Два клучни документи објавени во Вашингтон во последниве денови претставуваат различни патеки на надворешната политика, давајќи им на сојузниците и противниците на САД многу теми за размислување додека разгледуваат големи стратешки прашања.
Стратегијата за национална безбедност (СНБ) на Белата куќа од 33 страници, објавена минатата недела, ги привлече насловите со пристапот „Америка на прво место“ во кој „деновите кога САД го потпираа целиот светски поредок се завршени“.
Во неа се критикува Европската Унија и се зборува за враќање на „стратешката стабилност“ со Русија - добивајќи пофалби од Москва.
Во меѓувреме, Законот за одбрана од 3086 страници, Законот за овластување на националната одбрана, има за цел да ги фиксира трошоците за воените обврски на Вашингтон кон Европа и да ги фокусира разузнавачките информации на воената соработка на Русија со Кина и Северна Кореја.
„Постојат различни визии“, изјави за Радио Слободна Европа, Оливија Енос, виш соработник во Институтот Хадсон, додавајќи дека Конгресот на САД се спротивставува на стратегијата за национална безбедност.
„Но, мислам дека е долг пат да се утврди дали средствата всушност целосно се финансираат“, рече таа.
Приоритетот на Трамп: Америка и Кина
Делот на Стратегијата за национална безбедност за регионалните приоритети започнува со Западната хемисфера, пред да продолжи низ Азија, Европа и Блискиот Исток.
„Стратегијата за национална безбедност на Трамп е многу потребна корекција на децениските „стратегии“ кои ги обврзуваат САД на пренагласена концепција за национална стратегија“, напиша Александар Греј, кој служеше во Советот за национална безбедност во првата администрација на Трамп.
Во коментар за Атлантскиот совет, тој рече дека фокусот на Западната хемисфера е „освежувачки отворен за основните цели на САД: обезбедување на татковината“.
Други набљудувачи, исто така, сугерираа дека редоследот на листата е директен одраз на приоритетите на Белата куќа.
„Одлуката да се стави висок акцент на надворешната политика на Западната хемисфера несомнено одеше кон еден од нивните примарни домашни приоритети, а тоа е борба против имиграцијата“, рече Енос.
Енос смета дека пристапот на Статегијата за национална безбедност кон Кина бил исто така информиран од грижите за домашната политика.
„Сè е околу реиндустријализацијата. Сè е околу економската безбедност“, рече таа, забележувајќи го недостигот на коментари за злоупотребите на човековите права, на пример.
Стратегијата не се извинува по ова прашање, наведувајќи „ние бараме добри односи и мирни комерцијални односи со нациите во светот без да им наметнуваме демократски или други општествени промени“.
Иако Стратегијата за национална безбедност има за цел да ги „ребалансира“ економските односи со Кина, а документот не го споменува ниту сојузот на Пекинг со Москва.
Спротивно на тоа, Законот за овластување на националната одбрана, бара од американските шпионски агенции да дадат „проценка на воената соработка меѓу Русија и Народна Република Кина, вклучувајќи ја трговијата во одбраната, заедничките воени вежби и споделувањето на воено разузнавање“.
И Стратегијата и Законот за овластување на национална одбрана сигнализираат силна поддршка за Тајван.
Европа
Стратегијата за национална безбедност предизвика контроверзии во Европа, за која вели дека е загрозена од „цивилизациско бришење“.
Документот се однесува на политиките во Европа кои „ја поткопуваат политичката слобода и суверенитет, миграциските политики кои го трансформираат континентот и создаваат конфликти, цензурата на слободата на говорот и потиснувањето на политичката опозиција, намалувањето на наталитетот и губењето на националните идентитети и самодовербата“.
Тој јазик потсетува на говорот на потпретседателот Џ. Д. Венс во Минхен во февруари, кога ја критикуваше Романија за поништување на резултатите од претседателските избори и се чини дека ги нагласува обвинувањата на САД дека на десничарските партии не им се даваат демократски слободи.
Весникот, исто така, ја осудува Европа за „цензура на слободата на говорот“, веројатно и како алузија на потезите на ЕУ против американските компании за социјални медиуми.
Американските претставници постојано ги покренуваат овие прашања.
Пред самитот на НАТО минатата недела, Кристофер Ландау, заменик-државен секретар на САД, издаде лут одговор на казната на ЕУ изречена на мрежата на социјалните медиуми X.
