Во Турција е уапсен Љупчо Палевски - Палчо, првоосомничен за убиствата на 14-годишната Вања Ѓорчевска и 74-годишниот Панче Жежовски од Велес, потврди министерот за внатрешни работи Оливер Спасовски, вечерва 5 декември, на прес-конференција во Министерството за внатрешни работи (МВР).

„Добивме известување од колегите од пријателска Турција дека главниот планер, креаторот, извршителот на убиството е фатен и лишен од слобода на нивна територија. Тоа беше и последната алка од овој грозоморен чин за да кажеме дека сме завршиле се што е од наша надлежност“, рече Спасовски.

Палевски, по кого имаше меѓународна потерница, е фатен во турскиот град Баликесир и е почната постапка да му се определи екстрадициски притвор. Тој бил однесен со автомобил во Србија, а оттаму преку Бугарија во Турција. Му помогнале две лица кои го превезувале со нивните возила - еден го однел во Србија, а друг од Србија во Бугарија.

МВР поднесе кривични пријави против пет лица осомничени за вмешаност во случајот. На таткото на Вања, поради евентуална поврзаност со случајот, му беше определен 48-часовен притвор.

Вања Ѓорчевска беше пријавена за исчезната на 27 ноември 2023, и според МВР, во потрагата по неа биле вклучени стотина полициски службеници, биле прегледани снимки од 50-ина камери и направени голем број информативни разговори.

Таа беше киднапирана и убиена заради изнуда на пари, како што кажаа министерот Оливер Спасовски и јавниот обвинител Гаврил Бубевски на прес-конференцијата вчера(4 декември). Нејзиното тело беше пронајдено по седумдневна потрага, ден претходно, на 3 декември, во близина на скопското село Бразда.

Исчезнувањето го пријави мајката на Вања. Во потрагата се вклучија и надлежните институции и голем број граѓани.

На 3 декември, истиот ден кога беше најдено телото на Вања, полицијата го пронајде и безживотното тело на пензионерот Панче Жежовски од Велес. Според Спасовски, неговото убиство не е поврзано со убиството на Вања, туку неговото возило, кое подоцна беше запалено, било користено за грабнување на Вања.

Убиството на 14-годишната Вања Ѓорчевска предизвика шок и вознемиреност меѓу јавноста во Северна Македонија и пошироко на Балканот.

Лех Валенса(80), поранешен претседател на Полска и добитник на Нобеловата награда за мир, е хоспитализиран како тежок случај на Ковид-19, изјави денеска(5.12) негов соработник, јави „Асошиејтед прес“.

Во објава на Фејсбук, Валенса е прикажан во болнички кревет со маска за кислород и текст „ме погоди ковид“. Неговиот соработник Марек Качмар за полските медиуми изјави дека Валеса е сериозно болен, но има добра нега во болница во Гдањск, балтички пристанишен град каде што живее.

Ова е вторпат Валенса да се зарази со корона - вирусот.

Од 1980 година, Валенса го предводеше полското про-демократско движење „Солидарност“, кое девет години подоцна доведе до мирно соборување на комунизмот во Полска и ги инспирираше другите земји да ја отфрлат доминацијата на Москва.

Тој ја доби Нобеловата награда за мир во 1983 година. Од 1990 до 1995 година, Лех Валенса беше првиот демократски избран претседател на Полска.

Oсновното јавно обвинителство(ОЈО) - Скопје побара Кривичниот суд да определи 48 - часовен притвор за 46-годишен скопјанец кој се сомничи дека го возел Љупчо Палевски - Палчо кон Бугарија и Турција по убиството на 14-годишната Вања Ѓорчевска од Скопје и 74-годишниот Панче Жежовски од Велес.

Палевски е првоосомничен за убиствата на Ѓорчевска и на Жежовски, кои предизвикаа вознемиреност во јавноста.

„Основаното сомневање дека осомничениот го сторил кривичното дело произлегува од досега прибавените докази од Бирото за јавна безбедност, Сектор за меѓународна полициска соработка доставено до СВР Скопје во кое е наведено дека лице осомничено дека сторило кривично дело, по кое сега е распишана меѓународна потерница, на 2.12.2023 година било регистрирано на граничните премини во Република Бугарија и тоа - со влез во Бугарија на граничниот премин „Калотина“ и излез од Бугарија на граничниот премин „Капитан Андреево“ (кон Турција)“, соопштија од Обвинителството.

Осомничениот скопјанец управувал возило марка „ланд ровер“.

Во притвор за киднапирањето и убиството на Ѓорчевска се четворица осомничени, меѓу кои е и нејзиниот татко. Вечерва тие повторно беа донесени на распит во Кривичниот суд во Скопје.

