Обвинителот од тимот на Специјалното обвинителство Бурим Рустеми најверојатно утре ќе се јави на распит во Обвинителството за организиран криминал и корупција за случајот „Рекет“, затоа што денеска има закажано судско рочиште за предметот ТНТ. Рустеми за дел од медиумите потврди дека неговиот распит бил најавен пред неколку дена, но спорен беше датумот поради неговите обврски и закажани рочишта за предметите на СЈО кој што тој за застапува пред суд. Тој ја водеше истрагата за предметот „Поштенски банки“ за кој во една од изјавите на обвинителката Лиле Стефанова се спомнува дека изразиле несогласување со специјалната обвинителка Катица Јанева за спогодбено затворање на случајот. Неговиот исказ би требало да ги расветли и сомнежите за информациите кои се појавија во јавноста дека поранешниот директор на МЕПСО Сашо Василевски купил стан од фирма која е под истрага на СЈО во предметот „Поштенски банки“ непосредно пред замрзнување на имотот на осомничените.

Пред него во Јавното обвинителство на сведочење беа повикани обвинителката Стефанова која исказ даваше пет часа, како и нејзината колешка и заменичка на Јанева, Елизабета Јосифовска.Од Јавното обвинителство не соопштуваат кога на дневен ред ќе дојде распитот на Јанева.

Оттаму соопштија дека водат финансиска истрага со цел прибирање на доказен материјал со кој треба да се утврди фактичката состојба. Од Обвинителството додаваат дека одземените телефони и компјутери се вештачат и оти за оние телефони чија меморија е избришана се прават напори за декриптирање.

Опозицијата обвинува дека целиот правосуден систем е заробен од власта и дека истрагата за случајот „Рекет “ намерно не се проширува за да се добие на време со цел уништување на докази за кои опозицијата смета дека го поврзуваат премиерот Зоран Заев со овој скандал.

Во однос на неселктивноста адвокатот Звонко Давидовиќ смета дека институциите засега покажуваат дека немаат капацитет да се справат со настаната ситуација, затоа што оваа е ситуација која со години владее во земјава.

„Се повторува веќе видената приказна каде што се тактизира, се шпекулира, се формираат комисии и сето тоа трае, наместо институциите на системот да преземат мерки согласно законот и крај. Да се работеше за обичен граѓанин, досега тој веќе ќе беше во притвор. Проблемот овде е испуштената шанса и можност да се направат реформи во системот. Токму поради нефункционалноста на Обвинителството се формираше СЈО, и сега на удар поради сомневањата и шпекулациите за Катица Јанева и се очекува од Обвинителството кое не функционирало сега наеднаш да профункционира“ вели Звонко Давидовиќ.

Во ваква ситуација се наметнува прашањето дали до октомври кога се очекува можно доделување на датум за преговори со ЕУ, има доволно време за да се подобри имиџот за владеењето на правото пред земјите членки на ЕУ. Љупчо Петковски од Евротинк вели дека сите случувања околу „Рекет“ се шанса државата да покаже дека законот е слеп и дека правдата треба да ги стигне сите.

„Никој да не биде заштитен , со тоа ќе се прати порака до сите колебливи држави членки на ЕУ кои што постојат и кои се се повеќе, дека кај нас се направил решителен чекор во борбата против културата на неказнивост за која толку многу беа властите во минатото критикувани и од граѓаните и од меѓународните партнери. Со целосно расчистување на случаи како овој, каде има индиции дека се вмешани луѓе блиски од власта, најдобро се зајакнува досието за борба против корупцијата и организираниот криминач“ вели Петковски.

Според Давидовиќ институциите не се на висината на задачата и нема да бидат додека не се повикаат на одговорност сите луѓе. Ситуацијата нема да се подобри се додека наместо за криминал, еднаквост и неселективност во правда, зборуваме за правно делување кон власта или опозицијата ќе имаме ваква ситуација, додава Давидовиќ. Според него предметот „Рекет “ е само последица од она што со години се случува во правосудниот систем и кулминација на состојбите.

