Вести
Русија напаѓа енергетски објекти во Украина, Зеленски се подготвува за разговори со сојузниците
Руските сили продолжија да напаѓаат украински енергетски и цивилни објекти на последниот ден од 2025 година, додека претседателот Володимир Зеленски најави нови состаноци со европските сојузници оваа недела за да разговараат за најновите случувања во процесот насочен кон завршување на војната.
Зеленски изјави на мрежата X дека советниците за национална безбедност од таканаречената Коалиција на подготвените земји ќе се состанат во Украина на 3 јануари.
„Набргу потоа ќе се одржат разговори на ниво на лидери. Овие состаноци се неопходни“, додаде Зеленски, велејќи дека лидерите ќе се состанат на 6 јануари.
Зеленски ја поздрави „подготвеноста“ на американскиот преговарачки тим да присуствува на состанокот на коалицијата предводена од Европа, која вети дека ќе обезбеди одржлив повоен безбедносен план за Украина.
„Благодарен сум на тимот на претседателот Трамп за неговата подготвеност да учествува во сите ефикасни формати“, рече тој.
Додека Киев се обидува да ја консолидира поддршката за мировниот план од 20 точки, руските сили продолжија да напаѓаат украински региони, таргетирајќи енергетски и цивилни објекти.
Напади со беспилотни летала во регионот Одеса
Регионалните власти на 31 декември објавија дека шест лица се повредени, вклучувајќи три деца, во масовен руски напад со беспилотни летала во текот на ноќта во јужниот регион Одеса.
Властите изјавија дека нападите биле намерни напади врз цивилната инфраструктура.
„Овие напади се уште еден пример за терористичката тактика на непријателот, намерен напад врз цивилната инфраструктура во мирни градови во регионот Одеса, со што се загрозуваат животите и здравјето на луѓето“, напиша регионалниот гувернер Олег Кипер на Телеграм.
Водечката приватна енергетска компанија во Украина, ДТЕК, изјави дека две од нејзините електрани во регионот Одеса биле погодени од руски напади во текот на ноќта, предизвикувајќи голема штета.
„Штетата е значителна. Враќањето на опремата во работна состојба ќе потрае“, рече ДТЕК.
Според ДТЕК, руските сили нападнале 25 енергетски објекти низ регионот Одеса од почетокот на годината.
„Имаше една експлозија, а потоа ударниот бран ме фрли од ѕидот“, изјави Олга, жителка на Одеса, за РСЕ/РЛ.
„Бев дома со моето куче и (шокот) го фрли кучето низ собата и видов пожар. Сè се случува толку брзо што луѓето немаат време дури и да се засолнат“, додаде таа.
Во регионот Дњепропетровск, руски беспилотни летала повредија двајца мажи, на возраст од 84 и 52 години, соопштија регионалните власти.
„Две приватни куќи беа уништени, а шест други беа оштетени. Погодени беа и продавница и неколку автомобили. Погодени беа и гасовод и далновод“, напиша регионалниот гувернер на Телеграм.
Од почетокот на инвазијата во февруари 2022 година, Русија изврши повеќе од 4.500 напади врз енергетската инфраструктура на Украина, според податоците на украинската влада.
Обединетите нации предупредија дека континуираните напади врз системите за електрична енергија и греење би можеле да претставуваат сериозни хуманитарни ризици во текот на зимските месеци, особено за ранливите популации, вклучувајќи ги постарите лица, лицата со попреченост и семејствата со мали деца.
Во Русија, локалните власти објавија дека две лица се повредени во напад со беспилотни летала врз руското пристаниште Туапсе на Црното Море.
Во ударот е оштетено пристаниште, опрема за рафинерија за нафта и неколку куќи, соопштија локалните власти.
види ги сите денешни вести
Се засилуваат протестите во Иран поради падот на валутата
Иранците излегоа на улиците на 31 декември четврти ден по ред за да го искажат својот гнев поради економската криза, валутата во слободен пад и заканата од нова рунда воени удари што се закануваат над земјата.
Демострации беа пријавени во неколку градови, а многу пазари и продавници повторно беа затворени откако студентите ги обновија своите протести со универзитетски собири претходниот ден.