Вања Ѓорчевска беше киднапирана и убиена заради изнуда на пари, како што кажаа министерот Оливер Спасовски и јавниот обвинител Гаврил Бубевски на прес-конференцијата вчера(4 декември). Нејзиното тело беше пронајдено по седумдневна потрага, ден претходно, на 3 декември, во близина на скопското село Бразда.

Истиот ден (3 декември) беше пронајдено и безживотното тело на пензионерот Панче Жежовски од Велес. Според Спасовски, неговото убиство не е поврзано со убиството на Вања, туку неговото возило, кое подоцна беше запалено, било користено за грабнување на Вања.

Вања Ѓорчевска беше пријавена за исчезната на 27 ноември 2023, и според МВР, во потрагата по неа биле вклучени стотина полициски службеници, биле прегледани снимки од 50-ина камери и направени голем број информативни разговори.

Нејзиното исчезнување го пријави нејзината мајка, а во потрагата се вклучија и надлежните институции и голем број граѓани.

Европскиот парламент (ЕП) ќе испрати набљудувачка мисија за следење на парламентарните избори во Србија, кои ќе се одржат на 17 декември, потврдија од ЕП.

Во вторник на 5 декември се одржа конститутивна средба на која беше договорено оваа мисија да ја предводи европскиот претставник Клемен Грошељ.

Делегацијата, која ќе биде дел од пошироката набљудувачка мисија на ОБСЕ, ја сочинуваат шест претставници. Меѓу нив е и известувачот за Србија во ЕП, Владимир Билчик и неговата колешка за Косово, Виола фон Крамон.

Во соопштението од ЕП се потврдува дека членовите на мисијата ќе останат во Србија во периодот од 14 до 19 декември.

Се очекува тие да излезат со соопштение ден по изборите, односно на 18 декември. Членовите на Европскиот парламент планираат да ги набљудуваат изборите во различни делови на земјата, вклучувајќи ги Белград, Војводина и централна Србија.

„Клучно е условите за парламентарните избори во Србија да бидат слободни и фер“, соопштија од ЕП.

Во Собранието на Србија се избираат 250 пратеници. Пратенички мандат ќе добијат оние листи кои освоиле најмалку три отсто од вкупниот број гласови на изборите.

Вонредните избори на 17 декември беа распишани на барање на српската опозиција, по неколкумесечните протести на граѓаните и политичките активисти ширум Србија, незадоволни од одговорот на државата за двете масовни убиства на почетокот на мај во Белград и околината на Младеновац при што загинаа 19 лица, главно деца.

Унгарскиот премиер Виктор Орбан планира да се сретне со францускиот претседател Емануел Макрон во четврток (7 декември) во Париз, објави шефот на прес-службата на Орбан, во пресрет на самитот на Европската унија(ЕУ) на кој разговорите за пристапување на Украина во блокот и финансиската помош за Киев ќе наидат на отпор од Орбан.

Во понеделникот (4.12.2023) Орбан побара лидерскиот самит да избегне донесување каква било одлука за давање зелено светло на Украина за преговори за членство и да избегне одлучување за буџетскиот план кој вклучува 50 милијарди евра економска помош за Киев.

Орбан, кој ги одржуваше врските со Москва дури и кога ЕУ воведе санкции кон Русија поради нејзината војна во Украина, е во судир со извршната власт на ЕУ.

Пред неколку дена (1.12) Орбан изјави дека отворањето на преговорите за влез на Украина во Европската Унија, моментално не е во интерес на Будимпешта, како и дека наместо тоа, Унијата треба да се определи за „стратешко партнерство“ со земјата зафатена од војна.

Орбан и неговата влада постојано упатуваа критики против тоа што блокот ѝ дава воена помош на Украина „за да се бори против неиспровоцираната агресија на Русија“, тврдејќи дека таквата помош само ќе ја продолжи војната.

Во Обвинителството денеска попладне(5 декември) заврши распитот на таткото на 14-годишната Вања Ѓорчевска во врска со нејзиното убиство, за кое тој е осомничен дека споделувал информации со останатите осомничени за нејзиното излегување од дома. Од ОЈО Скопје велат дека во основа, тој ги негирал дејствата.

Малолетната Вања беше пронајдена мртва на 3 декември во близина на Скопје, по пријавата за нејзино исчезнување на 27 ноември годинава.

Министерот за внатрешни работи, Оливер Спасовски, и скопскиот јавен обвинител Гаврил Бубевски, вчера (4 декември) на прес-конференција ја образложуваа инволвираноста на таткото на Вања во случајот. Според нив, тројцата претходно приведени кажале дека тој му ги дал информациите на првоосомничениот во врска со движењето на неговата ќерка, за излегувањето од дома и маршутата на нејзиното движење.

Обдукцијата врз телото на 14-годишната Вања Ѓорчевска и 74-годишниот Панче Жежовски во Институтот за судска медицина и криминалистика е, исто така, завршена, но резултатите од обдукцијата засега не се доставени до Јавното обвинителство.