„Мислам дека сега го допревме дното. Со години ова се случува. Целокупната ситуација, немање на одговорност, селективна правда, вмешаност на политиката во институциите на судскиот систем, неповикување на одговорност и недопирливост на одредени луѓе доведоа до ваква ситуација. Не е овде проблем „рекет“ овде е проблем целокупниот систем и одговорноста на секој поединец. Мора да се прекине со сите шпекулации и политички препукувања затоа што ова е сериозен предмет кој покажува сериозни работи и слабости“, вели Давидовиќ.

За Петковски проблемот не е во капацитетот на институциите за справување со овој предмет, затоа што институциите имаат и луѓе, знаење, опрема и ресурси.

„Јас мислам дека капацитет имаат, но останува да видиме дали имаат интегритет. дали има луѓе со професионален и личен интегритет во институциите кои што би ја истуркале оваа работа до крај расчистувајќи го целосно овој конкретен случај, да застанат на патот на моќниците“, вели Петковски.

Досега единствени осомничени за случајот „Рекет“ се Бојан Јовановски познат како Боки 13 и Зоран Милески со прекар Кичеец кои по вчерашната одлука на Основниот суд Скопје 1 остануваат во притвор уште 30 дена. Тие се осомничени за „примање награда за противзаконско влијание “ и „перење пари и други приноси од казниво дело“.

Германија распоредува пет авиони „Еурофајтер“ и 150 лица во полскиот град Малборк за да помогнат во заштитата на полскиот воздушен простор, соопштија германските воздухопловни сили на 4 декември, како одговор на руските упади со беспилотни летала во септември.

Кога беа регистрирани упадите, за соборување на дроновите се активираа полските борбени авиони Ф-16, холандските Ф-35, италијанските извидувачки авиони АВАКС, како и други авиони на НАТО.

Ова беше првпат членка на НАТО да собори беспилотни летала од почетокот на целосната инвазија на Русија врз Украина во февруари 2022 година.

Германските авиони „Еурофајтер“ работат како дел од мисијата на НАТО „Источна стража“ и до март 2026 година ќе останат распоредени во Малборк – кој се наоѓа на околу 60 километри од Гдањск и 80 километри од руската енклава Калининград.

„Со оваа мисија, испраќаме уште една силна порака за поддршка на нашиот сосед Полска и НАТО како целина“, рече командантот на германските воздухопловни сили Холгер Нојман.

Германија испрати авиони „Еурофајтер“ и во Романија како дел од напорите на НАТО за зајакнување на источниот крило на Алијансата, во услови на зголемени тензии со Русија.

НАТО оваа недела ќе ги интегрира своите нордиски земји-членки под Заедничката команда на силите во Норфолк, САД, во обид да ја подобри трансатлантската безбедност и да ја зајакне позицијата на Алијансата на север, изјави на 4 декември врховниот командант на сојузничките сили на НАТО, Алексус Гринкевич.

Според новата структура, сите нордиски земји ќе бидат под капата на седиштето во Норфолк, Вирџинија, кое е фокусирано на одбрана на Северниот Атлантик, наместо како досега кога поединечни земји во регионот се под командата на НАТО во Брунсум, Холандија, која е одговорна за североисточниот крило на Алијансата.

Финска се приклучи на НАТО во 2023, а Шведска во 2024, откако руската инвазија на Украина во 2022 година ги натера двете земји да ги преиспитаат своите стратегии за национална безбедност.

Нивното членство во западниот воен сојуз од 32 земји-членки ја зајакна позицијата на НАТО на север и во регионот на Балтичкото Море, што доведе до реструктурирање на командата.

