Вести
Речиси 10 процентен пад на индустриското производство во Македонија
Намалувањето е резултат на негативните движења на индустриското производство во одделите кои во структурата на индустриското производство учествуваат со 69,2 отсто.
Тоа се производството на прехранбени производи и пијалоци, на тутунски производи и ферментација на тутун, на облека, доработка и боење на крзно, на кокс, деривати на нафта и нуклеарно гориво, на хемикалии и хемиски производи, на производи од гума и производи од пластични маси, како и на производи од други неметални минерали, на основни метали, на машини и уреди, на електрични машини и апарати, и на мебел и други разновидни производи.
види ги сите денешни вести
Се затворија гласачките места, се очекуваат првични резултати
Заклучно со 19 часот заврши гласањето на двојните избори во Северна Македонија - парламентарните, на кои граѓаните избираат пратеници во Собранието и вториот круг на изборите за претседател на државата.
Гласачките места беа отворени утрово во 7 часот.
За парламентарните избори, во избирачкиот список се запишани 1.815.350 избирачи, кои гласаат на вкупно 3.477 избирачки места.
Право на глас на претседателските избори, пак, имаат 1.814.317 избирачи, на вкупно 3.480 избирачки места.
Излезноста на претседателските избори до 17 часот часот е 39,27 отсто, а за парламентарните 45,86 проценти, покажуваат последните податоци на веб-страницата на Државната изборна комисија (ДИК).
Најголем одзив на гласачите за претседателските избори има во општините Новаци (66,47) и Крива Паланка (66,17%), а најмала излезност е регистрирана во Липково (6.48%) и Врашпчиште (9,99%).
Во однос на парламентарните избори, мапата на ДИК покажува најмала излезност во Изборната единица 6 (36,96%), а најголема во Изборната единица 1 (51,44%).
Актуелниот претседател Стево Пендаровски кој е поддржан од владејачкиот СДСМ и Коалицијата за европска иднина бара втор петгодишен мандат. Негов ривал е досегашната пратеничка Гордана Сиљановска-Давкова, поддржана од опозициската ВМРО-ДПМНЕ и коалицијата Твоја Македонија, која по првиот круг од изборите оствари убедлива победа.
За да бидат успешни изборите потребно е еден од нив да освои мнозинство гласови од граѓаните што излегле да гласаат, но под услов излезност да е најмалку 40 отсто од запишаните во Избирачкиот список.
Во борбата да освојат пратенички мандат во 120-члениот парламент, пак, се 17 кандидатски листи поднесени од партии и коалиции. За парламентарни избори, Северна Македонија е поделена на шест изборни единици и од секоја од нив во Собранието влегуваат по 20 пратеници, при што, според таканаречениот Донтов модел, се пресметува која партија колку пратенички места ќе добие. Повеќето од партиите и коалициите за овие избори имаат кандидатски листи во сите шест изборни единици.
Изборите ќе ги следат 1078 домашни и 770 странски набљудувачи.
Во Северна Македонија денеска (8 мај) се одржуваат седми претседателски и единаесетти парламентарни избори.
Избрана Влада на Војводина, за прв пат на чело со жена
Пратениците на Собранието на автономната покраина Војводина на 8 мај изгласаа снов состав на Покраинската влада.
На чело е Маја Гојковиќ од Српската напредна партија, која е првата жена досега назначена за претседател на Покраинската влада.
За новата Покраинска влада гласаа 73 пратеници од владејачкото мнозинство од вкупно 120 пратеници во Собранието на Автономна Покраина Војводина.
По гласањето, Гојковиќ изјави дека нејзината влада „ќе продолжи да го зајакнува фокусот“ на сообраќајната и комуналната инфраструктура, заштитата на животната средина, образованието, културата, социјалната заштита и подобрувањето на положбата на социјално ранливите групи.
„Со тоа, Автономна Покраина Војводина ќе продолжи да биде мотор на севкупниот развој во соработка со Владата на Србија и сите други нивоа на власт во нашата земја“, рече Гојковиќ.
Покраинската влада има 14 членови, како и претходната, меѓу кои речиси половина се од претходниот состав, кога ја предводеше Игор Мировиќ од Српската напредна странка.
Покраинската влада има тројца потпретседатели: Сандра Божиќ, Владимир Галиќ и Милан Попов, со тоа што Божиќ нема дополнително ресор.
Со изборот на Маја Гојковиќ за покраински премиер, Српската напредна партија продолжи да ја води Владата на Автономната Покраина Војводина осма година по ред од 2016 година, кога ја презеде власта од Демократската партија.
