Ник Грифин, поранешен британски десничар во Европскиот парламент, кој во 1998 година беше осуден во Хароу, Велика Британија, за негирање на холокаустот, на 10 јули на платформата Твитер напиша дека „Косово е Србија“, како и пораката „Ослободете го Космет (Косово и Метохија) сега“!
Роберто Фиоре, италијански десничарски политичар кој во 1980-тите беше осуден во Рим како член на фашистичка терористичка група, на Твитер напиша дека „главната одговорност за ситуацијата во Косово е на НАТО, кој делува како окупаторска армија. "
Овие постови беа објавени по конференцијата одржана на 8 јули во Белград наречена „Европските десничари за кризата во Косово“.
На оваа конференција организирана од десничарската вонпарламентарна партија од Србија „Српска десница“ учествуваа повеќе политичари од екстремно десничарските партии, а некои од нив беа осудени за антисемитски изјави во минатото.
Косово беше тема на уште еден онлајн настан во јуни организиран од огранокот на холандската десничарска партија „Форум за демократија“, чии лидери претходно ја поддржуваа Русија по инвазијата на Украина. Темата на оваа дискусија на Твитер е дефинирана како „вистинските цели на НАТО во Косово“.
Србија и Косово преговараат за нормализација на односите од 2012 година со посредство на Европската унија (ЕУ).
Повици за „ослободување на Косово“ од екстремно десничарските лидери
„Време е за ослободување на Косово и Метохија. Дали е можно? Би рекол дека е. НАТО денес не е способен да се спротивстави на сериозен чин на ослободување“, рече Грифин, претставен како претседател на движењето Христијанско националистичко движење во Велика Британија на прес-конференција во Белград на 8 јули.
Грифин не соопшти повеќе детали за неговиот предлог за Косово, а земјата од која дојде, Велика Британија е членка на НАТО.
Грифин беше пратеник во Европскиот парламент до 2014 година, пред десничарската Британска национална партија, од која потоа беше исклучен. Тој има антиимигрантски ставови, а во 1998 година беше осуден за поттикнување омраза поради објавување материјал со кој се негира Холокаустот. Осуден е на девет месеци затвор, условно на две години, пишува Гардијан.
Грифин зборуваше и во 2015 година на форум во Санкт Петербург на кој, меѓу другото, рече дека секоја европска нација има свое време да ја води Европа и светот и дека сега дојде редот на Русија, објави Фајненшл тајмс.
Ова не е првпат Грифин да доаѓа во Србија и да соработува со српските десничарски организации. Шкотскиот ултрадесничар Џим Досон во 2017 година објави фотографија со Грифин во Белград на социјалните мрежи.
Во 2017 година, според медиумите, на Грифин му бил забранет влез во Унгарија, а во 2019 година бил на списокот на луѓе на кои им биле укинати профилите на социјалната мрежа Фејсбук.
„Луѓето и организациите кои шират омраза или напаѓаат други врз основа на тоа кои се, немаат место на Фејсбук и Инстаграм“, се вели во соопштението на Фејсбук, кој е сопственик на Инстаграм од септември 2019 година, објави Ројтерс.
Екстремно десничарската италијанска организација „Форца Нуова“ („Нова сила“) исто така беше на „црната листа“ на Фејсбук во 2019 година.
И генералниот секретар на оваа организација Роберто Фиоре на десничарската конференција во јули повика на „враќање на Србија во Косово“.
„Што да правиме ние како Европејци? Треба да ги поддржиме Србите во нивното барање, што е многу едноставно, да се вратат на територијата (Косово) што им припаѓа“, рече тој и покрај тоа што на Србите не им е забрането да одат во Косово и дека на северот од таа земја мнозинското население е српско.
Роберто Фиоре исто така се поврзува со неофашизмот. Според медиумите, тој во 1985 година бил осуден во отсуство како соработник на фашистичката терористичка група „Nuclei Armati Revoluzionari“.
„Србија е на Косово, Косово е на Србија“, рече на истиот настан Клаус Кремер, кој беше претставен како шеф за меѓународни односи на партијата „Die Heimat“ во Германија, уште една земја што ја призна независноста на Косово.
„Die Heimat“ е новото име на крајнодесничарската партија „Национална демократска партија на Германија“.
Медиумите пишуваа за две постапки кои се воделе за забрана на оваа партија. Во последната постапка во 2017 година, Уставниот суд на Германија пресуди против забраната за оваа партија, а образложението на главниот судија беше дека оваа партија „следи противуставни цели“, но дека нема доволно докази дека „нивното однесување би резултирало со успех“, објави Дојче веле.
Самиот Кремер беше осуден на условна казна во 2005 година за давање антисемитски изјави.
На конференцијата зборуваше и Иван Бенедети, претставен како претседател на партијата „Лес националисти“ во Франција, која исто така ја призна независноста на Косово. Според АФП, Бенедети бил привремено исклучен од десничарската партија Национален фронт во 2011 година поради изјави во кои се декларирал како антисемитист.
Според францускиот весник Le Parisien, тој бил осуден во 2021 година за антисемитски изјави во кои ја нарекол еврејската заедница инцестуозна.
