Украинскиот претседател Володимиз Зеленски го поздрави собирот на светските лидери во Швајцарија, повикан да се најде начин да се стави крај на руската инвазија на неговата земја, стара повеќе од 2 години, иако отсуството на руски и кинески претставници ги намали изгледите за голем пробив.

Зеленски им рече на новинарите дека претставници од 101 земја успеале да му ја вратитат на светот идејата дека заедничките напори можат да ја запрат војната и да воспостават праведен мир.

„Лидерите и раководството на секоја нација ни се подеднакво важни. И сè што ќе биде договорено на самитот денес ќе биде дел од процесот на создавање на мир кој ни е потребен на сите. Верувам дека на самитот ќе бидеме сведоци на изработка на историјата овде “, рече Зеленски, придружуван од швајцарската претседателка Виола Амхерд, во забелешките на 15 јуни отворање на разговорите.

Еден ден претходно, рускиот претседател Владимир Путин рече дека ќе стави крај на војната доколку Киев се откаже од амбициите за НАТО и ги предаде сите четири провинции за кои има право на Москва.

Предлогот, кој Киев го нарече „манипулативен“, „апсурден“ и еднаков на предавање, ја сигнализира решеноста на Путин да го продолжи конфликтот, фрлајќи дополнителна сенка врз состанокот.

Потпретседателката на САД Камала Харис и лидерите на Франција, Германија, Канада, Италија, Британија и Јапонија се меѓу присутните. Се очекува да се приклучат и Индија, Турција и Унгарија, кои одржуваат попријателски односи со Русија.

Самитот од 15 до 16 јуни е кулминација на неколку состаноци на светските лидери и нивните советници во изминатите 19 месеци. Зеленски првпат ја претстави својата мировна формула виртуелно на состанокот на Групата 20 одржан во Индонезија во ноември 2022 година. Потоа следеа четири состаноци на советници за национална безбедност.

Москва не беше поканета да присуствува на собирот што украинските власти го нарекоа како мировен самит. Дури и пред изјавите на Путин на 14 јуни во Министерството за надворешни работи во Москва, руските власти го отфрлија настанот како залуден.

Сеопфатната војна на Русија против Украина, започната во февруари 2022 година, не покажува знаци на намалување. И покрај страдањето, како што велат американските официјални лица, најмалку 350.000 убиени и ранети војници, руската војска продолжи да турка напред.

Минатиот месец, Русија започна офанзива од мали размери во северниот регион Харков, настојувајќи да ги протега вооружените и надмоќните сили на Украина преку линијата на фронтот долга околу 1.200 километри. Напорите се забавија, бидејќи Украина брзаше со нови единици во областа и ги засили позициите.

На 15 јуни, американскиот потпретседател Камала Харис објави повеќе од 1,5 милијарди долари помош за енергетскиот сектор, хуманитарната помош и цивилната безбедност во Украина.

Харис, кој присуствува на дводневната мировна конференција за Украина во луксузниот планински хотелски комплекс Биргенсток во Швајцарија, рече дека помошта вклучува 500 милиони американски долари за нова енергетска помош.

Дополнително, веќе објавените 324 милиони долари од УСАИД, американската агенција за развој, ќе бидат пренасочени за одговор на итните енергетски потреби.

„Овие средства ќе овозможат поправка на енергетската инфраструктура оштетена од војната, ќе го зголемат производството на енергија и ќе ги поттикнат инвестициите во приватниот сектор, како и ќе ја заштитат енергетската инфраструктура“, рече Харис во изјавата за новиот пакет помош, кој доаѓа од УСАИД и Американскиот Стејт департмент вклучува и 379 милиони долари за хуманитарна помош.

Средствата се наменети за одговор на итните потреби на бегалците, внатрешно раселените лица и заедниците погодени од „бруталната руска агресија врз украинскиот народ“, се вели во соопштението.

Стејт департментот со поддршка на Конгресот ќе обезбеди дополнителни 300 милиони долари за украинската цивилна безбедност.