Гојковиќ беше министерка за култура во претходните две влади на Србија, и двете предводени од поранешната српска премиерка Ана Брнабиќ.
Претходно, од 2014 до 2020 година, Гојковиќ беше на чело на Народното собрание на Србија.
Маја Гојковиќ влезе во политиката на почетокот на 1990-тите години. Таа беше членка на ултранационалистичката Српска радикална партија од нејзиното основање до 2008 година. Истата година ја формирала Народната партија која не постигнала значаен политички резултат. Во 2012 година се приклучи на Српската напредна партија.
Одзивот на претседателските избори до 17 часот е 42,32 отсто, а на парламентарните е 46,93 отсто
Вкупно 42,32 отсто граѓани гласале на претседателските избори до 17 часот, односно гласале 452.412 гласачи од податоци пристигнати од 2.040 избирачки места, со вкупно запишани 1.069.021 гласачи, рече Александар Даштевски, претседател на Државната изборна комисија(ДИК), на прес-конференција попладнево.
Најголема излезност за претседателски избори досега има во Новаци, со излезност од 66,47 отсто. Најмала е излезноста во Липково, со 6.48 отсто.
Во споредба со вториот круг претседателски избори што се одржаа во 2019 година, сега има зголемување на одзивот од 7,19 отсто. Во споредба со првиот круг претседателски избори од 2024 излезноста е зголемена за 0,01 отсто, рече Даштевски.
До 17 часот до ДИК стигнале податоци и гласањето на парламентарните избори од 1.920 избирачки места. Од запишани 1.003.459 гласачи, на овие избирачки места гласале 470.950 гласачи, што е излезност од 46.93 отсто.
Според досегашните податоци на ДИК, најголема излезност за парламентарните избори има во Кривогаштани, 79,73 отсто, а најмала во Маврово-Ростуше со 22,93 отсто излезност.
Споредбено со парламентарните избори од 2020 година, на овие парламентарни избори има зголемување на излезноста од 8,15 отсто.
По изборни единици, досега најголема е излезноста во третата изборна единица, со 51,49 отсто. Најмала излезност досега има во шестата изборна единица, со 34,71 отсто.
Досега до ДИК се доставени вкупно 450 приговори за заштита на лично избирачко право. Од нив, 228 приговори се усвоени.
Во Северна Македонија денеска (8 мај) се одржуваат седми претседателски и единаесетти парламентарни избори. Право на глас имаат 1. 814. 317 граѓани.
Пентагон: Притворениот американски војник во Русија ги прекршил воените правила
Припадник на американската војска, еден од двајцата Американци уапсени од Русија во два одделни случаи откриени на 7 мај, ги прекршил воените правила патувајќи во рускиот град Владивосток до каде пристигнал преку Кина, соопшти Пентагон.
Притворањето повторно го отвори прашањето за тоа дали руските власти намерно ги таргетираат Американците за потенцијална размена на затвореници.
Портпаролката на судот во Владивосток на 7 мај изјави дека американскиот наредник Гордон Блек бил уапсен пет дена претходно под обвинение за „предизвикување значителна штета на граѓанин поради кражба“.
Како што соопшти судот, тој ќе остане во притвор најмалку до 2 јули, односно до почетокот на судењето.
Американските власти потврдија дека Блек бил уапсен во Русија, каде една жена го обвинила за кражба.
Тој беше стациониран во Јужна Кореја, каде американската војска има околу 28.500 војници, и требало да се врати дома во Форт Кавазос, Тексас, но наместо тоа, отпатувал за Русија без да ги извести своите претпоставени.
„Наместо да се врати во САД, Блек од лични причини полета од Инчеон, Република Кореја преку Кина до Владивосток, Русија, се вели во соопштението на војската.
Руските власти на 7 мај соопштија дека во друг случај уште еден Американец идентификуван од судските службеници како Вилијам Расел Никум, бил уапсен пред 10 дена во Москва под обвинение за „ситно хулиганство“ и алкохол.
Белата куќа соопшти дека Стејт департментот „активно бара конзуларен пристап до двете лица од кои ниту еден не е во Русија во име на американската влада“.
Притворот на војниците се надополнува на списокот на американски државјани кои се држат во Русија под различни околности.
Меѓу затворениците се новинарите Алсу Курмашева од Радио Слободна Европа и Еван Гершкович од Волстрит журнал, кои беа уапсени под обвинение кои тие, нивните работодавци и нивните поддржувачи ги отфрлаат како политички мотивирани.
Исто така, Американецот Пол Вилан беше осуден на 16 години затвор во Русија поради обвиненијата за шпионажа што тој и американската влада постојано ги негираат.