Претседателот на Украина, Володимир Зеленски се очекува денеска (5 декември) да им се обрати на американските сенатори и да се заложи за континуирана американска воена помош за Украина додека киевските сили се подготвуваат за тешка зима на бојното поле, а руските гранатирања и напади продолжуваат да убиваат цивили.

Администрацијата на американскиот претседател Џо Бајден побара од Конгресот во октомври да усвои пакет помош во вредност од околу 106 милијарди долари за Украина, за Израел и за граничната безбедност, но Домот под контрола на Републиканците го отфрли барањето.

Водачот на мнозинството во Сенатот, Чак Шумер, рече дека Зеленски бил поканет да зборува преку видео на доверлив брифинг „за да можеме директно од него да слушнеме што точно е во прашање“ кога законодавците гласаат за нацрт-законот кој вклучува милијарди долари помош за Украина.

Брифингот, на кој ќе биде вклучен и американскиот секретар за одбрана, Лојд Остин, доаѓа еден ден откако Белата куќа предупреди дека американската помош за Украина ќе „пресуши“ до крајот на годината.

Додека Конгресот усвои повеќе од 110 милијарди долари помош за Украина од почетокот на руската инвазија во февруари минатата година, тој не одобри никаква дополнителна финансиска помош откако Републиканците го презедоа Домот во јануари.

Брифингот е во ек на борбата на украинските сили со руските трупи околу индустрискиот град Авдијивка. Руските сили веќе неколку недели се обидуваат да го опколат градот во источниот регион на Доњецк, кој стана симбол на украинскиот отпор.

Во текот на изминатите 24 часа, украинските војници одбија 18 руски напади во областа Авдијивка, соопшти Генералштабот во својот дневен извештај за 5 декември.

Киргистан и Таџикистан се договорија за спорните сегменти за уште 15 милји (24 километри) граница меѓу двете земји, по специјалните разговори за ова прашање минатата недела, известија официјални лица од овие две поранешни советски републики.

Државниот комитет за национална безбедност на Таџикистан денеска (5 декември) објави дека разговорите се одржале во северниот град Бустон, во близина на границата со Киргистан.

Следната рунда преговори за другите делови на границата ќе се одржи на територијата на Киргистан на датум што допрва треба да се одреди.

Разграничувањето и демаркацијата на киргистанско-таџичката граница е прашање со децении, но во последните години се претвори во исклучително итно прашање по неколку смртоносни судири во должина на спорните делови на границата.

Во пролетта 2021 година, во вооружен конфликт на границата загинаа 36 Киргистанци, меѓу кои и две деца, а 154 беа повредени на киргистанска страна.

Таџикистанските власти официјално објавија дека за време на конфликтот загинале 19 таџикистански државјани, а 87 се повредени. Меѓутоа, локалните жители тогаш за таџикистанскиот сервис на Радио Слободна Европа јавија дека бројот на загинати во судирите е многу поголем.

Вкупно, границата меѓу Киргистан и Таџикистан е долга 972 километри, од кои сега се договорени 688 километри, додека останатите уште се спорни.

Многу погранични области во поранешните советски републики во Централна Азија се спорни по распадот на Советскиот Сојуз во 1991 година.

Ситуацијата е особено комплицирана во нестабилната долина Фергана, каде што се спојуваат границите на Таџикистан, Узбекистан и Киргистан.

Тензиите во тие области доведоа до судири меѓу локалното население и граничарите на трите земји.

На поранешниот заменик премиер Кочо Анѓушев му е забранет влез во Соединетите Американски Држави, како што е наведено, „поради вмешаност во значителна корупција“, соопшти Стејт Департментот.

„Додека ја извршуваше функцијата вицепремиер, Анѓушев ја злоупотреби својата службена положба во корист на неговите приватни деловни интереси, поткопувајќи ја довербата на јавноста во Северна Македонија во владините институции и во јавни процеси. Денешната акција покажува дека САД стојат со оние во Северна Македонија кои бараат одговорност од корумпирани јавни функционери“, се вели во соопштението објавено на интернет страницата на Стејт Департментот.

Стејт Департментот им забрани влез во САД и на неговата сопруга Елизабета и на децата Ангел и Огнен.

Во соопштението пишува дека и оваа ознака за Анѓушев „ја потврдува посветеноста на САД за борба против корупцијата, која му штети на јавниот интерес, го попречува економскиот просперитет на земјите и ја намалува способноста на владите ефективно да одговорат на потребите на својот народ“.

По соопштението од Стејт Департментот се огласи и американската амбасадорка Ангела Агелер која на социјалната мрежа „Х“ порано позната како Твитер, напиша дека денешната одлука на Стејт Департментот е уште еден доказ дека Соединетите Држави ќе продолжат да ги санкционираат корумпираните актери во оваа земја и во регионот, без разлика на нивната позиција, политичка определба или времето на злоупотребите.