Парите ќе помогнат да се работи безбедно на линијата на фронтот за да им се помогне на цивилите цел на руските напади на Кремљ, да се заштити критичната инфраструктура и да се истражат повеќе од 120.000 случаи на воени злосторства и други злосторства кои се регистрирани, рече Харис.

Десетици светски лидери се собраа во швајцарскиот град Луцерн за да се обидат да најдат начин да се стави крај на повеќе од двегодишната војна во Украина, но отсуството на руски и кинески претставници ги затемни изгледите за голем напредок.

Еден ден пред отворањето на дводневниот самит на 15 јуни, рускиот претседател Владимир Путин го повика Киев да се откаже од амбициите за НАТО и да предаде четири провинции за кои Москва тврди дека тврди.

Предлогот, кој Киев го нарече „манипулативен“ и „апсурден“ и еднаков на предавање, ја сигнализира решеноста на Путин да продолжи со конфликтот, фрлајќи дополнителна сенка врз средбата.

Повеќе од 90 земји и меѓународни организации учествуваат на состаноците што се одржуваат во Швајцарија.

Швајцарија се согласи да биде домаќин на самитот по налог на украинскиот претседател Володимир Зеленски и се обидува да го отвори патот за идниот мировен процес во кој ќе биде вклучена Русија. Но, Москва не беше поканета да присуствува на собирот, кој украинските власти го прогласија за „самит на мирот“.

Управното тело на Олимпијадата на 15 јуни одобри 14 Руси и 11 Белоруси со неутрален статус да се натпреваруваат на игрите во Париз ова лето.

Спортистите се натпреваруваат во четири спорта: велосипедизам, гимнастика, кревање тегови и борење. Меѓународниот олимписки комитет (ИОК) не дозволи ниту еден руски и белоруски спортист да се натпреварува во теквондо.

Откако првично ги забрани спортистите на двете земји од светските спортови по целосната инвазија на Русија на Украина во февруари 2022 година, МОК ги приспособи своите регулативи за да дозволи нивно учество под неутрален знаменце под строги услови и исклучувајќи ги тимските настани.

Летните игри започнуваат на 26 јули, а завршуваат на 11 август.

Претходно Националниот олимписки комитет на Украина го повика Меѓународниот олимписки комитет да го забрани учеството на три борачки од Русија и една од Белорусија на претстојните Олимписки игри во Париз поради нивната поддршка на руската агресија врз Украина.

Според украинскиот олимписки комитет, спортистките ја поддржуваат војната во Украина и руската диктатура, а исто така „не исполнуваат доволно критериуми за да добијат статус на индивидуален неутрален спортист“.

Франција, Германија и Велика Британија ги осудија „најновите мерки“ на Иран на 15 јуни, откако Организацијата за атомска енергија на Обединетите нации соопшти дека земјата ги проширува своите нуклеарни капацитети.

Тројца сојузници рекоа дека потезите на Иран го поткопуваат историскиот нуклеарен договор од 2015 година, откако Меѓународната агенција за атомска енергија (МААЕ) во четвртокот соопшти дека земјата ги зајакнува капацитетите за збогатување на две локации.

„Овие мерки уште еднаш ќе ги зголемат залихите на збогатен ураниум и капацитетот за збогатување на Иран, чии нивоа веќе ги надминаа границите утврдени со договорот од 2015 година“, се вели во заедничката изјава на министерствата за надворешни работи на Франција, Германија и Велика Британија.

Осудата дојде повеќе од една недела откако земјите поднесоа резолуција на состанокот на одборот на гувернери на МААЕ, во која се критикуваше недостатокот на соработка на Техеран со нуклеарните чувари, што е прв таков потег од ноември 2022 година.

Иран ја осуди резолуцијата како „избрзана и немудра“.
Техеран негира дека сака да развие нуклеарно оружје, велејќи дека иранската атомска програма е за мирољубиви и цивилни цели.

Германија, Франција и Британија рекоа дека е неприфатливо Иран да ги претстави сопствените мерки како реакција на резолуцијата.

Тие ја повторија својата посветеност на дипломатско решение што ќе го спречи Техеран да развие нуклеарно оружје.