Руското Министерство за надворешни работи соопшти дека случаите Блек и Никум не се политички и оти ниту еден од нив не бил обвинет за шпионажа.
Во септември 2023 година, Стејт департментот издаде предупредување до граѓаните на САД да не патуваат во Русија, како мерка на претпазливост поради поддршката на Вашингтон за Украина во нејзината борба против руската инвазија.
Ескобар: Посетата на Си Џинпинг на Србија е „темпирана да ги зголеми тензиите“
Посетата на кинескиот претседател Си Џинпинг на Србија „е темпирана да ги зголеми тензиите меѓу Србија и остатокот од западната заедница“, изјави претставникот на САД за Западен Балкан, Габриел Ескобар, на 8 мај, на последниот брифинг со новинарите во неговиот мандат што истекува на крајот на месецот.
„Верувам дека времето на посетата е несреќно, но намерно избрано“, рече Ескобар, посочувајќи дека посетата на кинескиот претседател се совпаѓа со годишнината од бомбардирањето на НАТО на кинеската амбасада во Белград.
На 7 мај 1999 година, пет бомби ја погодија кинеската амбасада.
„САД соопштија дека бомбардирањето на кинеската амбасада во 1999 година е случајно. Се извинивме. Верувам дека дури и плативме репарации на семејствата“, рече Ескобар.
По повод посетата на кинескиот претседател, тој рече и дека земјите кои тој ги избрал да ги посети се „отворени да го оспорат единството на евроатлантската заедница“.
„И затоа ги предупредуваме сите наши партнери да бидат многу свесни за агендата на Кина во Европа и за агендата на Кина во однос на евроатлантската заедница“, рече тој.
Загриженост дека Косово нема да добие гласови за влез во Советот на Европа
Ескобар на брифингот зборуваше и за членството на Косово во Советот на Европа за што рече дека неколку земји членки на ова тело побарале Приштина да ја формира Заедницата на општини со српско мнозинство.
Во разговор со новинарите, тој посочи дека прашањето за Заедницата на општините, заедно со некои други прашања поврзани со српското малцинство, кои не се исполнети, се дел од постојаните барања за Косово.
„Тоа е она што ја поттикнува загриженоста дека Косово можеби нема да ги има гласовите за Советот на Европа“, изјави Ескобар на 8 мај.
Тој рече дека САД немаат право да гласаат во оваа европска организација за човекови права, но ставот на Вашингтон е дека Косово треба да биде полноправна членка на Европската унија, НАТО и Обединетите нации.
„Што се однесува до европската интеграција, мислам дека е важно Косово да ги слуша своите европски сојузници и да работи со нив додека ја зајакнуваме кандидатурата на Косово во сите евроатлантски структури“, додаде тој.
Ескобар изјави и дека жали што за време на неговиот мандат не бил спроведен договорот за нормализација на односите меѓу Косово и Србија.
Тој посочи дека двете земји се одговорни за неисполнување на обврските кои произлегуваат од тој договор.
На Украина и се заканува прекин во снабдувањето со струја по големиот руски напад врз инфраструктурата
Украинската инфраструктура беше тешко оштетена во голем напад синоќа со над 50 руски ракети и 20 беспилотни летала, објавија локалните власти на 8 мај.
Националната енергетска компанија Укренерх за украинскиот сервис на Радио Слободна Европа информираше дека нападите предизвикале значителен недостиг на електрична енергија на електричната мрежа.
Тие додаваат дека можеби ќе треба да ја исклучат струјата за потрошувачите доколку не ја надополнат дупката со итен увоз на струја, пишува РСЕ на англиски јазик.
Шефот на Укренерх, Володимир Кудрицки, рече дека итниот увоз на струја од Европа помогнал да се стабилизира и балансира мрежата, но нагласи и дека „тоа можеби не е доволно“.
„Доколку потрошувачката се зголеми, како последна опција ќе мораме да прибегнеме кон исклучување на потрошувачите“, рече тој и ги повика Украинците штедливо да ја користат електричната енергија.
Министерот за енергетика Херман Халушенко изјави дека во текот на ноќта имало нов масовен напад врз енергетската индустрија во шест региони на Украина.
Руското Министерство за одбрана подоцна соопшти дека погодило „воени и енергетски“ цели во Украина како одговор на обидот на режимот во Киев да ги оштети руските енергетски капацитети.
Компанијата Укренерхо објави дека „Русите извршиле нов масовен напад врз термоцентралите и хидроцентралите“.
Шефот на воената администрација во областа Полтава, Филип Пронин, изјави дека беспилотно летало нападнало објект на електроенергетската инфраструктура, по што избувнал пожар.
