Вториот товарен брод „Ароџет“ го напушти украинското црноморско пристаниште Чорноморск откако натовари 17 илјади тони жито за Египет.

Товарните бродови Ресилиент Африка и Ароџет пристигнаа во Украина пред неколку дена и требаше да заминат откако ќе натоварат речиси 20 000 тони пченица за Африка и Азија.

Бродот Ресилиент Африка ја напушти Украина во вторникот со товар од 3 000 метрички тони пченица.

Испораките се тест за способноста на Украина повторно да ги отвори поморските патишта откако договорот постигнат со посредство на ОН за да и се дозволи да извезува жито пропадна кога Русија се повлече.

Украина минатиот месец најави „хуманитарен коридор“ во Црното Море за да ги ослободи бродовите заглавени во нејзините пристаништа откако Русија ја нападна земјата во февруари 2022 година и да го заобиколи неуспешниот договор.

Москва започна чести напади со беспилотни летала и ракети врз инфраструктурата за извоз на жито во Украина.

Трите поморски пристаништа во Одеса, вклучувајќи го и Чорноморск, испорачаа десетици милиони тони жито за време на руската инвазија според договор со посредство на ОН.

Пет од неколкуте бродови заглавени во Одеса досега го напуштија пристаништето користејќи привремен коридор што се протега на западниот брег на Црното Море во близина на Романија и Бугарија.

Договорот за жито во Црното Море беше постигнат со посредство на ОН и Турција во јули 2022 година за борба против глобалната криза со храна, отежната со руската инвазија на Украина. Украина и Русија се меѓу најголемите светски извозници на жито.

Ерменскиот премиер Никол Пашинјан изрази надеж дека етничките Ерменци кои живеат во Нагорно-Карабах ќе можат да останат таму, откако Азербејџан тврдеше дека нејзината „антитерористичка операција“ го вратила отцепениот регион под своја контрола.

Коментарите на Пашинјан на 22 септември следуваат во услови на зголемени тензии во Ереван, каде што демонстрантите ја осудија, како што ја нарекуваат, несоодветната владина поддршка за етничките Ерменци во Нагорно-Карабах.

Опозициските лидери најавија дека планираат да започнат постапка за импичмент против Пашинјан, а антивладините демонстранти продолжија да ги блокираат патиштата во главниот град утрото на 22 септември и се собраа на централниот плоштад на Републиката. Медиумите наведуваат дека полицијата извршила масовни апсења за да ги расчисти улиците.

Демонстрантите ветија дека ќе продолжат со акцијата додека Пашинјан не биде отстранет и рекоа дека планираат да го прекинат состанокот на неговиот кабинет што се очекува подоцна во текот на денот.

Полицијата, која употреби шок бомби за време на судирите со демонстрантите, предупреди дека ќе примени „специјални мерки“ доколку судирите продолжат. Тие, наводно, го уапсиле Андраник Теваниан, еден од организаторите на протестот.

За време на демонстрациите на 21 септември, Теванијан рече дека со „дисциплинирани и обединети напори“, соборувањето на Пашинјан од премиерската функција „ќе се случи за многу кратко време, дури и за неколку дена“.

Полицијата не го пријавила бројот на приведени демонстранти од избувнувањето на протестите на 20 септември.

Азербејџан, во меѓувреме, наводно посочил дека предвидува амнестија за ерменските борци во Нагорно-Карабах.

„Дури и во однос на поранешните војници и борци, ако тие можат да бидат класифицирани на таков начин, па дури и за нив предвидуваме амнестија или алудираме на амнестија“, изјави за Ројтерс Хикмет Хаџиев, советник за надворешна политика на азербејџанскиот претседател Илхам Алиев.

Хаџиев, исто така, рече дека етничките Ерменци во Нагорно-Карабах побарале хуманитарна помош, која, како што рече, ќе почне да пристигнува на 22 септември. Хаџиев рече дека Баку бара мирна реинтеграција на Ерменците од Нагорно-Карабах.

На 21 септември, претставниците на Азербејџан и етничкото ерменско раководство на отцепениот регион не успеаја да направат пробив за време на внимателно следените разговори за „реинтеграција“ во западниот азербејџански град Јевлакс.