Според МААЕ, Иран е единствената држава без нуклеарно оружје која збогатува ураниум до високо ниво од 60 проценти - само помалку од степенот на оружје - додека продолжува да акумулира големи залихи ураниум.

МААЕ соопшти дека Техеран значително ја зајакнал својата нуклеарна програма и сега има доволно материјал за да изгради неколку атомски бомби.
Исламската Република постепено се откажа од своите обврски од договорот од 2015 година што го склучи со светските сили.

Договорот обезбеди ослободување од западните санкции во замена за ограничување на иранската нуклеарна програма.

Се распадна по едностраното повлекување на Соединетите држави под тогашниот претседател Доналд Трамп во 2018 година.

Напорите за заживување на договорот досега пропаднаа.
Исламската Република постепено се откажа од своите обврски од договорот од 2015 година што го склучи со светските сили.

Договорот обезбеди ослободување од западните санкции во замена за ограничување на иранската нуклеарна програма.

Се распадна по едностраното повлекување на Соединетите држави под тогашниот претседател Доналд Трамп во 2018 година.

Напорите за заживување на договорот досега пропаднаа.

Шведскиот дипломат на Европската унија (ЕУ) и уште еден државјанин на Шведска, кои беа приведени во Иран, беа ослободени во замена за Иранец кој издржува доживотна казна затвор во Шведска, објави на 15 јуни шведскиот премиер Улф Кристерсон.

Хуан Флодерус, кој е во Иран од април 2022 година и се соочи со смртна казна поради обвиненија за шпионажа, и Саед Азизи, кој беше уапсен во ноември 2023 година, беа на лет за Шведска „и конечно ќе бидат обединети со своите роднини“, се вели во соопштението.

Објавата се совпадна со најавата на Иран дека Хамид Нури, поранешен ирански затворски службеник осуден на доживотен затвор во Шведска, е ослободен и наскоро ќе се врати во Исламската Република.
Кристерсон рече дека Иран ги направил Флодерус и Азизи „пиони во цинична преговарачка игра, со цел иранскиот државјанин Хамид Нури да биде ослободен од затвор во Шведска“.

„Како премиер, имам посебна одговорност за безбедноста на шведските граѓани. Затоа Владата интензивно работи на ова прашање, заедно со шведската служба за безбедност, која преговараше со Иран“, рече тој.

Шведскиот премиер додаде дека „цело време било јасно дека операцијата ќе бара некои тешки одлуки“.

„Сега ги донесовме тие одлуки“, рече Кристерсон.

Нури, 62-годишен ирански поранешен затворски службеник, отслужува доживотна казна затвор во Шведска за неговата улога во масовните егзекуции во Иран во 1988 година.

Вработените во јавното здравство, кои повеќе од пет години работат без здравствено и пензиско осигурување да се приоритет на новата Влада, побараа денеска Независниот синдикат на здравствени работници и административен технички персонал (НСЗР) и Здружението на приватни лекари (ЗПЛРМ). Денеска се обрзаа на соработка со меморандум „Заедно сме посилни“.

„Немаат здравствено и пензиско осигурување, би требало тие да се приоритет и веднаш по формирањето на новата влада да се направи нешто, заедно со новиот министер за здравство, приватните доктори и со јавното здравство, да им се реши ситуацијата на овие луѓе, бидејќи ќе нѐ снајде уште еден егзодус од 1000 до 2000 вработени кои работат повеќе од 5 години, кои што се вработени за време на кризата, рече претседателот на НСЗР Боби Бојчевски на прес-конференција со претседателката на ЗПЛРМ, Лилија Чолакова.

Очекувањата, додаде Бојчевски, се дека со назначувањето на новиот министер за здравство ќе се решат проблемите на вработените, бидејќи како што рече, жално е за плата од 21.700 денари да држат цели одделенија во јавното здравство.