„Со оглед на усогласувањето на нашите противници низ целиот свет, императив е да се максимизира зајакнувањето на евроатлантската област и да се консолидира нашата позиција на север“, рече Гринкевич, генерал на воздухопловните сили на САД и врховен командант на НАТО за Европа.

Најавите тој ги даде пред новинарите во воениот штаб на Алијансата во белгискиот град Монс.

„Норфолк е стратешки мост помеѓу Северна Америка и Европа“, нагласи тој.

Командата во Норфолк ќе биде одговорна за Арктикот, Данска, Финска, Гренланд, Исланд, Норвешка, Шведска и Обединетото Кралство.

Поранешната шефица за надворешна политика на Европската Унија (ЕУ), Федерика Могерини, која е осомничена за измама, поднесе оставка од функцијата ректор на Колеџот на Европа, каде млади луѓе се образуваат за дипломатија.

„Во согласност со најголемата строгост и праведност со кои отсекогаш ги извршував моите должности, денес одлучив да поднесам оставка од функцијата ректор на Колеџот на Европа и директор на Дипломатската академија на Европската Унија“, наведе таа во писмената изјава, пренесе „Политико“.

Могерини и Стефано Санино, генералниот директор на одделот за Блискиот Исток на Европската комисија, беа приведени на 2 декември во акција на белгиската полиција во рамки на покрената истрага за измама. Санино одлучи да се пензионира предвреме.

Откако беа сослушани и формално информирани за обвиненијата против нив, тие беа ослободени бидејќи беше оценето дека нема ризик од бегство.

Полицијата изврши претреси во Европската служба за надворешни работи (ЕЕАС) и Колеџот на Европа поради наводна корупција при основањето на академијата за обука на дипломати.

Могерини работи во Колеџот на Европа од 2020 година. Таа беше висока претставничка на ЕУ за надворешна и безбедносна политика од 2014 до 2019 година, а претходно беше министерка за надворешни работи на Италија.

Европското јавно обвинителство (ЕЈО) соопшти дека детали од истрагата не можат да бидат објавени за да не се загрози нејзиниот исход, и дека сите обвинети се сметаат за невини сè додека не се докаже нивната вина од страна на надлежните белгиски судови.

Предмет на истрагата е деветмесечна програма за обука на млади дипломати во земјите-членки на ЕУ, за што Колеџот на Европа доби тендер од Европската служба за надворешни работи (ЕЕАС) во 2021 и 2022 година.

Во тоа време, генерален секретар на ЕЕАС беше Стефано Санино.

Обвинителството истражува дали ЕЕАС ги прекршила правилата за јавна набавка со споделување доверливи информации со Колеџот пред да му биде доделен тендерот.

ЕЈО е независно јавно обвинителство на Европската Унија. Тоа е одговорно за истражување, гонење и изведување пред лицето на правдата на сторители на кривични дела поврзани со финансиските интереси на ЕУ.

Европската комисија претстави нов план за борба против трговијата со дрога и побрзо известување на земјите-членки за новите психотропни супстанции што циркулираат на континентот.

Борбата против нелегалните дроги е првенствено одговорност на 27-те членки на ЕУ, но извршната власт сака да се заложи за координиран одговор на проблемот.

Проблемот повторно се актуелизираше поради низа инциденти, вклучувајќи го и убиството во Франција на братот на активист вклучен во борбата против трговијата со дрога.

„Европската Унија нема да толерира криминални мрежи што ги преплавуваат нашите улици со евтини дроги, поттикнувајќи насилен криминал и поткопувајќи го здравјето и безбедноста во Европа“, рече внатрешниот комесар на ЕУ, Магнус Брунер.

Комисијата особено сака да ја зајакне соработката меѓу царинските служби и приватните компании за достава на пакети за да се подобри откривањето на дрога.

Исто така, таа сака да ја задолжи Агенцијата за дрога на Европската унија (ЕУДА) да идентификува нови психотропни дроги на континентот и да издава брзи известувања до земјите-членки за нивното ширење.

