Вести
Брисел одби да и испорача на Шпанија каталонски политичар
Белгискиот суд денеска го одби барањето на Шпанија да и испорача поранешен каталонски политичар кого во својата земја го обвинуваат за улогата во спроведувањето на референдумот за независност на Каталонија. Шпанија го смета референдумот во северната покраина за нелегален.
Обвинителството во Брисел соопшти дека судот одлучил да не даде налог за апсење на поранешниот каталонски министер за култура Луис Пуиг со образложение дека „шпанските власти кои издале налог за такво нешто не се надлежни за тоа“.
Адвокатите на поранешниот министер тврдат дека шпанскиот Врховен суд нема надлежност да му суди и дека за тоа е надлежен само каталонскиот суд, а белгискиот суд, како што наведуваат, се согласил со тоа.
Белгискиот суд го одложи донесувањето на одлуката за екстрадиција на Пучдемон
Адвокатот Пол Бекет за новинарите изјави дека шпанскиот Устав дозволува Врховниот суд на земјата да издава ваков вид на налози за апсење само која станува збор за членови на Парламентот, но дека поранешниот каталонски министер никогаш не бил пратеник. Тој обвини дека шпанските власти го злоупотребуваат системот за издавање налози за апсење за политички цели
Поранешниот каталонски министер Пуиг живее во егзил во Белгија откако заедно со поранешниот каталонски претседател Карлес Пучдемон и уште неколку нивни соработници побегнаа во Белгија во октомври 2017, за да не бидат уапсени за нивната наводна улога во обидот да се отцепи регионот и да се одржи референдум за независност на Каталонија, што шпанската влада го забрани.
види ги сите денешни вести
Вучиќ ги претстави барањата на Србија во однос на Косово
Распишување локални избори на северот на Косово, враќање на Србите во косовската полиција и судство и повлекување на специјалните полициски сили на Косово се меѓу клучните барања на официјален Белград, кои ги презентираше претседателот на Србија, Александар Вучиќ на 13 септември.
Исполнувањето на барањата е, според позицијата на Србија, „неопходен предуслов за значаен напредок“ во процесот на дијалог меѓу Белград и Приштина.
Вучиќ најави дека Белград ќе започне „глобална дипломатска кампања“ за да ги исполни барањата.
Србија, како што се наведува во документот дистрибуиран до медиумите пред обраќањето на Вучиќ, најавува и дека парламентот ќе донесе одлука во која ќе се констатира „незаконитоста“ на сите тела и институции формирани на Косово по прогласувањето на независноста.
Вучиќ изјави дека Србија се стреми да го исполни „сето она што е постигнато и постигнато во процесот на дијалогот“ меѓу Белград и Приштина под покровителство на Европската унија.
Како што дознава Радио Слободна Европа (РСЕ) од доверливи извори во Европската унија, двајцата главни преговарачи на Косово и Србија го потврдиле нивното пристигнување во Брисел на 17 септември.
А доколку нема заедничка средба, потврдата за нивното пристигнување во европската престолнина во најмала рака значи дека ќе имаат одвоени разговори со специјалниот пратеник на ЕУ за дијалог, Мирослав Лајчак.
Извори упатени за овој процес велат дека двете страни се одговорни за евентуален колапс во организацијата на заедничка средба на главните преговарачи.
Дијалог на високо политичко ниво меѓу премиерот на Косово, Албин (Албин) Курти и претседателот на Србија, Александар Вучиќ, не се одржува веќе една година.
Лајчак во интервју за РСЕ неодамна оцени дека општествата во Косово и Србија не се подготвени за нормализација на односите.
НАТО вели „нема оправдување“ за ракетниот напад врз брод во Црното Море
Рускиот ракетен напад врз цивилен брод што превезува украинско жито во Црното Море наиде на остра осуда од НАТО и ја зголеми загриженоста во Романија за статусот на бродовите на Црното Море.
Портпаролката на НАТО Фарах Даклала ја изрази реакцијата на алијансата на 13 септември, нешто повеќе од еден ден откако проектилот го погоди бродот.“ Нема оправдување за таквите напади. Вчерашниот напад уште еднаш ја покажува несовесната природа на руската војна“, рече Даклала, говорејќи во Брисел.