Видеата објавени на социјалните мрежи од Фаса во провинцијата Фарс, покажаа демонстранти како се собираат пред канцеларијата на регионалниот гувернер.
Безбедносните сили во градот наводно испукале солзавец кон демонстрантите, а некои слики покажаа демонстранти како фрлаат камења кон канцеларијата на гувернерот.
Извештаите не можеа да бидат независно потврдени, иако државната новинска агенција Мехр индиректно потврди во извештај дека се случиле судири во градот.
Повикувајќи се на информиран извор, Махр ги негираше извештаите дека едно лице е убиено пред канцеларијата на гувернерот на Фаса.
Генералниот обвинител на Иран денеска изјави дека иако протестите што ја зафатија земјата се легитимни, неведе дека секој обид за создавање несигурност ќе биде пресретнат со „решителен одговор“.
Безбедносните сили испукаа солзавец за да ги растераат толпите демонстранти во текот на изминатите три дена. Луѓето скандираа антивладини слогани во знак на протест против брзата девалвација на валутата.
Како одговор, гувернерот на централната банка, Мохамед Реза Фарсин, поднесе оставка во понеделникот, а беше заменет од поранешниот министер за економија и финансии, Абдолнасер Хемати.
Закана од нови израелски напади
Додека властите во Иран ги задушуваат протестите со солзавец и палки, нова закана се појави преку Атлантикот откако американскиот претседател Доналд Трамп го угости израелскиот премиер Бенјамин Нетанјаху во неговото одморалиште Мар-а-Лаго во Флорида во понеделникот.
На прашањето дали би поддржал нови израелски воени напади врз Иран доколку Техеран продолжи со своите ракетни или нуклеарни програми, Трамп беше недвосмислен.
„Ако продолжат со ракетите - да; нуклеарната програма, брзо. Едното е „да, апсолутно“, другото е „ќе го направиме тоа веднаш“, рече Трамп.
Неколку моменти претходно, Трамп, исто така, посочи на внатрешните предизвици со кои се соочуваат иранските власти.
„Тие имаат многу проблеми во Иран. Имаат огромна инфлација. Нивната економија е во урнатини... и знам дека луѓето не се многу среќни. Но запомнете, секој пат кога има немири или некој формира група, мала или голема, тие почнуваат да пукаат во луѓе“, рече тој.
Паѓа иранскиот риал
Вредноста на иранската валута, риалот, на црниот пазар нагло падна - од 800.000 ријали за долар пред една година на 1,4 милиони ријали за долар. Официјалниот девизен курс е подобар, но многумина не можат да разменуваат странска валута по тој курс.
Многу продавници беа затворени бидејќи трговците ги затворија во знак на протест и се придружија на демонстрациите.
Лошата состојба на економијата можеби не е единствениот фактор што ги поттикнува обновените протести во Иран.
Демонстрантите, исто така, скандираа „Смрт на диктаторот“, слоган што често се слушаше за време на масовните протести „Жени, живот, слобода“ што ја потресоа земјата во 2022 година.
Покрај тоа, можноста за нови израелски напади се чини дека се зголеми по посетата на Нетанјаху на Флорида. За време на 12-дневната војна во јуни, Израел и САД започнаа кампања на бомбардирање на иранските нуклеарни и воени објекти.
„Тие ги знаат последиците. Последиците ќе бидат многу тешки, можеби потешки од минатиот пат“, рече Трамп.
Санам Вакил, раководител на програмата за Африка и Блискиот Исток во лондонскиот тинк-тенк „Чатам Хаус“, рече дека „до одреден степен, Нетанјаху го поместил фокусот, истакнувајќи ја ракетната закана како следна линија на конфликт и како оправдување за потенцијална воена акција“.
„Самото ова не ги прави воените напади поверојатни, но го проширува списокот на можни причини и оправдувања за идните акции... Силните напади врз воената инфраструктура би можеле да ги поттикнат националистичките чувства околу режимот, дури и додека ги влошуваат економските и политичките притисоци“, додаде таа.
Службениците во Техеран одговорија на двојните предизвици со закани и апели.
Али Шамхани, висок советник на врховниот лидер ајатолахот Али Хамнеи, одговори на изјавите на Трамп, велејќи дека секој напад врз Иран би предизвикал „итен, суров одговор“.