Според агенцијата, синтетичките производи добиени од канабис, опиоиди и катинони, кои имаат слични ефекти како амфетамините, добиваат на популарност во Европа.

Но, кокаинот останува убедливо најконзумираниот нелегален стимуланс на континентот, користен од околу 4,6 милиони луѓе на возраст од 15 до 64 години во 2024 година.

Русија не сака повторно да се приклучи на Групата седум водечки индустриски земји (Г7), изјави рускиот претседател Владимир Путин за време на посетата на Индија во четврток, 4 декември.

Уделот на Г7 во глобалната економија се намалува со години, изјави Путин во интервју за радиодифузерот „Индија тудеј“, пренесе руската државна новинска агенција ТАСС.

Г7 ги вклучува Канада, Франција, Германија, Италија, Јапонија, Обединетото Кралство и САД, а Европската Унија исто така се приклучи на дискусиите. Русија беше исклучена од групата (која беше Г8 со Русија во неа)откако го анектираше Кримскиот Полуостров на Украина во 2014 година.

Тоа ги остави преостанатите членки обединети во своите вредности како западни демократии, иако се појавија значителни разлики меѓу Соединетите Држави и другите откако Доналд Трамп се врати на власт како претседател во јануари.

Русија првично беше примена во 1998 година, не поради нејзината економска сила, туку поради влијателната улога на земјата на глобалната политичка сцена.

Најновиот план поддржан од САД за ставање крај на војната во Украина вклучува предлог Русија да биде поканета да се врати во Г7, предлог што беше критикуван од германскиот канцелар Фридрих Мерц, кој рече дека не верува оти членовите се подготвени за таков потег.

Путин рече дека перспективата не била дискутирана со специјалниот претставник на САД, Стив Виткоф, и зетот на Трамп, Џаред Кушнер, кои пред два дена ја посетија Москва за да разговараат за најновите напори за ставање крај на борбите.

Во првите забелешки на рускиот лидер за состанокот, Путин рече дека разговорите биле корисни, почитувајќи ги обидите на Трамп да посредува во конфликтот.

„Не е лесна задача да се натераат две страни во конфликтот да постигнат консензус“, рече Путин.

Тој повторно ѝ се закани на Украина, велејќи дека ако силите на Киев не се повлечат, руските трупи ќе го освојат целиот источен регион Донбас и Новоросија (користејќи историски термин за област што ги опфаќа денешните региони Херсон, Запорожје и Одеса во јужна Украина).

Францускиот претседател Емануел Макрон апелираше до неговиот кинески колега Си Џинпинг да помогне во завршувањето на војната во Украина и во справувањето со трговските дефицити, додека двајцата лидери се сретнаа во Пекинг на 4 декември.

За Макрон, кој е на четврта посета на Кина додека е на функција, тридневната посета е можност да се зајакне поддршката за прекин на огнот во најсмртоносниот конфликт во Европа од Втората светска војна, како и да се привлечат повеќе кинески инвестиции во Франција.

Кина, која е главен руски трговски партнер изјави дека зазема неутрален став во врска со војната, воздржувајќи се од осуда на инвазијата на Москва.

Во четврток, Си ја повтори својата поддршка за прекин на непријателствата, велејќи му на Макрон дека „Кина ги поддржува сите напори посветени на мирот и се надева дека сите страни ќе постигнат фер, траен и обврзувачки мировен договор што е прифатлив за сите страни“.

По церемонијата на дочекот, Макрон му рече на Си дека Франција и Кина мора да ги надминат своите „разлики“, а кинескиот лидер апелираше на „постабилни“ врски.

Нивната тет-а-тет средба доаѓа во време на нови обиди за посредување во ставањето крај на речиси четиригодишната војна во Украина, при што Макрон го предводи притисокот за спротивставување на планот поддржан од САД, кој е широко критикуван за одразување на барањата на Русија.