Романските власти соопштија дека бродот бил во поморската економска зона на Романија, членка на НАТО, кога бил погоден околу 23 часот. по локално време на 11 септември. Бродот превезувал жито од Черноморск, Украина, до Истанбул кога бил погоден, се вели во соопштението на крајбрежната стража.
Украинските власти соопштија дека товарот на бродот бил наменет за Египет.
Романскиот министер за одбрана Ангел Тилвар телефонски разговарал со својот украински колега Рустем Умеров за безбедносната ситуација во областа на Црното Море по нападот.
Тилвар ја повтори „цврстата осуда на Букурешт за неоправданите напади“ од страна на Русија врз цивилната пристаниште инфраструктура на Дунав во близина на границата со Романија, романското Министерство за одбрана го цитираше.
„За жал, како резултат на агресивните дејствија на Руската Федерација, Црното Море повеќе не е област на соработка, туку театар на војна“, рече Тилвар, според соопштението на Министерството на 12 септември.
Тој додаде дека Романија „најостро ја осудува руската агресија врз украинскиот народ, неиспровоцирана и незаконска, особено нападите врз украинското население и цивилната инфраструктура“.
Американскиот државен секретар Антони Блинкен разговараше со романскиот министер за надворешни работи Луминица Одобеску за да разговараат за донацијата на ракетниот систем Патриот од Романија на Украина.
Портпаролот на Стејт департментот Метју Милер во изјавата рече дека Блинкен му се заблагодарил на Одобеску за исполнувањето на посветеноста на Романија и за нејзиното „континуирано лидерство во одбраната на регионалната безбедност“.
ЕУ го осуди наводното испраќање ирански ракети во Русија
Европската унија го осуди неодамнешниот наводен трансфер на ирански балистички ракети во Русија и размислува за нови санкции против Техеран како одговор.
Шефот за надворешна политика и безбедност на ЕУ, Жозеп Борел, во петокот рече дека Брисел „постојано силно го предупредил Иран да не испорачува балистички ракети на Русија“, која се обидува да го зајакне својот исцрпен арсенал по целосната инвазија на Украина.
ЕУ, рече Борел, „ќе реагира брзо и во координација со меѓународните партнери“ и размислува како да го таргетира иранскиот авијациски сектор, кој веќе е под санкции.
Коментарите на Брисел дојдоа откако американскиот државен секретар Антони Блинкен оваа недела изјави дека оружјето што го добила Русија може да се користи во војната во Украина за неколку недели.
Во заедничката изјава на 10 септември, Велика Британија, Франција и Германија ја нарекоа испораката на ракети од Иран на Русија „директна закана за европската безбедност“.
Дипломатски извор на 13 септември рече дека француското Министерство за надворешни работи го повикало иранскиот вршител на работите во таа земја поради наводното испраќање ракети со краток дострел, што Техеран го негираше.
Три земји објавија дека ги откажале договорите за воздушен транспорт со Иран, кои ќе ги ограничат летовите на иранскиот авиопревозник кон Европа.
Како одговор, иранската влада ги покани на разговор претставниците на Велика Британија, Франција, Германија и Холандија.
Иранската новинска агенција ИРНА јавува дека иранското Министерство за надворешни работи им кажало на пратениците дека обвинувањата се дел од непријателството на Западот кон Иран и дека ќе одговорат на тие дејствија.
Испраќањето иранско оружје во Русија е спорно прашање откако Москва ја започна својата инвазија на Украина во февруари 2022 година.
Иранските самоубиствени дронови, и оние произведени во Иран и зголемениот број копии направени во Русија, се покажаа како смртоносно оружје на украинскиот фронт.
Русија и Иран, два главни производители на нафта и гас под санкциите на Западот и на Обединетите нации, ги зајакнаа своите деловно-политички врски во последниве години.
Активистка избега од Белорусија после обвинение за испраќање пакети на политички затвореници
Белоруската активистка Хана Аучниникава на 13 септември му кажа на Центарот за човекови права „Вјасна“ дека побегнала од Белорусија без патни документи, откако била обвинета за олеснување на екстремистички активности бидејќи им праќала пакети на политичките затвореници Змисер Дашкевич и Свјатослав Удод.