Двете страни разменија обвинувања и негирања во врска со извештаите за истрели и очигледни прекршувања на примирјето во де факто главниот град на Нагорно-Карабах, Степанакерт, но се очекуваат повеќе состаноци.

Сепаратистичките лидери на Нагорно-Карабах во изјава по средбата изјавија дека се подготвени да ги продолжат разговорите со азербејџанските власти.

Пашинјан на 22 септември ѝ кажа на својата влада дека Ереван ќе прифати прилив на етнички Ерменци доколку одлучат да го напуштат Нагорно-Карабах, но дека таквото масовно преселување ќе се случи само ако им стане невозможно да останат таму.

Украинскиот претседател Володимир Зеленски денеска ќе престојува во Канада, каде ќе се сретне со премиерот Џастин Трудо и ќе се обрати пред канадскиот парламент во Отава, соопшти кабинетот на Трудо.

Додека е во Канада, Зеленски ќе го посети и Торонто за да се сретне со канадските деловни лидери заради зајакнување на инвестициите на приватниот сектор во Украина, соопшти кабинетот на канадскиот премиер.

„Канада останува цврста во својата поддршка за народот на Украина кој се бори за својот суверенитет и демократија и за нашите заеднички вредности на почитување на владеењето на правото, слободата и самоопределувањето“, се вели во изјавата на Трудо.

Зеленски вчера беше во Вашингтон каде имаше средби со повеќе сенатори, како и со претседателот Џо Бајден, еден ден откако тој се обрати пред Советот за безбедност на ОН, првпат од почетокот на руската инвазија на Украина.

Но, дипломатските тензии се во пораст откако Зеленски ги критикуваше Полска, Словачка и Унгарија за забрана за увоз на украинско жито. Поддршката за украинските воени напори, исто така, станува контроверзна во некои земји. Републиканскиот скептицизам за финансирањето на војната расте во САД и покрај молбите на претседателот да не и го врти грбот на Украина.

Американскиот Конгрес сега одобри помош од повеќе од 110 милијарди долари за Украина, но анкетите покажуваат дека поддршката на Американците за понатамошното трошење е намалена.

Многу републиканци тврдат дека парите би биле подобро потрошени за домашни прашања, но за време на посетата на Зеленски, претседателот Бајден одобри дополнително финансирање за Киев во вредност од 325 милиони долари. Тоа вклучува надградба на противвоздушната одбрана, но не и на ракетите со долг дострел што ги бараше претседателот Зеленски.

Полска, исто така, во средата објави дека повеќе нема да испраќа ново оружје во Украина, туку ќе се фокусира на одбраната со помодерно оружје.

Комитетот за заштита на новинарите (КЗН) ја повика Чешката Република да спроведе брза и темелна истрага за неодамнешните закани што ги добија новинарите на независната истражувачка веб-страница IStories и да ја осигура безбедноста на новинарите.

Во периодот од март до септември 2023 година, IStories добиле четири заканувачки пораки на веб-страницата на публикацијата.

Во пораките се споменуваат имињата, адресите и плановите за патување на новинарките Алесија Мароховскаја и Ирина Долинина, кои се вработени во IStories.

И Мароковскаја и Долинина живеат во Прага, каде што се пресели поголемиот дел од редакцијата на IStories по руската инвазија на Украина и последователната криминализација на „лажните информации“ за руската војска.

„Заканите кон новинарите во егзил Алесија Мароховскаја и Ирина Долинина се уште еден алармантен потсетник дека ризиците со кои се соочуваат независните руски новинари не завршуваат кога ќе се преселат во европските земји за да продолжат со својата работа“, изјави Гулноза Саид, програмски координатор на CPJ за Европа и Централна Азија.

„Чешките власти мора сериозно да ги сфатат овие закани, да спроведат брза и темелна истрага и да обезбедат заштита и безбедност на новинарите. Новинарите не можат да ги поврзат заканите со некое конкретно истражување, но веруваат дека тие се поврзани со нивното известување за војната, изјави Долинина.

Американската администрација на Бајден објави дека им доделува привремен правен статус на авганистанските мигранти кои живеат во земјата повеќе од една година.