„Ќе следуваат повеќе означување за корупција, но факт е дека нашите напори и нашите санкции не можат да ја поправат епидемијата на корупција во Северна Македонија“, напиша Агелер.

По оваа информација, Анѓушев соопшти дека „нема никаква основа за ограничување на неговиот влез во САД“.

„Силно ги негирам сите сомневања изразени во документот објавен од почитуваниот Стејт Департмент и сакам да известам дека ќе ја обжалам одлуката и ќе ги искористам сите правни лекови наведени во самиот документ во правец на повлекување на оваа одлука, која ја сметам за непотребна во рамките на заложбите на нашите пријатели, Соединетите Американски Држави, за борба против корупцијата“, се вели во соопштението.

Додава и дека „четири години по неговото самоиницијативно повлекување од Владата, нема никаков судски процес за било кој сегмент од неговото работење“. Во соопштението Анѓушев кажува и дека има фирми во Велика Британија, Германија, Холандија и во САД, плаќа данок во Соединетите Американски Држави и дека е „партнер и соработник со значајни економски субјекти и личности во САД“.

Анѓушев беше вицепремиер од 2017 до 2020 година, во владата предводена од Зоран Заев, како премиер.

Анѓушев e сопственик и извршен директор на групацијата „Феро Инвест“и фабриката „Брако“.

Американското економско списание Форбс во 2014 го прогласи Анѓушев за еден од петте најбогати Македонци.

Претходно оваа година, Агенцијата за меѓународен развој на САД соопшти дека корупцијата во Северна Македонија „продолжува да ја нагризува довербата во институциите, ја слабее одговорноста и транспарентноста, го попречува економскиот раст и придонесува за политичка кревкост и нестабилност“.

Европската комисија во извештајот минатиот месец констатира дека корупцијата останува „присутна во многу области и е прашање за загриженост“ и дека „не е постигнат напредок“ по ова прашање во последните месеци.

Во Индексот на перцепција на корупцијата на „Транспаренси интернешнал за 2022 година“, Северна Македонија имаше 40 поени од 100( на скалата 0 означува најкорумпирана, а 100 најмалку корумпирана земја), рангирајќи ја на 85 место меѓу 180 земји во истражувањето, веднаш над Белорусија и Молдавија.

Македонските ученици постигнаа пониски резултати од просекот на ОЕЦД (Организацијата за економска соработка и развој) на меѓународното ПИСА-тестирање во сите три полиња: читање, математика и наука, покажува најновиот извештај за 2022 година.

Просечните резултати за минатата година се полоши од оние во 2018 година во сите три тестирани полиња. Сепак, покрај неодамнешниот пад, резултатите по математика за 2022 година се подобри од оние во 2015 година, додека резултатите по читање и наука се вратиле на нивото кое последен пат било забележано во 2015 година.

Во периодот од 2018 до 2022 година јазот меѓу 10 отсто ученици со најдобри и најлоши резултати се намалил и на полето на математиката и на читањето и науката. По математика, најслабите станале подобри, но најдобрите ослабнале.

Со минимална разлика, резултатите за Северна Македонија го задржуваат нивото кое беше измерено во 2018 година. Од вкупно 81 држава кои беа дел од тестирањето, со постигнати 389 поени, нашата земја е на 61-то место според резултатите по математика. Со постигнатите 359 поени при мерењето на јазичната писменост, односно читање со разбирање, рангирани сме на 71-то место, додека по природни науки нашите ученици постигнаа 380 поени, што ја рангира државата на 68-то место во Европа.

„Резултатите ќе бидат од исклучителна важност за ревидирање на постојните и креирање на идните образовни политики. ПИСА е едно од најпознатите и најкредибилни меѓународни тестирања кое ја мери писменоста, односно применливото знаење што му е потребно на ученикот за да го продолжи своето образование и да успее во личниот и професионалниот живот. Задачите во тестовите се поврзани со реални ситуации во кои може да се најдат учениците, и преку одговорите не се мери репродуктивното, туку функционалното знаење, кое е важно за поврзување, разбирање и решавање на проблеми“, соопшти МОН.

ПИСА тестот е меѓународен програм на процена на образовните постигнувања на учениците, а се оценува писменоста од математика и читање и знаењата од природните науки.

Ова е четврто учество Република Северна Македонија во ПИСА, преку Министерството за образование и наука. Претходно бевме дел од студиите во 2000, 2015 и 2018 година. Во месеците април и мај 2022 година беа опфатени 6610 ученици од 111 средни училишта, каде во зависност од големината се тестираа од 35 до 155 ученици на македонски и албански јазик. Реализатор на студијата кај нас е Државниот испитен центар.