Мајкл Колборн, новинар на истражувачкиот портал Bellingcat, кој е фокусиран на улогата на крајната десница во Централна и Источна Европа, за РСЕ вели дека ваквите собири на крајната десница не предизвикуваат непосредна штета, но тие не треба да се игнорираат.
„Ваквите личности имаат за цел да внесат екстремистички идеи во нивните земји и во регионот воопшто. И овие екстремистички идеи, како што за жал видовме во регионот и пошироко, на крајот може да доведат до смрт и уништување“, рече Колборн.
Членови на забранетата „Златна зора“ на конференцијата во Белград
Домаќинот на конференцијата „Европските десничари за кризата во Косово“, Миша Вачиќ, претставувајќи ги говорниците на конференцијата, истакна дека присуствувале и двајца членови на забранетата партија „Златна зора“ во Грција.
„Тие сега се борат преку одделни десничарски партии“, рече Вачиќ на 8 јули.
„Златна зора“ беше забранета во 2020 година, а нејзиното раководство беше осудено на долги затворски казни. Тие беа осудени за водење на криминална организација.
На конференцијата присуствуваше и Јанис Зографос, претседател на партијата ЕЛАСИН.
Станува збор за екстремно десничарска партија, која во 2019 година ја основа Јанис Лагос, кој беше еден од лидерите на Златна зора. Во 2020 година, судот го осуди на тринаесет години затвор за сторени повеќе кривични дела, вклучително и водење на криминална организација.
Зографос, кој присуствуваше на конференцијата, беше член на правниот тим за одбрана на Лагос.
На конференцијата беше и Зоис Бечлис, претседател на Кинма 21, партија во Грција во чиј манифест се наведува дека тие се залагаат за „одбрана на христијанството од исламот“. Бечлис, како што е наведено во официјалната биографија на веб-страницата на партијата, по професија е воен лекар. Во биографијата се наведува дека Бечлис е „основач на специјалната медицинска служба за разузнавање“, со цел да се подготви „за пресметка со Турците“.
Спор меѓу Турција и Грција постои од неодамна околу правата за истражување на гас во источниот Медитеран и присуството на грчки војници на грчките острови во источниот дел на Егејското Море, во близина на турскиот брег.
Дополнително, Турција го нападна Кипар во 1974 година и оттогаш островската држава е етнички поделена, при што само Турција ја призна отцепената држава на кипарските Турци во северната третина од островот.
Односите меѓу европската и српската екстремна десница
Организаторот на конференцијата во Белград и претседател на „Српска десница“, Миша Вачиќ, претходно има воспоставено контакти со припадниците на екстремната десница во Европа.
Во мај 2021 година, Вачиќ беше меѓу претставниците на екстремно десничарските организации од неколку европски земји кои се собраа во Рим.
Собирот во главниот град на Италија, под слоганот „Наша Европа“ го организираше италијанската екстремно десничарска партија „Форца Нуова“, чиј генерален секретар Роберто Фиоре присуствуваше на конференцијата во Белград. На тој настан, меѓу другото, беа промовирани и маички со порака „Фашизмот за 21 век“.
Од крајот на 2016 година до почетокот на 2017 година, Вачиќ е вработен во Канцеларијата за Косово на Владата на Србија. На еден од основачките состаноци на неговото движење, гости беа британскиот десничар Џим Досон и рускиот политиколог Леонид Савин, кој ја уредува веб-страницата на Константин Малофеев, кој пак беше санкциониран од САД за поддршка на проруските сепаратисти во Украина.
Исто така, Алијансата за мир и слобода (АПФ), која ги обединува екстремно десничарските политички партии и движења ширум Европа, одржа конференција „Нациите на Европа“ во септември 2021 година на која се слушнаа пораки со кои се негира независноста на Косово. Домаќин на средбата беше Миша Вачиќ. Вациќ, инаку, ја поддржува руската инвазија на Украина. Како меѓународен набљудувач, тој го следеше референдумот за приклучување кон Русија, кој се одржа во септември 2022 година во отцепените и окупираните украински региони.
Вачиќ организираше и сликање на мурал во Белград посветен на руската паравоена организација Вагнер, која учествуваше во војната во Украина. Муралот беше откриен во 2021 година во Нов Белград.
Критики за НАТО во Косово, односите со Русија
Косово беше тема на уште еден настан организиран од екстремно десничарска организација во Холандија, Меѓународниот форум за демократија. Холандија е исто така меѓу земјите што ја признаваат независноста на Косово.
Сепак, тој огранок на холандската партија „Форум за демократија“ организираше онлајн дискусија на Твитер на 22 јуни под наслов „Вистинските цели на НАТО на Косово“.
На настанот присуствуваше неговиот лидер и член на холандскиот парламент, Тиери Бауде, кому во 2022 година привремено му беше забрането да зборува во парламентот во Холандија, бидејќи изјави дека со светот „владеат влекачи“ и затоа што одбил да ги пријави своите приходи. На Бауде му се судеше во 2021 година за споредување на мерките на Холандија за КОВИД со холокаустот. Во декември судот го осуди на парична казна или на отстранување на контроверзните објави на социјалните мрежи.