„Европските земји не можат да се потпираат на САД за сопствена безбедност во исто време кога афирмативно ја поткопуваат безбедноста на самите САД преку (неизбраната, недемократска и нерепрезентативна) ЕУ. Оваа казна е само врвот на ледениот брег“, напиша Ландау на X.
„Кога овие земји ги носат своите капи на НАТО, тие инсистираат дека трансатлантската соработка е камен-темелник на нашата меѓусебна безбедност. Но, кога овие земји ги носат капите на ЕУ, тие следат секакви агенди кои честопати се целосно спротивни на интересите на САД“, додаде тој подоцна.
Документот на Стратегијата за национална безбедност продолжува да предизвикува силни реакции во Европа. На 8 декември, претседателот на Европскиот совет, Антонио Кошта, го обвини Вашингтон за неприфатлива „закана за мешање во европската политика“.
„Оваа стратегија продолжува да зборува за Европа како сојузник. Тоа е во ред, но ако сме сојузници, мора да дејствуваме како сојузници“, додаде Кошта.
Сем Грин, аналитичар за Русија на Кингс колеџ во Лондон, за РСЕ изјави дека „оваа стратегија го означува почетокот на крајот на трансатлантската алијанса... Европа не може да прифати однос според условите што ги нуди САД: таков во кој САД ги одредуваат и контурите на европската безбедност и содржината на европската домашна политика, а воедно бараат поделба на товарот“.
Делувањето на товарот е клучен елемент на Стратегијата за национална безбедност, што го одразува долгогодишниот притисок од администрацијата на Трамп врз европските нации да ги зголемат своите трошоци за одбрана.
Намалувањето на американските трупи во Европа се очекуваше неколку месеци откако беше објавено дека Пентагон ќе спроведе преглед на позицијата на глобалните сили, а во октомври беше објавено дека стотици американски трупи ротирани од Романија нема да бидат заменети.
Законот за овластување на национална одбрана нуди надеж за загрижените Европејци, барајќи американските трупи да останат на 76.000 и спречувајќи повлекување на опрема вредна 500.000 долари или повеќе.
Русија, Украина
Законот за национална одбрана, исто така, предвидува дека американската поддршка ќе продолжи да ги зајакнува војските на балтичките држави - Латвија, Литванија и Естонија - за да се спречи „агресијата од страна на Руската Федерација“.
Заедно со други елементи, тој додава јасен впечаток за спротивставување на руската воена закана во законот, кој има двопартиска поддршка, а исто така и поддршка од претседателот на Претставничкиот дом, Мајк Џонсон, републиканец.
Стратегијата за национална бебзбедност не се осврнува на Русија како закана или противник, за разлика од претходните верзии на стратегијата - што предизвика изненадување.
„Ако треба да имате приватни разговори меѓу Русија и САД за работи со цел да го смирите рускиот претседател Владимир Путин или да го погалите неговото его, во ред. Но, јавно да се испрати порака до она што јас би го доживеала како омекнување е многу загрижувачко. За мене, Кина, Русија, Иран, Северна Кореја, сите тие треба да бидат некако во истата кофа со противниците“, вели Енос.
Дејвид Катлер, кој имаше низа високи позиции и во НАТО и во американските разузнавачки агенции, во анализата забележа дека стратегијата на Белата куќа „сугерира дека однесувањето на Русија, иако опасно, на крајот е флексибилно преку ангажман“.
Стетегијата за национална безбедност забележува дека Европа ја перцепира Русија како закана - и ги нагласува напорите за барање мир во Украина и како средство за „повторно воспоставување стратешка стабилност со Русија“ и овозможување на „опстанок на Украина како одржлива држава“.
Ова ги одразува многуте ставови заземени за време на разговорите за прекинување на целосната инвазија на Русија во Украина. Неодамнешните предлози предвидуваа укинување на санкциите кон Русија, додека американскиот државен секретар Марко Рубио изјави дека целта на договорот е „долгорочен просперитет“ на Украина.
„Стретегијата носи неколку трендови кон конвергенција. Помека карактеризација на Русија од страна на САД, претпочитање за брза стабилизација во Украина и невидени очекувања за европска самодоверба. Ниту едно не е сосема ново, но заедно тие го забрзуваат преминот во пофрагментиран меѓународен поредок“, напиша Катлер.