„Мора да продолжиме да работиме за мир и стабилност во светот, и во Украина и другите региони погодени од војната“, му рече Макрон на Си, додавајќи: „Нашиот капацитет да работиме заедно е одлучувачки“.

„Се надевам дека Кина ќе се придружи на нашиот повик и на нашите напори да постигнеме, што е можно поскоро, барем прекин на огнот во форма на мораториум на напади насочени кон критичната инфраструктура“, рече тој.

Макрон, кој ќе биде домаќин на самитот на Г7 следната година, исто така го повика Пекинг да соработува со групата за „поурамнотежено, пофер“ економско управување базирано на правила.

Притисок врз Украина

Тродневната посета на Макрон на Пекинг следува по патувањето во Париз на украинскиот претседател Володимир Зеленски, кој ја повика Европа да застане зад Киев додека Вашингтон го промовира планот за завршување на војната.

„Го делиме ставот дека војната мора да заврши фер“, напиша Зеленски на социјалните медиуми по разговорите во понеделник со Макрон, кои вклучуваа телефонски разговори и со други европски лидери.

Кина редовно повикува на мировни разговори и почитување на територијалниот интегритет на сите земји, но никогаш не ја осуди Русија за нејзината инвазија во 2022 година.

Западните влади го обвинуваат Пекинг дека ѝ обезбедува на Русија клучна економска поддршка за нејзините воени напори, особено со снабдување со воени компоненти за нејзината одбранбена индустрија.

Француското претседателство соопшти дека Макрон ќе му каже на Си дека Кина мора „да се воздржи од обезбедување какви било средства, со какви било средства, на Русија за да ја продолжи војната“.

Макрон, исто така, разговара за трговијата со своите кинески домаќини, при што Европската Унија се соочува со огромен трговски дефицит од 357 милијарди долари со азиската велесила.

„Неопходно е Кина да троши повеќе и да извезува помалку, а Европејците да штедат помалку и да произведуваат повеќе“, рече советник на Макрон.

Макрон претходно апелираше до Европската Унија да ја намали својата зависност од Кина и за „европски преференции“ во технолошкиот сектор.

Минатиот месец, тој на европскиот самит на технолошки лидери и министри од целиот континент изјави дека блокот не сака да биде „вазал“ на американските и кинеските технолошки компании.

Унгарија на 3 декември соопшти дека ќе покрене правна постапка против одобрувањето на привремениот договор во Европската Унија за постепено укинување на увозот на руски природен гас со цел да се стави крај на зависноста на европските земји од руската енергија.

Претседателката на Европската комисија, Урсула фон дер Лајен, изјави дека ЕУ влегува во „нова ера“ со постепено укинување на руските фосилни горива, вклучително и мерката усвоена на 3 декември со која се забранува увозот на течен природен гас (LNG) до крајот на 2026 година, додека увозот на гас преку цевководи ќе биде постепено укинат до есента 2027 година.

„Ова е почеток на нова ера: ера на целосна енергетска независност на Европа од Русија“, рече таа во соопштението.

„Бидејќи масовно го намаливме рускиот увоз на фосилни горива, ги намаливме и приходите што Русија ги користи за водење на својата агресивна војна против Украина, на почетокот на војната за фосилни горива ѝ плаќавме на Русија 12 милијарди евра месечно, сега сме на 1,5 милијарди евра месечно. Тоа е сè уште премногу. Нашата цел е да го намалиме на нула“, додаде шефицата на Европската комисија.

Регулативата е правно обврзувачка, што ја поттикна Унгарија, која нема излез на море и е во голема мера зависна од руските резерви, да објави дека ќе ја оспори одлуката пред Судот на правдата на ЕУ.

„Прифаќањето и спроведувањето на оваа бриселска наредба е невозможно за Унгарија“, рече министерот за надворешни работи Петер Сијарто за време на брифингот емитуван на неговата Фејсбук страница.