Аучинникава беше приведена на 23 јануари, по што полицијата изврши претрес во нејзиниот дом и одзема лични предмети, вклучително и нејзиниот пасош.
Таа потоа помина три дена во притвор. Инспекторите и рекоа дека, бидејќи испраќала пакети на лица осудени за обвиненија за екстремизам, може да биде осудена и за слични обвиненија.
На 26 јануари, Аучникава беше ослободена и полицијата и ги врати работите, освен пасошот. Таа доби наредба да остане во Минск додека траеше истрагата.
Во средината на март, членовите на семејството на Аучиникава ја напуштија Белорусија и набргу потоа таа успеа да ја напушти земјата и покрај тоа што немаше пасош.
Таа не кажа како успеала да излезе од земјата, ниту каде се наоѓа сега, освен дека е членка на Европската унија заедно со нејзиното семејство и дека се обидува да добие правен статус за да живее таму.
Во меѓувреме, на 13 септември, судот во југоисточниот град Мазир го започна судењето на активистот Павал Кебетс под обвинение за јавно навреда на авторитарниот владетел Аљаксандр Лукашенка.
Еден ден претходно, судот во западниот округ Брест им изрече казни на 11 локални жители поради нивното учество на масовни собири во 2020 година, кои протестираа против официјалните резултати од претседателските избори на кои беше прогласена победа на Лукашенко, поради тврдењата на опозицијата дека гласањето било наместено.
Активистите беа прогласени за виновни за учество во активности кои грубо го нарушуваа општествениот ред и добија казни кои се движеа меѓу условни двегодишни казни до 18 месеци затвор.
Холандија сака да прогласи вонредна состојба за да ограничи број на баратели на азил
Холандија има намера да прогласи вонредна состојба за да го ограничи бројот на баратели на азил кои влегуваат во земјата.
Десничарскиот министер за азил Марјолеин Фабер изјави дека таквиот потег ќе и овозможи на холандската влада „многу брзо“ да суспендира делови од постојните закони за азил, пишува ДПА.
Деталите за планот треба да бидат објавени подоцна во петок, откако владата на премиерот Дик Шуф ќе ја претстави својата програма за политика во Хаг.
Околу 40.000 баратели на азил пристигнуваат во Холандија секоја година, што, како што тврдат критичарите, има негативно влијание врз недостигот на станови во земјата.
Во случај на криза, владата на оваа земја може да прогласи вонредна состојба благодарение на употребата на кралски декрет, кој и дозволува да преземе одредени мерки без одобрение од парламентот, како што беше случај за време на пандемијата на корона вирусот.
Сепак, таквата одлука мора да биде правно оправдана, а правните експерти се прашуваат дали бројот на баратели на азил, кој остана стабилен, е доволен за прогласување криза.
На ваквата најава револтирано реагираа опозициските партии кои го нарекоа владиниот план недемократски.
Опозицијата смета дека станбената криза во земјава е последица на мерките за штедење.
Намалувањето на бројот на баратели на азил и мигранти е една од главните цели на новата холандска влада која ја презеде функцијата во јули.
Во четирипартиската коалиција е и Партијата за слобода (ПВВ) на популистичкиот лидер Герт Вилдерс, која победи на парламентарните избори во ноември 2023 година, потсетува ДПА.
Воен авион на вежба се урна во Бугарија, двајца пилоти загинаа
Авион за борбена обука Л-39 ZA се урна во близина на воздухопловната база Граф Игнатиево, соопшти Министерството за одбрана на Бугарија. Инцидентот се случи за време на подготовката на демонстрациите кои се одржуваат во сабота по повод 20-годишнината од приемот на Бугарија во НАТО.
Загинаа двајцата пилоти кои се наоѓаа во авионот, соопшти премиерот Димитар Главчев кој пристигна на местото на несреќата.
Станува збор за мајорот Петко Димитров и постариот поручник Венцислав Данкин.
Авионот бил проверен и бил технички подготвен пред летот, изјавил и премиерот.
Веста доаѓа во време на зголемени инциденти со воени авиони во последниве години. Во 2021 година, борбен авион МиГ-29 се урна во морето кај Шабла за време на вежба, при што загина мајор Валентин Терзиев.