Одделот за домашна безбедност објави дека одлуката за доделување привремен заштитен статус на Авганистанците кои пристигнале по 15 март 2022 година и пред 20 септември 2023 година, ќе опфати приближно 14 600 Авганистанци.

Овој статус не им дава на засегнатите Авганистанци долгорочно право да останат во земјата или пат до државјанство. Важи до 2025 година, кога треба повторно да се обнови.

Ова ги штити од депортација и им дава можност да работат во земјата.

Во средата, администрацијата објави дека привремен заштитен статус им бил доделен на речиси 500 000 Венецуелци во земјата.

Сепак, многу Авганистанци кои би имале корист од новата заштита, презеле огромни ризици со доаѓањето во Соединетите Држави, често откако ги исцрпиле сите други опции за бегство од Авганистан под контрола на Талибанците. Поддржувачите тврдат дека заслужуваат заштита.

„Денешната одлука е јасно признавање на моменталните услови во Авганистан, кои продолжија да се влошуваат под власта на Талибанците“, се вели во соопштението на Ескиндер Негаш, кој го предводи Комитетот за бегалци и имигранти на САД.

Одделно, Одделот го продолжи заштитениот статус за помала група Авганистанци, околу 3 100 луѓе. Таа група веќе имаше заштита, но управата мора редовно да ја обновува.

Вестите од четврток нема да влијаат на десетици илјади други Авганистанци кои дојдоа во земјата за време на американскиот воздушен транспорт од Кабул во август 2021 година, или Авганистанците кои со текот на годините дојдоа со специјални имигрантски визи наменети за луѓе кои тесно соработуваа со војската или владата на Соединетите Држави.

Соединетите Американски Држави (САД) ќе ѝ испорачаат на Украина значителна опрема за противвоздушна одбрана, соопшти на 21 септември Белата куќа, но американскиот претседател Џо Бајден нема да обезбеди ракети со долг дострел „АТАЦМС“ (ATACMS), кои украинскиот лидер Володимир Зеленски ги побара за време на посетата на Вашингтон.

Американскиот претседател одлучи да не ги испорача армиските тактички ракетни системи АТАЦМС, но не ја исклучи таа можност во иднина, изјави за новинарите советникот за национална безбедност на Белата куќа, Џејк Саливан.

Тој рече дека американскиот претседател Џо Бајден на 22 септември ќе објави нов пакет кој ќе вклучува системи за воздушна одбрана и друго оружје за да му помогне на Киев пред тешката зима.

Зеленски, кој е во посета на Вашингтон, претходно во четвртокот рече дека за него би било „разочарување“ да замине без тие проектили.

Саливан рече дека благодарение на американската воена помош, украинските сили успеале „за три месеци да ослободат повеќе територии отколку што Русите биле во можност да окупираат за осум месеци“.

„Неколку големи градови во Украина денес не се под руска окупација или доминација. Прво, благодарение на храброста на украинските војници и украинскиот народ кој ги поддржува, но исто така, не безначајно, благодарение на материјалната поддршка што ја дадовме“, рече Саливан.

Зеленски во четвртокот ја посети Белата куќа, каде што беше пречекан од американскиот претседател Бајден. Тој претходно ги посети Пентагон и Капитол Хил и се сретна со високи воени претставници и сенатори.

Во Белата куќа, американскиот претседател и прва дама Џил Бајден ги пречекаа Зеленски и неговата сопруга Олена Зеленска. Претседателите потоа се ракуваа и им позираа на фотографите.

При влегувањето во Белата куќа, Зеленски рече дека оваа негова посета е „многу важна“.

Противниците на ерменската Влада се собраа вечерта на 21 септември во центарот на главниот град Ереван за да протестираат против, како што рекоа, несоодветната поддршка за етничките Ерменци во отцепениот азербејџански регион Нагорно-Карабах.

Опозициските лидери ги повикаа демонстрантите да ја блокираат главната зграда на Владата за да ја прекинат седницата на извршната власт, а некои го повикаа премиерот Никол Пашинјан да поднесе оставка.

По кратката офанзива на азербејџанските сили во Нагорно-Карабах, во четвртокот во Баку се одржаа преговори со ерменските сепаратистички партии во областа околу која Азербејџан и Ерменија спорат со години.