„Го чекаме назначувањето на новиот министер и да се договориме за ситуацијата за приватните доктори, а исто и за вработените во јавното здравство. Очекуваме позитивна клима и ќе се реши овој проблем, бидејќи тие луѓе се вработени повеќе од 5 години со плата од 21.700 денари, тоа е срамно и жално, а држат цели одделенија во јавното здравство, како примарна медицина, вакцинација, лабаратории, физикални и така натаму, истакна Бојчевски.

Според статистиките на Македонското лекарско друштво, од 200-250 лекари секоја година ја напуштаат државата што е еднакво на бројот на студенти што се запишуваат на Медицинскиот факултети.

Предизбоно и приватните специјализанти го сатвија штрјкот во мирување. Во Северна Македонија се околу 400 на број. Земаат плата од 26 илјади денари или нешто повеќе од минималната и бараат таа да им се зголеми колку и на другите лекари како и да бидат редовно вработени, а не да работат под договор на дело. Овие неколку стотини лекари немаат ниту здравствено осигурување, ниту породилно отсуство.

Украинските ЛГБТ активисти во саботата предупредија на потенцијално насилство против Парадата на гордоста викендов во Киев поради притисокот од екстремно десничарските групи и руската војна.

Настанот, кој треба да се одржи на 16 јуни, е прва Парада на гордоста во главниот град од почетокот на руската инвазија, која Киев често ја прикажува како егзистенцијална борба да се биде дел од Западот и неговите либерални вредности.

„Сериозно сме загрижени за можните напади врз учесниците на маршот“, објави на Инстаграм воениот синдикат ЛГБТИ, кој ги брани правата на ветераните и војниците.

Маршот ќе се одржи во затворен формат - со 500 присутни - а локацијата и времето се чуваат во тајност.

Воената група ЛГБТ објави дека „ќе го смета секој физички напад како акти на руски агентски мрежи кои имаат за цел да го поткопаат имиџот на Украина“.

За време на војната, Украина ги потенцираше своите либерални позиции, ставајќи го Киев поблиску до европските вредности за разлика од Русија, каде што се зголеми репресијата врз ЛГБТ луѓето.

Прифаќањето на геј, лезбејки и трансродови лица во Украина е зголемено, покажуваат неколку анкети.

Киевскиот меѓународен институт за социологија објави дека уделот на луѓе кои имаат негативни погледи на заедниците се намалил од 38 на 34 отсто помеѓу мај 2022 година и јуни 2023 година.

Но, делови од општеството остануваат конзервативни, а некои се побунија против парадата, дури и организираа мал контрапротест пред градското собрание оваа недела.

Други шират закани на социјалните мрежи и повикаа да се прекине парадата.

Организаторите се надеваа дека настанот ќе се одржи во метрото во Киев, но градот одби дозвола претходно овој месец „за да не ги загрози учесниците и патниците и да избегне можни провокации“.

Парадите на гордоста пред војната беа обележани со присуство на полицијата и неколку години беа цел на екстремно десничарски групи.

На 4 јуни, 31 годишен скопјанец ограбил филијала на банка во Скопје известуваат од скопското обвинителство.

„Осомничениот влегол во филијалата на улицата “Бојмија” и со сериозна закана и употреба на огнено оружје – пиштол, загрозувајќи го животот и телото на двајца вработени во банката, одзел 2.628.901,55 денари со намера противправно да ги присвои“, велат од обвинителството.

Веднаш побегнал од местото. По неговото пронаоѓање и лишување од слобода, пронајдени се и оклу 42 000 евра, пари кои ги украл и тие се вратени на банката.

Надлежниот јавен обвинител до Основниот кривичен суд Скопје достави предлог за определување мерка притвор за осомничениот.

Основното јавно обвинителство Скопје донесе Наредба за спроведување истражна постапка против 31-годишник за кого постои основано сомнение дека сторил кривично дело – Разбојништво од член 237 став 4 во врска со став 1 од Кривичниот законик, велат од таму.

Филипините во саботата поднесоа барање до ОН за продолжениот континентален гребен (ЕКС) во Јужното Кинеско Море, воден пат каде што имаше сè поконфронтирачки поморски спорови со Кина.