Во 2022 година, на аеродромот Безмер се урна јуришен авион Су-25.
„Министерот за одбрана Атанас Запријанов го откажа аеромитингот во Третата воздухопловна база поради несреќа во која учествуваше обука и борбен авион L-39 ZA. Инцидентот се случил при подготовка на утрешните демонстрации. Во моментов е во тек истрага“, стои во соопштението на веб-страницата на Министерството за одбрана.
Пет противпожарни екипи се упатени кон Третата воздухопловна база „Граф Игнатиево“, јавува БТА.
Инцидентот се случи само неколку часа откако претседателот Румен Радев учествуваше во демонстративен лет со авион Ф-16 управуван од командантот на воздухопловната база Авиано во Италија, бригадниот генерал Тад Кларк од американските воздухопловни сили.
Румен Радев беше еден од најжестоките противници на купувањето на американските Ф-16 со одлука на парламентот.
Бугарија во наредните години треба да добие вкупно 16 ловци Ф-16 Блок 70, а првите треба да бидат испорачани во 2025 година.
Ослободени 49 Украинци во последната размена на затвореници со Русија
Во рамките на новата размена на затвореници со Русија, 49 лица се вратени во Украина, изјави украинскиот претседател Володимир Зеленски.
„49 Украинци и Украинки се дома. Станува збор за војници на вооружените сили на Украина, Националната гарда, Националната полиција, Државната гранична служба, како и наши цивили. Поточно, Леније Умјерова е девојка која Русите ја зеле како заложник кога дошла да се грижи за својот болен татко. Беше можно да се ослободи и уште еден дел од дефанзивците на Азовстал. Дома е и херојот на Украина, воениот лекар Виктор Ивчук“, информира шефот на државата.
Зеленски му се заблагодари на „нашиот тим, кој обезбедува ослободување на затворениците и заложниците од руското заробеништво“. „И би сакал да ја издвојам секоја од нашите украински единици кои го надополнуваат фондот за размена на нашата држава“, додаде претседателот.
Меѓу разменетите се 23 жени.
„Ова е најголемиот број жени кои се разменети во последно време“, велат од добротворната организација „Женски марш“, која официјално соработува со Координативниот штаб за третман на воени затвореници.
Последен пат Русија и Украина разменија затвореници на крајот на август 2024 година според формулата „115 за 115“. Министерството за одбрана на Русија извести дека војниците кои биле заробени во областа Курск се ослободени. Регрутите се вратија во Украина, од кои некои беа заробени во првите месеци од инвазијата.
Путин вели дека Западот директно ќе се бори со Русија ако Киев почне да користи ракети со долг дострел
Рускиот претседател Владимир Путин изјави дека Западот директно ќе се спротивстави на Русија доколку и дозволи на Украина да започне да ја напаѓа руската територија со оружје со долг дострел, потег што би ја променил природата и обемот на конфликтот.
Украинскиот претседател Володимир Зеленски со месеци бара од западните сојузници да и дозволат на Украина да користи западно оружје, вклучително и американски ракети со долг дострел ATACMS и британски Storm Shadows, за да погоди цели длабоко на руска територија.
„Ова не е прашање дали да се дозволи или не на украинскиот режим да ја нападне Русија со ова оружје. Прашање е дали земјите од НАТО се директно вклучени во воен конфликт или не“, изјави Путин за руската државна телевизија.
„Доколку се донесе таква одлука, тоа нема да значи ништо друго освен директно вклучување на НАТО, САД и европските земји во војната во Украина. Тоа ќе биде нивно директно вклучување и, се разбира, значително ќе ја промени суштината, самата природата на конфликтот“, додаде Путин.
Русија, предупреди тој, ќе мора да донесе „соодветни одлуки“ врз основа на нови закани.
Путин постојано изјави дека земјите од НАТО не само што разговараат за можноста украинската армија да користи ракети со различен дострел, туку и за директно вклучување во војната.
„Само воениот персонал на НАТО може да ги контролира летовите на споменатите ракетни системи. Поентата е да се донесе одлука дали земјите од НАТО треба директно да бидат вклучени во конфликтот или не“, рече Путин.