Азербејџанското претседателство ги оцени преговорите како конструктивни и додаде дека што е можно поскоро се очекува следната средба.

Во соопштението за медиумите се наведува дека се планира испраќање хуманитарна помош, храна и гориво во Нагорно Карабах.

Во вторникот Азербејџан започна воена операција во Нагорно-Карабах, која заврши по 24 часа со договор со Ерменците да го положат оружјето и да преговараат за реинтеграција на таа отцепена територија во Азербејџан.

Азербејџанскиот претседател Илхам Алиев во средата по потпишувањето на примирјето изјави дека Азербејџан „го обновил својот суверенитет во Нагорно Карабах“.

Во 2020 година, Ерменија и Азербејџан се судрија околу контролата на регионот Нагорно-Карабах, а конфликтот заврши со мировен договор со кој се призна победата на азербејџанските сили. Договорот е постигнат со помош на Русија.

Оттогаш руски војници се стационирани во Нагорно Карабах, но Ерменија долго време се жали на нивната неефикасност. Изолацијата на Русија на меѓународната сцена, поради конфликтот во Украина, го ограничува и просторот за маневрирање на Москва.

Нагорно-Карабах, територија на која живеат претежно Ерменци, се отцепи од Азербејџан, што доведе до војна која во текот на деведесеттите години од минатиот век однесе околу 30 илјади животи.

Претседателката на Косово, Вјоса Османи, на 21 септември, изјави дека претседателот на Соединетите Американски Држави (САД), Џо Бајден, дал силни гаранции за продолжување на американската поддршка за Косово.

Османи престојува во Њујорк, каде што учествуваше на официјалниот прием што го организираше претседателот Бајден на маргините на Генералното собрание на Обединетите нации.

„Во топол разговор со претседателот Бајден, претседателката Османи истакна дека постојаниот сојуз со САД е темел на слободата и државјанството на Косово“, се вели во соопштението на Претседателството на Косово, а пренесува косовскиот сервис на Радио Слободна Европа.

Османи го повтори ставот дека партнерството со Америка е „егзистенцијално, неприкосновено и незаменливо“.

Таа го информирала претседателот Бајден за последните случувања и предизвици со кои се соочува Косово, соопшти Претседателството.

Османи на 20 септември во Њујорк се сретна со претставникот на Европската унија за дијалог Косово-Србија, Мирослав Лајчак, при што разговараше со него за последните случувања во овој процес, како и со американскиот државен секретар Ентони Блинкен.

Посетата на претседателот Османи на САД доаѓа на околу една недела откако Косово и Србија не постигнаа договор во новата рунда преговори со посредство на Европската унија на 14 септември.

На крајот од средбата косовскиот премиер Албин Курти го обвини Лајчак за едностран пристап, во согласност со ставот на Србија, но ЕУ ги сметаше тие обвинувања за неосновани.

Османи на средбата со Лајчак ја споменала и потребата од укинување на казнените мерки на ЕУ кон Косово, кои, според неа, ги погодуваат граѓаните на Косово.

Лајчак на 20 септември во објава на социјалната мрежа Х, поранешен Твитер, рече дека се договорил со Османи да продолжи дискусијата на оваа тема.

Пред неколку месеци, ЕУ воведе казнени мерки против Косово, по порастот на тензиите на северот на Косово.

Во северните општини со српско мнозинство, локалното население не ги прифати новите градоначалници Албанци, а ситуацијата во одредени моменти насилно ескалира.

Од Косово беше побарано да работи на деескалација и да ги координира понатамошните чекори со меѓународната заедница.

Трет ден по ред продолжуваа јавните препукувања меѓу сегашниот и поранешниот лидер на ВМРО-ДПМНЕ, Христијан Мицкоски и Никола Груевски.

„Партијата никогаш не била покохезивна“, изјави Мицкоски по теренските активности во Новаци и изрази згрозеност и остро ги осуди наводите за „оската Ахмети-СДСМ-Груевски за обезбедување на пратеници“.

На тоа Груевски, кој е во азил во Будимпешта, преку Фејсбук, одговори со контра напад, порачувајќи дека е цел на жестоки напади „во време кога Мицковски и Заев повеќе од половина година не ги негираа објавите на медиумите за нивна блиска соработка и заеднички планови“.