„Денес, ние ја обезбедуваме нашата иднина претставувајќи го нашето ексклузивно право да истражуваме и да ги искористуваме природните ресурси под нашето право на ЕЦС“, рече во изјавата Маршал Луис Алферес, помошник секретар на филипинскиот Оддел за надворешни работи за поморски работи и океани.

Според Конвенцијата на Обединетите нации за правото на морето, континенталниот гребен е оној дел од морското дно над кој крајбрежната држава остварува суверени права во врска со истражувањето и експлоатацијата на природните ресурси, вклучително и наоѓалиштата на нафта и гас, како и други минерали. и биолошки ресурси на морското дно.

Кина има претензии за речиси целото Јужно Кинеско Море, вклучувајќи ги и деловите за кои превземаат Филипините, Брунеи, Малезија, Тајван и Виетнам. Се верува дека делови од стратешкиот воден пат, низ кој минуваат три трилиони долари годишно, се богати со наоѓалишта на нафта и природен гас, како и рибни резерви.

Во 2016 година, Постојаниот арбитражен суд утврди дека сеопфатните барања на Кина немаат правна основа. Пекинг ја отфрла таа пресуда.

Кинеската амбасада во Манила не одговори веднаш на барањето за коментар за саботното барање во ОН.

Во своите конфронтации со филипинската влада и рибарски бродови, кинеската крајбрежна стража ја засили употребата на водени топови, тактики за судир и, според официјална Манила, употреба на воени ласери.

Филипините соопштија дека го користат своето право според Конвенцијата на ОН за правото на морето да ги одредат надворешните граници на нивниот континентален гребен, кој ги вклучува морското дно и подземјето на подморските области до 350 наутички милји.

Во 2012 година, ОН потврдија дека Benham Rise, кој се наоѓа на источниот брег на Филипините и не е оспорен од Кина, е дел од продолжениот филипински континентален гребен.

Откупната цена од 30 денари за килограм пченица, односно лебно зрно, може да ги спаси од загуба полјоделците. Ова е заклучокот на Националната мрежа на земјоделци од состанокот одржан во Свети Николе.

Ѓорѓи Каракашев, претседател на Националната мрежа на земјоделци, вели дека направиле пресметка според која произлегува дека производната цена на пченицата и јачменот е 19 денари за килограм.

„На состанокот дојдовме до тоа дека според наша проценка производна цена за килограм пченица и јачмен е 19 денари. Економско оправдана цена за оваа година е 30 денари. Се останато што ќе биде под 30 денари не води во загуба, рече Каркашев.

Тој истакна дека во наредниот период полјоделците очекуваат и Земјоделскиот институт при Универзитетот „Свети Кирил и Методиј“ да ја изготви годинашната производна цена која ќе одговара со нивната пресметка, а тоа е 19 денари за килограм. Националната мрежа на земјоделци бара итна средба со новата Влада.

„Очекуваме активно да се вклучат институциите и како медијатори да не седнат и да разговараме со откупувачите, за да се најдеме на средина, бидејќи вака ако продолжи дефинитивно ќе се откажеме од производството на житарици, рече Каракашев.

Претходно неделава одредени компании го поскапеа лебот за 10 отсто. Тоа, според мелничарите беше поради зголемените цени на пченицата на светските берзи и регионалните пазари во мај.

Сега домашните производители на житни култури велат дека жетвата на јачменот веќе е почната во Овчеполскиот регион, втората по големина житница во земјава.

“Стартот е веќе почнат, приносите се многу намалени. За разлика од лани годинава се движат од 1500 до 3000 кг. на хектар што е многу малку, а за сметка на тоа купувачите нудат мизерни цени од осум денари што се далеку под производните цени, а не пак да оствареме некаква добивка, рече Каркашев.

Тој додаде дека доколку полјоделците немаат помош оваа година, може да се случи за наредната година да се намалат површините со житни култури.
Македонските земјоделци годишно произведуваат околу 250 000 тони пченица. Овие приноси не се доволни, па за да се покријат основните потреби на населението, секоја година повеќе од 100 000 тони пченица увезуваме од странство.