинаа повеќе од 34 000 Палестинци, главно жени и деца, според Министерството за здравство на Газа, под контрола на Хамас.

Како резултат на војната, околу 80 отсто од населението на Газа, околу 2,3 милиони луѓе, ги напуштија своите домови, додека северот на Газа беше доведен до работ на глад.

Израел најави дека ќе ја прошири својата копнена офанзива кон градот Рафа во јужниот дел на Газа, каде што повеќе од милион Палестинци побараа засолниште од војната. Израел тврди дека Рафа е последното упориште на Хамас.

Директорот на Агенцијата за статистика на Косово, Авни Кастрати, рече дека припадниците на српската заедница во општините со српско мнозинство на север сè уште „се двоумат“ да одговорат на пописот, но дека масовно се попишуваат само оние во општините на југот.

„Српската заедница (на север) сè уште во голема мера се колеба“, рече Кастрати на прес-конференција во понеделник, 29 април.

Пописот на населението во Косово почна на 5 април и ќе трае до 17 мај.

На денот кога започна пописот, Српска листа објави дека припадниците на српската заедница нема да учествуваат во овој процес. Како едно од објаснувањата, најголемата партија на Србите на Косово, која има поддршка од Белград, ја наведе „репресијата“ на режимот на премиерот на Косово, Албин Курти.

Последниот попис на населението во Косово во 2011 година не беше одржан во четири општини на север каде живее мнозинско српско население, додека во општините на југ процесот најмногу беше бојкотиран на повик на Белград.

Според тој попис, вкупниот број на жители на Косово е околу 1,8 милиони, од кои околу 25 000 се Срби. Сепак, според проценките на граѓанскиот сектор, на Косово живеат околу 100 000 припадници на српската заедница.

На 29 април, директорот на Агенцијата за статистика на Косово рече дека во врска со бојкотот на пописот на северот, каде живее мнозинската српска заедница, минатата недела разговарал со неколку меѓународни институции.

„Треба да знаат дека (пописот) е добар за нив, да се знае бројот на оние што живеат во тие општини“, рече Кастрати и уште еднаш ги повика Србите да учествуваат во овој процес.

Тој додаде дека во последните денови е регистриран поголем број од населението на Косово, како што било планирано.

„До вчера (28 април) беа регистрирани повеќе од 891 000 жители на Косово“, рече тој.

Кастрати ги повика граѓаните да бидат активни и да се обратат во нивната општина доколку попишувачот не дојде кај нив во наредните пет до шест дена. Тој рече и дека прелиминарните резултати од пописот треба да бидат објавени во втората половина на јуни.

Согласно Законот за попис на населението, домаќинствата и становите, секое лице може да се казни со парична казна од 30 до 2 000 евра доколку одбие да ги даде податоците што ги бара попишувачот. Казните се уште повисоки за бизнисмените и достигнуваат до 20 000 евра.