Шефот на воената администрација во јужниот регион Запорожје, дом на најголемата нуклеарна централа во Европа, рече дека руските сили биле насочени кон „критични и цивилни инфраструктурни објекти“.
Украинскиот претседател Володимир Зеленски преку социјалната мрежа Телеграм рече дека нападот се случил рано на Денот на сеќавањето и помирувањето во чест на загинатите од Втората светска војна.
Русија често ја гаѓаше енергетската и енергетската инфраструктура на Украина откако ја започна инвазијата на земјата во февруари 2022 година. Москва негира дека цели на цивили, но вели дека енергетскиот систем на Украина е легитимна воена цел.
Одзивот на претседателските избори до 15 часот е 31,98 проценти, а на парламентарните 36,84
Излезноста на претседателските избори до 15 часот часот изнесува 31,98 отсто, а на парламентарните 36, 84 проценти, покажуваат најновите податоци на веб-страница на Државната изборна комисија (ДИК).
Голем одзив на гласачите за претседателските избори има во општина Крива Паланка (58,29%), а најмала излезност е регистрирана во Липково (5, 14 %).
Во однос на парламентарните избори најмала е излезноста во Изборната единица 6 (29,11%), а најголема во Изборната единица 1 (42,59%).
На вонредна прес конференција попладнево ДИК соопшти дека гласањето се одвива мирно, но упати апел до членовите на избирачките одбори да ја почитуваат процедурата за гласање и законските одредби пропишани во упаството на ДИК.
„Секој член на избирачки одбор ако не ги почитува законските одредби и го попречува гласањето ќе се казни со затвор до 3 години. Апелираме до сите членови на избирачките органи да се држат до законските одредби. Имавме пријави од неколку општини, па затоа го упатуваме овој апел и се надеваме дека избирачките органи нема да ги повторат истите грешки“, изјави потпретседателката на ДИК, Дитмире Шеху.
Таа ги опомена членовите на гласачките одбори задолжително да ги прашуваат гласачите дали ќе гласаат за претседателски или за парламентарни избори и тоа да го прават кон секој избирач.
Во Северна Македонија денеска (8 мај) се одржуваат седми претседателски и единаесетти парламентарни избори. Право на глас имаат 1 814 317 граѓани.
ДИК апелира избирачките одбори да го почитуваат упатството за гласање
Државната избрна комисија (ДИК) ги опомена членовите на гласачките одбори задолжително да ги прашуваат гласачите дали ќе гласаат за претседателски или за парламентарни избори и тоа да го прават кон секој избирач. Ова следува откако од терен добиле информации дека членови на избирачките одбори не го почитуваат упатството за гласање на ДИК.
„Секој член на избирачки одбор ако не ги почитува законските одредби и го попречува гласањето ќе се казни со затвор до 3 години. Апелираме до сите членови на избирачките органи да се држат до законските одредби. Имавме пријави од неколку општини, па затоа го упатуваме овој апел и се надеваме дека избирачките органи нема да ги повторат истите грешки“, изјави потпретседателката на ДИК, Дитмире Шеху на вонредна прес-конференција.
Таа додаде дека гласањето тече како што треба и дека не се забележани никакви прекршувања на изборниот процес.
Инаку излезноста на претседателските избори до 13 часот часот изнесува 22, 63 отсто, а за парламентарните 25,64 проценти.
Продолжуваат протестите во Грузија против законот за „странски агенти“
Во Тбилиси повторно се одржаа протести против таканаречениот закон за „странски агенти“, кој го чека конечното читање во грузискиот парламент.
Демонстрациите вчера на 7 мај започнаа пред зградата на парламентот, по што насобраните се упатија кон седиштето на владејачката партија „Грузиски сон“, каде беа пречекани од полициски кордон.
Немаше какви било новинарски извештаи за насилство, јавува РСЕ на англиски јазик.
Откако грузискиот парламент го усвои контроверзниот закон за „странски агенти“ на второ читање, десетици илјади демонстранти излегоа на улиците на Тбилиси. Десетици од нив беа приведени или повредени за време на протестот.
Демонстрантите тврдеа дека, покрај водени топови и солзавец, полицијата употребила и гумени куршуми на претходните протести.
Радио Слободна Европа собра изјави од очевидци, фотографски докази за повредите, ги интервјуираше тројцата повредени и ги сними гумените куршуми на местото каде што наводно биле испукани. Грузиската влада негираше дека биле користени гумени куршуми.