„Штом планот RePowerEU формално биде усвоен, веднаш ќе го оспориме пред Судот на правдата на Европската Унија“, додаде тој на X.

Сијарто рече дека одлуката го крши основачкиот документ на ЕУ и оцени дека станува збор за санкција против Русија, а не за потег на трговската политика.

Унгарскиот премиер Виктор Орбан, кој честопати ја критикуваше Европа за заземање на она што го нарече „тврд став“ кон Русија поради нејзината војна во Украина, рече дека руските енергетски ресурси се „витални“ за Унгарија.

Словачка, која исто така се пожали на влијанието што напуштањето на снабдувањето со енергија од Русија би го имало врз нејзината економија, рече дека размислува за одговор на усвојувањето на новите мерки.

Со 84 гласа „за“, без воздржани и „против“, Собранието на 3 декември изгласа одлука за формирање Анкетна комисија што ќе ги утврдува околностите и постапувањето на институциите во серија трагедии и несреќи во Северна Македонија.

Комисијата ќе ги опфати настаните во Кочани, пожарот во Модуларната болница во Тетово, несреќата со автобусот на „Беса Транс“ и сообраќајката кај Ласкарци. Иницијативата ја поднесоа пратениците од ВМРО-ДПМНЕ, ЗНАМ и ВРЕДИ.

Собранието не ја прифати одделната иницијатива за Анкетна комисија за случувањата во Кочани предложена од СДСМ, Левица и ДУИ, која доби поддршка од само 28 пратеници.

Пратеникот Антонијо Милошоски (ВМРО-ДПМНЕ) образложи дека новата Анкетна комисија има цел да ги утврди сите пропусти што довеле до трагедиите, во кои животите ги загубија вкупно 138 луѓе. Тој посочи дека во сите случаи се забележуваат институционални пропусти и нефункционалност на системот, а добиените наоди ќе бидат проследени до Владата и Јавното обвинителство за евентуално утврдување политичка и кривична одговорност.

Милошоски повика на неселективен пристап и ги охрабри сите пратеници, вклучително и претседателот на СДСМ Венко Филипче, да ја поддржат работата на Комисијата.

Од друга страна, Оливер Спасовски од СДСМ ја образложи потребата од формирањето на одделна Анкетна комисија исклучиво за трагичниот пожар во дискотеката „Пулс“ во Кочани во март 2025 година, истакнувајќи дека ваквото барање доаѓа од родителите на загинатите и од јавноста.

На седницата пратениците го донесоа и огласот за избор на претседател, потпретседател и членови на ДИК, како и повеќе законски измени – меѓу нив измените на законите за правата на заедниците под 20%, за аудиовизуелни услуги, за ДДВ и за претворање јавни давачки во траен влог во ЈП за спортски објекти. Усвоена беше и Среднорочната програма за стоковни резерви за периодот 2026–2030 година.

Амбасадите на САД, Германија и Велика Британија во Косово реагираа на одлуката на Централната изборна комисија на Косово да не ја сертифицира Српската листа за вонредните парламентарни избори на 28 декември, истакнувајќи дека на сите граѓани, без оглед на поделбата, мора да им се обезбедат демократски права.

На 2 декември, членовите на Самоопределување во Централната изборна комисија по трет пат оваа година гласаа против сертифицирањето на оваа водечка партија на Србите во Косово, која има поддршка од Белград, додека другите албански партии се воздржаа.

Пристапот за изборни жалби и петиции претходно ја поништи одлуката на ЦИК да не ја сертифицира Српската листа пред парламентарните избори на 9 февруари и локалните избори на 12 октомври.

Амбасадата на САД во Приштина оцени дека обидите на Самоопределување да ја блокира Српската листа од учество на изборите се „краткотрајни и создаваат поделби“.

„Ваквите дејствија ја поткопуваат стабилноста на Косово и интересите на Соединетите Држави, вклучително и продолжувањето на нашиот стратешки дијалог за подобрување на можностите за американските и косовските компании“, објави Американската амбасада во Косово.

