Скоро 10 месеци од нејзината инвазија на Украина, Русија користи ракети и беспилотни летала произведени од Иран за да ја загрози енергетската инфраструктура на Украина на национално ниво, како дел од очигледната стратегија да го деморализира населението.
Киев: Русија во денешните напади користи ирански дронови „камикази“
Во минатата недела Русија лансираше низа проектили и беспилотни летала против Киев и други украински градови, предизвикувајќи широки прекини на електричната енергија.
Што вели меѓународното право?
Женевските конвенции и дополнителните протоколи формирани од меѓународните судови велат дека страните вклучени во воен конфликт мора да прават разлика помеѓу „цивилни објекти и воени цели“ и дека нападите врз цивилни објекти се забранети.
Оваа забрана е кодифицирана и во Римскиот статут на Меѓународниот кривичен суд (МКС), кој претходно оваа година отвори истрага за можни воени злосторства во Украина. Тоа изгледа јасно, но дел од инфраструктурата што ја поседуваат и користат цивили може да биде и воена цел.
Воените цели се дефинирани како „оние објекти кои по својата природа, локација, намена или употреба даваат ефективен придонес во воената акција“ и чие уништување или заробување „нуди дефинитивна воена предност“.
Дали енергетската инфраструктура е воена или цивилна?
Енергетската инфраструктура долго време се смета за валидна воена цел сè додека ги поддржува активностите на непријателската армија, дури и ако системот го поддржува и цивилното население, пишува експертот за воено право Мајкл Шмит во блогот „Articles of War“ што го води Институтот во американската Воена академија на Вест Поинт.
Зеленски - вратена струјата на скоро 6 милиони луѓе по последните руски напади
Како што се интензивираа нападите на Русија врз електроенергетската инфраструктура, се чини сè поневеројатно дека нејзините вооружени сили можат да наведат „дефинитивна“ воена корист за секој напад.
„Едноставно кажано, руските сили речиси сигурно погодуваат многу цели кои не се квалификуваат како воени цели“, тврди Шмит. Русија вели дека напаѓа воени цели вклучувајќи ја и енергетската инфраструктура.
Како се балансираат воените и цивилните потреби?
Дури и ако некои од целите би можеле да се сметаат за воени цели, тоа не е крајот на приказната, вели Кетрин Фортин, вонреден професор по меѓународно право на Универзитетот во Утрехт.
Војската мора да размисли дали штетата и загубата на цивилите во таквите напади се прекумерни во споредба со конкретната и директна воена предност, рече таа.
„Во овој пример, случајните загуби на животи и повреди на цивили што може да се очекуваат изгледаат многу големи со оглед на тоа што прекините на електричната енергија ги оневозможуваат хирурзите да ја продолжат својата работа, што влијае на пристапот на луѓето до здравствена заштита и создава услови во кои ранливите луѓе умираат поради студ или глад“, изјави таа за Ројтерс.
Како обвинителите за воени злосторства ги оценуваат тековните напади?
Најџел Повоас, главен обвинител на тимот меѓународни експерти кои им помагаат на иследниците за воени злосторства во Киев, изјави за Ројтерс дека руските напади во изминатите два месеца „се фокусирале врз елиминирање на инфраструктурата клучна за преживување на цивилите, како што се топлината, водата, струјата и медицинските установи“.
Руски ракетни напади ширум Украина, Киев предупредува за можна нова офанзива на Москва
И Шмит и Повоас велат дека обемот и интензитетот на нападите може дополнително да се сметаат за „акти или закани за насилство чија примарна цел е ширење терор меѓу цивилното население“.
Ова е забрането според меѓународното хуманитарно право и беше потврдено како воено злосторство со пресудите на Трибуналот на ОН за поранешна Југославија во врска со опсадата на Сараево.