Груевски на Фејсбук им порачува на членовите на партијата, активистите и сите во раководството, „да размислуваат со своја глава“ и дека има „многу начини да ја изразат лојаноста кон партијата без да станат дел од нечесни игри“.

Фејсбук препукувањата меѓу сегашниот и поранешниот лидер на ВМРО-ДПМНЕ почнаа откако Мицкоски во изјава за германскиот весник „Франкфуртер алгемајне цајтунг" истакна дека Груевски се наоѓа во тајна комуникација со Владата и оти „за да издејствува уставни измени, Владата подготвува валкани дилови“.

Мицкоски вели дека Владата планира да му вети кривична неказнивост на Груевски, кој побегна во Унгарија во 2018, за да поминат уставните измени во Парламентот. Тој побара и доби политички азил, откако побегна од земјата во која се водат повеќе кривични постапки против него. Со новите измени на Кривичниот законик, изгласани пред две недели, пак, најголем дел од постапките против него ќе застарат.

Препукувањата доаѓаат во време кога од пратениците во Собранието се очекува да изгласаа уставни измени, со кои, меѓудругото во Уставот ќе бидат вметнати и Бугарите. Тоа пак е барање што земјава се согласи да го исполни, ако сака да го продолжи интегрирањето во Европската унија.

Претседателот на Србија, Александар Вучиќ во обраќањето пред Генералното собрание на ОН, ги обвини западните земји дека со признавањето на независноста на Косово „брутално ја погазиле“ Повелбата на Обединетите нации и Резолуцијата 1244, како и дека „ги негирале сите принципи што денеска ги бранат“.

Сепак, посочи тој, Србија и сите нејзини институции работат на зачувување на дијалогот со Приштина под покровителство на Европската унија.

„Тоа е наша задача. Дијалогот е можен само ако сите ние, вклучително и европските посредници, цврсто се држиме до договореното. Нерамнотежата, на која Србија секогаш мора да попушти, не води до решение на проблемот. Напротив“, рече Вучиќ.

Во ОН, Вучиќ ги обвини властите во Приштина и премиерот на Косово, Албин Курти, за зголемено етнички мотивирано насилство врз Србите.

Србија не ја признава независноста на Косово, прогласена во 2008 година.

Резолуцијата 1244 на Обединетите нации, на која се повикува Белград, стави крај на војната во Косово. Меѓу другото, го пропишува мандатот на мировната мисија на НАТО КФОР, со цел заштита на сите граѓани на Косово.

Српската полиција и југословенската војска се повлекоа од Косово во летото 1999 година по потпишувањето на Кумановскиот договор, со кој заврши бомбардирањето на НАТО врз СР Југославија.

Бомбардирањето беше иницирано поради злосторствата извршени од страна на српските воени и полициски сили врз косовските Албанци.

Високи српски функционери беа осудени за воени злосторства врз Албанците на Косово пред меѓународниот трибунал во Хаг.

Во оспорувањето на независноста на Косово, Србија има поддршка од Русија и Кина, членки на Советот за безбедност на ОН со право на вето.

Во својот говор пред ОН, Вучиќ изјави дека Србија „го поддржува и ќе го поддржи“ територијалниот интегритет на Украина.

„Затоа што не ги менуваме нашите принципи и политика, без оглед на нашето вековно традиционално пријателство со Руската Федерација“, рече тој.

Тој додаде дека оние кои извршиле агресија врз Србија и држат на Србија „проповеди за територијалниот интегритет на Украина“.

„Кога ќе ги прашаме за територијалниот интегритет на Србија и што ѝ направија на мојата земја, одговорот е оној што сите вие претставници на малите земји во светот го слушнавте безброј пати - не се враќајте во минатото, погледнете во иднината, бидејќи тоа е единствениот начин вашата земја да напредува“, рече Вучиќ.

Тој посочи и дека Србија го поддржува територијалниот интегритет и суверенитет на сите земји-членки на ОН.

„Затоа, тешко ми е да разберам како некои не се доследни кога станува збор за потребата од почитување на територијалниот интегритет на Србија и како не разбираат дека селективната примена на принципите води до изразени поделби, недостаток на солидарност и меѓусебно разбирање“, додаде тој.