На 12 септември, САД го суспендираа Стратешкиот дијалог со Косово со образложение дека одлуките и постапките на Владата на Албин Курти ги зголемуваат тензиите и нестабилноста.

Амбасадорот на Велика Британија во Косово, Џонатан Харгривс, изрази загриженост поради најновиот обид на политичките актери да ја спречат Српска листа да учествува на изборите.

„Ваквите постапки го поткопуваат тешко стекнатиот углед на Косово како мултиетничка демократија и им штетат на односите со блиските партнери“, рече тој.

Реагираше и амбасадорот на Германија во Косово, Рајнер Рудолф кој изрази жалење за попречувањето на одредени членови на ЦИК да ја сертифицираат Српската листа за учество на изборите.

„Изборите мора да бидат ослободени од политички актери“, рече тој.

Претходно, и Канцеларијата на ЕУ во Косово изрази жалење поради одлуката на Централната изборна комисија.

„Политизацијата на Централната изборна комисија од страна на Самоопределување и други политички партии му штети на инклузивниот изборен процес во согласност со меѓународните стандарди и извештајот на Мисијата за набљудување на изборите на ЕУ“, се вели во реакцијата.

Организацијата за европска безбедност и соработка (ОБСЕ) во Косово, исто така, изрази загриженост во врска со одлуката на одредени членови на ЦИК да не ја сертифицираат листата на Српска или да се воздржат од учество на оваа партија на изборите на 28 декември.

ОБСЕ забележа дека овој пристап ја поткопува довербата на јавноста во изборниот процес и ја зајакнува перцепцијата дека одлуките се политички мотивирани и не се засновани на праведност, инклузивност и транспарентност.

Српската листа сега може да поднесе жалба против оваа одлука на ЦИК до Изборниот панел за жалби и петиции.

Патем, членовите на Самоопределување во Централната изборна комисија, Сами Куртеши и Албан Красниќи, остро се спротивставија на сертифицирањето на Српската листа. Куртеши на седницата рече дека оваа партија „работи против интересите на Косово“.

На изборите на 9 февруари, Српската листа освои девет од десет загарантирани места во Собранието на Косово, додека на локалните избори ја освои власта во сите десет општини со српско мнозинство.

Вонредните избори се одржуваат на 28 декември, откако Самоопределување кое победи на изборите во февруари, не успеа да формира нова влада на Косово.

Генералниот секретар на НАТО, Марк Руте, на почетокот на состанокот на министрите за надворешни работи на Алијансата на 3 декември предупреди дека Русија се подготвува за „долгорочна конфронтација“.

Русија „тесно соработува“ со Кина, Северна Кореја и Иран „за да ги наруши нашите општества и да ги уништи глобалните правила“, рече Руте и нагласи дека тие се „подготвуваат за долгорочна конфронтација“, објави Би-Би-Си.

Според него, Русија „продолжува да ја тестира моќта на одвраќање“ на Алијансата, која сега „се соочува со реални и трајни опасности“.

Руте, исто така, рече дека Русија го нарушила воздушниот простор на членките на НАТО со авиони и беспилотни летала, извршила саботажи и испратила шпионски бродови во водите на НАТО, додавајќи дека овие дејствија биле „неодговорни и опасни“.

Земјите на НАТО „ги зголемуваат своите инвестиции во одбраната, но сите ние мора да го дадеме својот придонес“, изјави генералниот секретар на НАТО и додаде дека на Украина „ѝ е потребна нашата поддршка повеќе од кога било“, бидејќи зимата доаѓа, а руските напади продолжуваат.

Министрите за надворешни работи на НАТО се состанаа во Брисел за да разговараат за понатамошна поддршка за Украина, како и за тековните напори за зајакнување на одбранбените и одбранбените капацитети на алијансата.