Иранскиот претседател Масуд Пазекијан изјави дека побарал од Министерството за внатрешни работи да ги слушне „легитимните барања на демонстрантите преку дијалог со нивните претставници“.
Запленети над 40 илјади парчиња пиротехника на граничниот премин Блаце
Во акција на мобилен царински тим, Царинската управа заплени 40.872 парчиња пиротехнички средства – петарди и огномети, кои претставуваат ризик по здравјето и безбедноста на граѓаните.
Како што информираат од Царинската управа, сторителот е македонски државјанин од Гостивар, против кого е поднесена кривична пријава за неовластено изработување, држење, посредување и тргување со оружје и експлозивни материи, казниво по Кривичниот законик.
Случајот бил откриен на граничниот премин Блаце, при контрола на возило со швајцарски регистарски таблички. При прегледот, царинските инспектори од мобилниот тим забележале дека задните седишта биле спуштени, а целиот простор зад нив и багажникот биле исполнети со пиротехнички средства.
Во текот на истрагата било утврдено дека пиротехниката била набавена во Приштина и дека осомничениот се обидел нелегално да ја внесе во земјава.
Од Царинската управа предупредуваат дека употребата на нелегални пиротехнички средства претставува сериозна закана по безбедноста и здравјето на граѓаните, особено на децата, и најавуваат дека и понатаму ќе продолжат со засилени контроли и координирани активности за спречување на нелегалната трговија и заштита на јавната безбедност.
Почнува зимскиот распуст за основците и средношколците
За околу 250 илјади ученици во основните и средните училишта во земјава денеска започнува зимскиот распуст.
Учениците повторно ќе се вратат во училишните клупи на 20 јануари 2026 година, со што ќе започне второто полугодие од учебната 2025/2026 година.
Во вториот дел од учебната година ќе продолжи процесот на оптимизација на училишната мрежа, како и воведувањето едносменска настава, со која досега се опфатени околу 200 училишта низ државата.
На крајот од учебната година, во јуни, матурантите ќе полагаат државна матура по нов концепт, кој ќе се применува согласно видот на образованието што го посетуваат.
Покрај тоа, наставниците во март се очекува да добијат зголемување на платите од 7,5 до 10 проценти, во зависност од договорените услови.
Грчките земјоделци привремено ги стопираат блокадите
Земјоделците низ цела Грција од денеска до петок нема да ги блокираат автопатиштата и граничните премини, со цел да се овозможи непречено одвивање на сообраќајот и полесно патување на граѓаните за новогодишните празници.
Одлуката е донесена привремено, а во недела ќе биде одржан состанок на кој ќе се одлучува за следните чекори, јави МИА.
Граничниот премин Евзони кон Северна Македонија, кој во изминатите четири дена беше блокиран во одредени термини, до петок ќе остане отворен. Иако тракторите и понатаму ќе бидат паркирани во близина на границата, тие нема да го попречуваат сообраќајот.
Според извештаите, тракторите на земјоделците се распоредени во една коловозна лента без целосно блокирање на патиштата, а како што најавија на почетокот на протестите, ако е потребно подготвени се празниците Божиќ и Нова година да ги дочекаат на блокадите доколку не бидат исполнети нивните барања.
Во недела напладне, кај патарината Малгара во близина на Солун, ќе се одржи состанок со претставници од сите блокади во земјата, на кој ќе се утврдат идните активности.
Протестите на грчките земјоделци траат речиси еден месец и започнаа на 30 ноември поради зголемените трошоци за производство, ниските откупни цени, како и скандалот поврзан со европските земјоделски субвенции. Нивното главно барање е исплата на заостанатите субвенции.
Прослави во Скопје и низ светот за дочек на Новата 2026 година
Новата 2026 година први ќе ја дочекаат жителите на пацифичката островска држава Кирибати, во 11 часот по македонско време, додека последни во новата година ќе влезат Американска Самоа и островите Бејкер и Хауленд – на 1 јануари во 13 часот по македонско време.
Тоа значи дека Новата година „патува“ вкупно 26 часа од првото до последното место на Земјата.
Во Македонија, Новата година ќе се слави со организирани забави во Скопје и во другите градови низ земјата.
Во главниот град, вечерва ќе настапат македонски изведувачи, во рамки на празничната програма „Новогодишна зимска бајка“, која ќе трае цел ден и ќе кулминира на плоштадот „Македонија“.