Во онлајн дискусијата учествуваа двајца лидери на десничарски партии во Србија, а неколку учесници, како и самиот организатор на настанот, според пишувањата на медиумите, изразиле симпатии или биле поврзани со рускиот државен апарат.
Истражувачкиот новинар Колборн, вели дека организаторот на настанот во Холандија е познат како „екстремно проруски“.
„Тие (Форумот за демократија) дури и го поканија рускиот амбасадор на нивниот настан минатата година. Без оглед на врските или симпатиите кон Русија, нивните активности и амбиции на Западен Балкан не треба да се игнорираат“, вели тој.
На онлајн дискусијата присуствуваше поранешниот холандски пратеник Марсел де Граф, кој во октомври 2022 година ја напушти екстремно десничарската група „Идентитет и демократија“ во Европскиот парламент бидејќи тврдеше дека е антируска.
Тој потоа рече дека сака да го „деескалира конфликтот меѓу Русија и Украина“ со укинување на сите санкции против Русија и запирање на испораката на оружје и финансиска поддршка за Украина, објави Политико.
За време на дискусијата на Твитер за Косово, тој рече дека „НАТО создаде конфликтна ситуација на Косово за да може да интервенира“, и покрај повиците од таа Алијанса за деескалација на ситуацијата.
На 5 јули, помошникот генерален секретар на НАТО за операции Томас Гофус ги повика Косово и Србија да преземат чекори за деескалација на ситуацијата на северот на Косово.
НАТО, инаку, ја предводи мисијата за поддршка на мирот во Косово (КФОР) од јуни 1999 година, по воздушната кампања на НАТО која траеше 78 дена.
Во дискусијата на Твитер учествуваше и директорот на Меѓународниот форум за демократија (организаторот на настанот) Џон Лафленд.
Тој е евроскептичен британски историчар и чест коментатор на телевизиската мрежа RT (Russia Today), финансирана од Русија, пишува на веб-страницата на невладината организација Атлантски совет. Лафланд потврди дека споменатиот тинк-тенк е финансиран од приватни руски фондации, но рече дека не ги знае нивните имиња, пишува Политико.
Зошто Косово е во фокусот?
Преговорите меѓу Косово и Србија, кои се во тек од 2012 година, во моментов се во застој поради неодамнешните тензии на северот на Косово, каде живее мнозинско српско население.
Косовскиот премиер Албин Курти на 4 август изјави дека припадниците на специјалната единица постепено се повлекуваат од општинските згради на северот на Косово каде живее мнозинско српско население, врз основа на договорот со ЕУ за деескалација.
Последните тензии на северот се кренаа на крајот на мај, кога градоначалниците со помош на полицијата влегоа во општинските згради, на што се спротивстави локалното српско население кое ги бојкотира изборите на северот на Косово.
РСЕ не доби одговор од српската десница, организаторот на конференцијата во Белград, како и организаторот на разговорот на Твитер „Меѓународен форум за демократија“, поради што Косово во моментов е во нивниот фокус.
Мирза Буљубашиќ, асистент на Факултетот за криминологија, криминологија и безбедносни студии на Универзитетот во Сараево и автор на извештај за Европската комисија за десничарскиот екстремизам во Западен Балкан, вели дека „одредени субјекти на десницата“ во моментов гледаат можност да ги истакнат своите политички идеи.
„Десницата веќе долго време воспоставува мрежи и ги зајакнува односите на европско тло. Десницата гради тврди политики преку Србија. Ова е повеќе производ на силните односи меѓу српската десница и правото на ЕУ и сегашните околности“, вели Буљубашиќ.
За време на дискусијата на Твитер за Косово во јуни, евроскептичниот британски историчар Џон Лафленд, меѓу другото, рече дека „Европската Унија го отфрла христијанството како облик на идентитет“.
Според соговорникот на РСЕ, претходниот цитат на Лафланд ја содржи суштината на долгорочниот интерес на екстремната десница во Европа за Косово.
Мајкл Колборн, новинар на Bellingcat, смета дека Косово е во фокусот на „многу екстремно десничарски екстремисти ширум Европа“, бидејќи се вклопува во нивните „екстремистички концепции за тоа кој е Европеец, а кој не е“.
„Тоа е вкоренето во длабоката исламофобија и тие го гледаат косовско-српскиот конфликт како поедноставена борба меѓу „неевропските“ муслимани и „европските“ христијани“, вели Колборн.
Буљубашиќ вели дека Косово има „симболично значење“ за екстремната десница.
„(Тоа) им овозможува на десничарските политики да продолжат да се хомогенизираат, меѓу другото, врз основа на христијанскиот идентитет и покрај повремените противречности, поедноставувајќи ја митолошката формула дека Косово е претходник на христијанството и дека европските вредности се бранат на Косово“, вели Буљубашиќ.
Независноста на Косово, прогласена во 2008 година, ја признаа повеќето земји-членки на ЕУ, како и Соединетите Држави. Поголемиот дел од населението во Косово е со албанско потекло, а официјални јазици се албанскиот и српскиот.