Пред собирот, Руте рече дека Киев останува зависен од воена помош бидејќи Русија продолжува да ја напаѓа Украина и ги повика членките на НАТО да ветат поголема поддршка. Тој изјави дека очекува дополнителни придонеси за иницијативата за финансирање на Листата на приоритетни барања на Украина (PURL) да бидат објавени во наредните денови.

Оваа шема за финансирање предвидува продажба на муниција и оружје произведено во Соединетите Држави на европските сојузници и Канада, кои потоа ќе ги стават на располагање на Украина.

Сепак, состанокот веројатно ќе биде засенет од тековните мировни напори во Украина предводени од САД и отсуството на американскиот државен секретар Марко Рубио.

Невообичаено е американскиот државен секретар лично да не присуствува на формален состанок на министрите за надворешни работи на НАТО. Рубио беше претставуван од неговиот заменик, Кристофер Ландау.

Американско-руска средба во Москва

Еден ден претходно, на 2 декември, американска делегација, предводена од специјалниот претставник Стив Виткоф, разговараше со рускиот претседател Владимир Путин и неговите помошници речиси пет часа во Кремљ за предлогот насочен кон прекинување на инвазијата на Москва во Украина.

Во еден ден на интензивни дипломатски напори за прекинување на најголемиот и најсмртоносен конфликт во Европа од Втората светска војна, украинскиот претседател Володимир Зеленски рече дека „сега повеќе од кога било“ има шанса за договор.

Јуриј Ушаков, советник за надворешна политика на Путин, им рече на новинарите по состанокот во Кремљ дека мирот не е ниту поблиску, ниту подалеку.

„Не разговаравме за конкретната формулација што ја подготвија Американците, туку за суштината на пораката. Некои работи ни одговараат. Некои работи наидоа на наша критика“, рече Ушаков, истакнувајќи дека територијалните прашања се посебен камен на сопнување.

„Не гледаме шанси за решавање на украинската криза без територијални прашања. За навистина да се движиме напред, време е и Москва и Вашингтон да почнат сериозно да работат“, додаде тој.

Американскиот државен секретар Марко Рубио, коментирајќи ги разговорите со Русија за завршување на војната со Украина, рече: „Направивме одреден напредок, но сè уште не сме ја достигнале целта“.

„На крајот на краиштата, одлуките, во случајот со Русија, мора да ги донесе самиот Путин, а не неговите советници. Путин - само Путин може да ја заврши оваа војна од руска страна“, додаде тој.

Виткоф не даде веднаш коментар, туку отиде во амбасадата на САД во Москва.

Европски ставови и одговорот на Путин

Виткоф и зетот на американскиот претседател Доналд Трамп, Џаред Кушнер, дојдоа во руската престолнина за да се сретнат со Путин и високи преговарачи откако првичниот предлог од 28 точки на САД - кој нашироко се смета за усогласен со неколку руски цели - беше „преработен“ на 19 точки по разговорите меѓу американските и украинските делегации минатата недела.

Европските влади, исто така, поднесоа амандмани и контрапредлог на нацрт-планот, барајќи да се отстранат или омекнат одредбите за кои велат дека го поткопуваат суверенитетот на Украина.

Сепак, Москва целосно ги отфрли тие европски промени. Според руската новинска агенција Интерфакс, Путин рекол дека европските амандмани имале за цел да го попречат напредокот кон договор.

Европската Унија постојано изјавува дека нема да прифати насилно прекројување на европските граници и дека само Украина може да одлучи за иднината на својата територија.

Путин продолжува да инсистира дека Украина мора да го предаде источниот регион Донбас за да обезбеди мир, вклучувајќи ги и областите што Русија не успеа да ги освои во повеќе од три и пол години војна. Киев ги отфрли тие услови и се спротивстави на обидите на Москва да ги ограничи аспирациите на Украина за членство во НАТО или да ја ограничи големината на нејзините вооружени сили.