Градоначалникот на Скопје, Орце Ѓорѓиевски, ги покани граѓаните на, како што вели, незаборавен дочек на Новата 2026 година – ноќ која повторно ќе го сплоти градот.
Според него, програмата со домашни изведувачи, омилени на публиката, е осмислена така што ги поврзува сите генерации.
Новогодишната програма започнува во 19:45 часот со настап на Миле Кузмановски, по што следуваат Огнен Здравковски, Дина Јашари, Куку Леле и Тамара Тодевска.
Кулминацијата ја носат Пајак, Лара и Два Бона, а пречекот на Новата година ќе го одбележи настапот на Каролина Гочева.
Османи очекува брзо формирање на нова влада во Косово
Претседателката на Косово, Вјоса Османи, изјави дека очекува новиот парламент и влада на земјата да бидат формирани брзо откако завршија предвремените парламентарни избори, повикувајќи ги пратениците веднаш да дадат приоритет на усвојување на државниот буџет и ратификација на клучните меѓународни договори.
Во интервју за косовскиот сервис на Радио Слободна Европа (РСЕ), Османи предупреди дека одложувањата во формирањето на институциите би можеле да блокираат речиси 1 милијарда евра – пари од меѓународните финансирање, вклучувајќи ги фондовите за раст на Европската унија и договорите поддржани од Светска банка.
Османи зборуваше еден ден откако Косово на 28 декември одржа предвремени парламентарни избори – втори оваа година по неуспехот да се формира влада по гласањето во февруари, кога премиерот Албин Курти и неговата партија „Самоопределување“ не успеаја да обезбедат парламентарно мнозинство.
Врз основа на прелиминарните резултати, се предвидува дека „Самоопределување“ ќе освои околу 56 пратенички мандати, во споредба со 46-те на изборите во февруари, што ќе ја стави партијата поблиску до обезбедување мнозинство од 61 во 120-члениот парламент на Косово. Курти претходно за да обезбеди мнозинство се потпираше на поддршката од партиите на несрпските малцинства.
Откако ќе бидат потврдени резултатите, Османи рече дека избраните пратеници треба брзо да дејствуваат, гласајќи „за влада рано наутро, а веќе попладне да ги изгласаат меѓународните договори“.
Избор на претседател
Пратениците, исто така, ќе се соочат со притисок да постигнат договор за избор на претседател на државата, бидејќи сегашниот мандат на Османи истекува во април 2026 година. Таа потврди дека има намера да се кандидира за втор мандат, тврдејќи дека континуитетот е од суштинско значење во услови на регионална нестабилност и зголемени безбедносни предизвици низ Европа.
Косово претседателот го бира во парламентот. Според Уставот, изборот мора да се одржи најдоцна 30 дена пред крајот на мандатот на актуелниот претседател. Евентуален неуспех да се избере претседател може да предизвика нови парламентарни избори.
Османи беше избрана за претседателка во 2021 година откако се кандидираше на пратеничката листа на Курти и „Самоопределување“, а откако претходно замина од опозициската партија Демократска лига на Косово, каде имаше високи функции.
Обвинувања кон Белград
Османи во интервјуто рече дека Косово останува целосно посветено на дијалогот посредуван од ЕУ за нормализирање на односите со Србија, но го обвини Белград за блокирање на спроведувањето на договорот за развивање добрососедските односи од 2023 година
„Имаме проблем со српската страна, која никогаш не го спроведува она што го ветува. Се надевам дека Брисел ќе биде многу појасен во постапките, а не само во зборовите, и ќе бара од Србија целосно спроведување на своите обврски“, рече Османи.
Косово досега одбиваше да достави нацрт-статут за Заедницата на српски општини до Уставниот суд на земјата. Формирањето на вакво тело, чија цел е да обезбеди одреден степен на самоуправување за српската заедница на Косово, беше договорено во рамките на дијалогот посредуван од ЕУ во Брисел. Нацрт-статутот за Заедницата на српски општини беше предложен од ЕУ и поддржан од западните партнери, вклучувајќи ги САД, Германија, Франција и Италија.