Еден од организаторите на последниот протест, Звиад Цецхладзе, рече дека противниците на законот создале група која ќе се обиде финансиски да ги поддржи лицата кои биле отпуштени од работните места во јавните служби поради нивното противење на законот.
Репресијата во Тбилиси генерално се намали по православниот Велигден, иако помалите протести продолжија и се проширија во значителен број во другите градови.
Контроверзниот предлог-закон вели дека медиумите, невладините и другите непрофитни организации мора да се регистрираат дека „ги застапуваат интересите на странска сила“ доколку повеќе од 20 отсто од нивното финансирање доаѓа од странство.
Нацртот првично беше испратен до парламентот во февруари 2023 година, но беше повлечен следниот месец поради бранот протести и притисокот од западните земји.
По ревизијата, предлог-законот го замени терминот „агент на странско влијание“ со „организација која ги промовира интересите на странска сила“, додека останатата содржина на законот остана иста.
Владата инсистира дека законот ќе биде во согласност со стандардите на ЕУ и дека нејзината намера е само да ја зголеми „транспарентноста“ и да го спречи „штетното странско влијание“ на политичката сцена во земјата.
Се очекува третото и последно читање на законот во парламентот да се одржи до 13 мај.
Наводно, партијата Грузиски сон и нивните партнери контролираат доволно гласови за да го спроведат законот и потенцијално да го отфрлат ветото што го вети претседателот на земјата, Саломе Зурабичвили.
Лидерите на Европската Унија се на став дека спроведувањето на законот негативно ќе влијае на надежите на Грузија конечно да стане членка на ЕУ, а осуда стигна и од САД.
Минатогодишните анкети покажуваат дека речиси 90 отсто од грузиските граѓани го поддржуваат влезот на земјата во ЕУ.
Централната изборна комисија распиша локални избори во Босна и Херцеговина
Централната изборна комисија (ЦИК) на Босна и Херцеговина (БиХ) денеска, на 8 мај, распиша локални избори, кои ќе се одржат на 6 октомври.
Распишани се избори за 58 општински совети во ентитетот на Федерацијата БиХ, 53 општински собранија во ентитетот Република Српска (РС), 111 градоначалници на општините во БиХ, 21 градски совет во Федерацијата БиХ, десет градски собранија во РС, 32 градоначалници во БиХ и во собранискиот округ Брчко, стои во соопштението од денешната седница на Централната изборна комисија на Босна и Херцеговина,
Изборите ќе се одржат во согласност со техничките измени на Изборниот закон, кои на 26 март ги наметна високиот претставник на меѓународната заедница во БиХ, Кристијан Шмит, со цел да се намали можноста за изборни манипулации, кои беа евидентирани во претходните години.
Со измените се воведе построга, биометриска идентификација на гласачите, „за да може да гласаат само оние кои имаат право на глас на изборите и да гласаат само еднаш“.
Една од измените е скенирањето на сите гласачки ливчиња со цел да се спречи нивно последователно менување или кражба, објасни тогаш Канцеларијата на високиот претставник (ОХР).
Во меѓувреме, Собранието на РС го усвои предлогот на ентитетскиот изборен закон, со кој властите на тој ентитет во БиХ се обидуваат да ги присвојат државните надлежности на полето на изборите.
Во законскиот текст е дефинирано дека ентитетската изборна комисија ја презема правната улога на Државната централна изборна комисија на БиХ во организирањето на локалните избори во тој ентитет, но и општи избори за претседател и потпретседатели на РС и ентитетскиот парламент.
Од крајот на војната во 1995 година, ентитетите во БиХ никогаш немале јурисдикција за спроведување на изборите во земјата, ниту пак ентитетската јурисдикција над изборите е спомната во Уставот на БиХ.
Претставниците на меѓународната заедница работата на усвојувањето на тој закон ја оценија како „директен напад врз државната структура на БиХ“.
Потоа, на 29 април, Бошњачкиот клуб во Народниот совет на Република Српска побара заштита на виталниот национален интерес, кој се обиде да го спречи усвојувањето на ентитетскиот изборен закон во РС.
Виталниот национален интерес е механизам кој им дава можност на клубовите на Бошњаците, Хрватите и Србите да го прогласат секое прашање за „штетно за виталните интереси на луѓето што ги претставуваат“, како и да побараат заштита од Уставниот суд на РС.
Инаку, Владата на РС побара од членовите на Републичката изборна комисија да поднесат оставки, што пет од седумте членови на овој субјект го направија на 11 април.
Таа ентитетска комисија е одговорна за постапките за импичмент на градоначалници и општински раководители и за спроведување на избори на совети на месни заедници во градовите и општините.
Мултимедија
Најпосетени
Што треба да знаете