Западот дебатира дали треба да дозволи Киев да го користи своето оружје со долг дострел за да ја нападне Русија како дел од одговорот на, како што вели, ескалацијата на војната од Москва.
Русија ја нападна Украина во 2022 година со десетици илјади војници. Западот и Украина ја опишуваат инвазијата како грабеж на земјиште во империјален стил и ветија дека ќе ја поразат Русија на бојното поле. Русија контролира над 18 отсто од територијата на Украина.
Сите општини конкурираат за парите од унгарскиот кредит
Сите 80 општини аплицираа на јавниот повик на Владата за добивање средства за реализација на инфраструктурни проекти во општините ширум земјава со пари од државниот Буџет. Поднесени се 357 апликации што значи дека секоја општина аплицирала со повеќе проекти, информира денеска министерот за локална самоуправа Златко Перински.
„Во оваа прва фаза општините ќе ги подржиме со близу 100 милиони евра, а веќе од следната година ќе бидат достапни нови 250 милиони евра за кога е планиран и нов повик. Се очекува евалуацијата да заврши во рок не подолг од 10 дена по што ресорните министерства треба да изготват предлог-одлука кои проекти ќе се финансираат од нивната област и да ја достават на усвојување на владина седница, рече Перински .
Нагласи дека очекува до крајот на месецов да заврши целокупната процедура и да се знае кои проекти ќе се финансираат со државните пари.
Прецизира дека на јавниот повик се добиени шаренолики апликациски формулари и има проекти од областа на подобрување и реконструкција на водоводни мрежи, канализациски системи, патна инфраструктура, набавка на транспортни средства.
-Задоволни сме од она што општините го покажаа како капацитетност на овој јавен повик што е дополнителен показател дека во целост е оправдана оваа владина мерка и дека е целисходна за дополнителен развој на локалните самоуправи, рече Перински во одговор на новинарско прашање и додаде дека вкупната вредност на сите пристигнати проекти на јавниот повик сигурно значајно ја надминува вредноста од 100 милиони евра.
Јавниот повик беше наменет за сите општини и додаде дека не ги делат локалните самоуправи по етникуми и политичка припадност на градоначалниците, а како што кажа, доказ за тоа е што аплицирале 80 општини или речиси сите.
Прашан дали ќе бидат одбиени проектите на општините со кои се бара набавка на противпожарни возила и возила за јавен превоз, Перински рече дека евалуацијата ќе се прави од страна на ресорните министерства и нивните комисии ќе треба да го кажат конечниот збор.
Инаку парите кои треба да се обезбедат за реализација на општинските проекти се оние за кои Владата најави дека ќе земе кредит од пола милион евра од Унгарија, а во моментов законот со кој ќе се овозможи ова е во собраницка процедура.
Кремљ не се согласува со изјавата на Ердоган за враќање на Крим на Украина
Русија не се согласува со коментарот на турскиот претседател Реџеп Таип Ердоган дека Крим треба да се врати под украинска контрола, изјави во петокот портпаролот на Кремљ, Дмитриј Песков.
„Тука имаме сосема различни мислења. Во исто време, не се откажуваме од обидот да им го објасниме нашето гледиште, нашата позиција на нашите турски пријатели и колеги“, рече тој.
Ердоган во средата рече дека поддршката на Турција за територијалниот интегритет, суверенитет и независност на Украина е непоколеблива и дека враќањето на Крим кон Украина, која беше анектирана од Русија во 2014 година, е барање на меѓународното право.
Турција и САД, како и Генералното собрание на Обединетите нации, сметаат дека анексијата е нелегална.
Песков рече дека Ердоган е под притисок на САД поради традиционално блиските економски врски со Москва, пренесува Ројтерс.
Оваа недела Кремљ најави можна посета на рускиот претседател Владимир Путин на Турција по завршувањето на подготовките.
Турција, членка на НАТО, одигра клучна улога како посредник за време на руско-украинската војна, пред сè кога станува збор за извозот на украинското жито, кое долго време беше заглавено во пристаништата.
Турција и Србија се единствените земји кандидати за членство во Европската унија кои не воведоа санкции кон Русија поради нејзината агресија врз Украина.
Мултимедија
Најпосетени
Што треба да знаете