Србија, од своја страна, го обвинува Косово дека не го спроведува договорот со тоа што одбива да продолжи со планираното формирање на Заедницата на српски општини. Османи, пак, ја обвинува Србија дека таа постојано ги крши своите обврски.
Врските со САД и безбедносните предизвици
Османи, која го посети Стејт департментот двапати оваа година, рече дека видела, како што опиша, растечки интерес од САД под водство на претседателот Доналд Трамп, особено за одржување на регионалната стабилност и за спречување на обновување на насилствата.
„Постои зголемен интерес од администрацијата на Трамп да помогне во односите меѓу Косово и Србија и да го одржи регионалниот мир и стабилност по секоја цена, за да не се толерира никаква акција што го дестабилизира нашиот регион“, рече Османи.
Таа, исто така, ги наведе безбедносните предизвици што произлегуваат од, како што ги опиша, долгогодишните напори на Русија за дестабилизација на Западен Балкан преку Србија, нагласувајќи ја улогата на косовските институции, континуираното присуство на НАТО и соработката со западните сојузници.
„Додека тесно соработуваме со нашите сојузници, нашите граѓани може да се чувствуваат безбедно и заштитено“, рече таа.
Владата со заем од 21 милион евра ќе набавува електрични локомотиви
Северна Македонија ќе се задолжи со 20,9 милиони евра од Европската банка за обнова и развој (ЕБОР) за да купи електрични товарни локомотиви со резервни делови.
Договорот беше потпишан на 30 декември во Владата од каде оценуваат дека ова е чекор кон модернизација на македонските железници и кон унапредување на сигурноста и ефикасноста на товарниот железнички сообраќај.
„Зборуваме за нешто што со децении беше занемарувано, а е од суштинско значење за економијата, извозот и европската иднина на Македонија, а тоа е железницата. Состојбата што ја наследивме беше катастрофална. До неодамна МЖ Транспорт немаше ниту една целосно функционална локомотива“, изјави премиерот Христијан Мицкоски.
Договорот со ЕБОР, го потпиша министерката за финансии Гордана Димитриеска-Кочоска, која оцени дека набавката на локомотивите ќе значи посигурен и пообемен товарен железнички превоз, како и „подобра поврзаност и поголема конкурентност на домашната економија“.
Договорот за заем следува откако на 26 декември пратениците во Собранието изгласаа закон за задолжување со цел обнова на товарниот возен парк на железници.
Претходно, во јули 2025 власта достави барање до ЕБОР за изразување интерес за финансирање на проектот. Европската банка, која одговори позитивно, во компаративна анализа со независен консултант, препорача да се спроведе набавка на најмногу пет електрични локомотиви.
Дополнително проектот вклучува и набавка на систем за планирање на ресурси на претпријатието (ERP).
Рокот на отплата на заемот од 20,9 милиони евра е 15 години со грејс периодот од четири години. Кредитот ќе се отплаќа на 22 полугодишни рати – на 20 јануари и 20 јули секоја година.
„Каматната стапка е варијабилна и се состои од шестмесечен ЕУРИБОР зголемен за маргина од 1%“, пишува во законот за задолжување што беше изгласан од пратениците.
Дополнително, предвидено е Северна Македонија да плаќа провизија на ЕБОР доколку не ги повлекува парите од заемот, во висина од 0,5% од заемот на годишно ниво.
Трамп со предупредувања кон Иран и Хамас, по состанок со Нетанјаху
Американскиот претседател Доналд Трамп изјави дека САД би можеле да поддржат уште еден голем напад врз Иран ако Техеран повторно ја покрене својата нуклеарна програма, а го предупреди и Хамас за сериозни последици ако не се разоружа.
Хамас е палестинска група која САД и други сили, ја прогласија за терористичка организација.
Зборувајќи во друштво на израелскиот премиер Бенјамин Нетанјаху по состанокот во неговото одморалиште Мар-а-Лаго во Флорида на 29 декември, Трамп посочи дека Техеран можеби работи на рестартирање на својата програма за нуклеарно оружје по бомбардирањето во јуни.
„Прочитав дека тие развиваат оружје и други работи. Ако го прават тоа, не ги користат локациите што ние целосно ги уништивме, туку веројатно други локации“, рече Трамп на прес-конференцијата.
„Знаеме точно каде одат, што прават и се надевам дека нема да го сторат тоа, бидејќи не сакаме да трошиме гориво за Б-2 бомбардерите. Тоа е 37-часовно патување во двата правци. Не сакам да трошам многу гориво“, додаде тој.
Трамп, кој во последните месеци ја споменуваше можноста за нуклеарен договор со Техеран, рече дека неговите разговори со Нетанјаху се фокусирале на напредокот во постигнувањето на кревкиот мировен договор за Газа што тој го посредуваше, како и на решавањето на израелската загриженост за Иран и Хезболах во Либан.
Иран, кој во јуни водеше 12-дневна војна со Израел, минатата недела изјави дека извршил ракетни вежби по втор пат овој месец.
Нетанјаху минатата недела изјави дека Израел не бара конфликт со Иран, но е свесен за извештаите и ќе разговара со Трамп за активностите на Техеран.
Втора фаза од прекинот на огнот во Газа?
Во однос на договорот за Газа, кој беше постигнат во октомври по две години борби, Трамп посочи дека сака да премине на втората фаза кон прекин на огнот меѓу Израел и палестинската милитантна група Хамас.
Втората фаза вклучува распоредување на меѓународни мировници во палестинската енклава.
Израел и Хамас се обвинуваат меѓусебно за сериозни прекршувања на договорот и се чини дека за многу потешките чекори утврдени за следната фаза не се блиску до договор.
Хамас, кој одбива да се разоружа, ја зацврсти својата контрола, а израелските трупи сега контролираат само половина од Газа.
Израел сигнализираше дека ако Хамас не се согласи на мирно разоружување, ќе продолжи со воените операции за да го принуди да го стори тоа.
Трамп ја обвини милитантната група за бавно разоружување, тврдејќи дека Израел го исполнил својот дел од договорот и предупредувајќи дека Хамас предизвикува сериозни последици.
„Ќе има ужасни последици“, предупреди Трамп кога беше прашан што би направил ако Хамас не го предаде оружјето.
Слични изјави тој даде и претходно.
Планот на Трамп за завршување на војната во Газа предвидува повлекување на Израел од палестинската територија, разоружување на Хамас и негово исклучување од управувањето со оваа енклава.
Првата фаза од договорот за прекин на огнот вклучуваше делумно повлекување на израелските сили, зголемена хуманитарна помош и размена на заложници и затвореници.
Лукашенко помилува 20 политички затвореници
Долгогодишниот лидер на Белорусија, Александар Лукашенко, во вторник, 30 декември помилува 20 политички затвореници, соопштија властите.
Белорусија сè уште има над 1000 политички затвореници, повеќе од пет години откако Лукашенко ги потисна огромните протести против неговото владеење.
Администрацијата на американскиот претседател Доналд Трамп го обнови дијалогот со сојузникот на Москва, Белорусија, во последните месеци, додека се залага за ослободување на белоруските затвореници и се обидува да посредува во крај на војната во Украина.
Прес-службата на кабинетот на Лукашенко соопшти дека 22 лица се помилувани - вклучувајќи 20 осудени за „екстремистички злосторства“ - термин што Белорусија го користи за политички случаи.
„Петнаесет жени и седум мажи беа ослободени“, се вели во соопштението, додавајќи дека Лукашенко дејствувал „во интерес на своите семејства“.
Порано овој месец, Минск ослободи повеќе од 100 политички затвореници - вклучувајќи ја лидерката на протестите, Марија Колесникова и дисидентот Алеш Бјалијатски - во замена за укинување на некои санкции на САД.
Тие беа помилувани и депортирани преку Литванија и Украина.
Групите за човекови права соопштија дека некои од ослободените биле на крајот од нивните затворски казни.
По неговото ослободување, Бјалијатски - кој ја освои Нобеловата награда за мир во 2022 година, за АФП изјави дека поминал месеци во и надвор од замрзнувачки казнени ќелии.
Тој, исто така, предупреди дека додека Белорусија ослободува затвореници со „едната рака“, апси повеќе луѓе „со другата“.
Лукашенко, кој е на власт од 1994 година, ги поздрави разговорите со Соединетите Држави.
Неговата репресија во Белорусија принуди стотици илјади луѓе во егзил.
Мултимедија
Најпосетени
Што треба да знаете