Специјалниот пратеник на САД за Западен Балкан, Габриел Ескобар, денеска во Белград изрази уверување и надеж дека Србите на северот на Косово нема да видат промени во нивните животи на први септември, кога Владата во Приштина најавува почеток на примена на мерките за реципроцитет. По синоќешните разговори со српскиот претседател Александар Вучиќ и со специјалниот претставник на ЕУ за дијалог Мирослав Лајчак, Ескобар изутрината изјави дека неговата надеж е оти Србите на северот на Косово „суштински нема да станат гости во сопствената земја“, дека „тие ќе бидат признати како легитимни граѓани и на Србија и Косово“ и дека „ќе продолжат да живеат мирно“.

Вучиќ: Се надевам на некаков компромис со Приштина, нема договор за главните прашања

Тој изјави дека на секоја средба со косовските претставници во Приштина оваа недела, тој и Лајчак укажувале на неопходноста од спроведување на сите потпишани договори во бриселскиот дијалог. „Мора да се спроведат сите елементи на дијалогот, вклучително и формирањето на Заедницата на српските општини. Ова е пораката што многу јасно и ја пренесовме на косовската влада оваа недела во Приштина и за време на неодамнешната посета на премиерот Курти и претседателот Османи во Вашингтон“, додаде американскиот дипломат. Ескобар рече дека „нема рокови“ за формирање на Заедницата на српските општини, но додаде дека САД очекуваат „многу наскоро за тоа да се разговара во рамките на дијалогот“.

Ескобар очекува конкретен предлог од Србија и Косово

Тој рече дека синоќешниот разговор со Вучиќ бил тежок „бидејќи двете страни треба да се согласат на многу компромиси“ и „бидејќи има голема разлика во ставовите меѓу учесниците во преговорите“.

Францускиот претседател Емануел Макрон изјави дека единството меѓу Европа и Соединетите Држави е клучно во поддршката на Украина, додавајќи дека „нема недоверба“. Тој исто така го негираше извештајот во кој тој рекол дека постои ризик Вашингтон да ја предаде Украина.

„Единството меѓу Американците и Европејците по украинското прашање е од суштинско значење. И го повторувам тоа одново и одново, треба да работиме заедно“, изјави Макрон пред новинарите за време на посетата на Кина, на 5 декември.

„Ги поздравуваме и поддржуваме мировните напори што ги преземаат Соединетите Држави. На САД им се потребни Европејци да ги водат овие мировни напори“, додаде тој.

Германското списание „Шпигел“ во четвртокот цитираше транскрипт од доверлив повик што покажува дека францускиот претседател и германската канцеларка изразиле сериозен скептицизам во врска со напорите на владата на САД и нејзините претставници да преговараат за мир меѓу Украина и Русија.

„Негирам сè“, рече Макрон, кога беше прашан за извештајот на „Шпигел“.

„Ни требаат Соединетите Држави за мир. На Соединетите Држави им требаме ние за овој мир да биде траен и робустен“, рече францускиот претседател додавајќи дека „нема сценарио каде што траен мир во Украина е постигнат без заеднички напори меѓу Европејците, Американците, Канаѓаните, Австралијанците и Јапонците“.

Видете и ова:

Мировните напори за Украина сѐ уште во застој, откако разговорите меѓу САД и Кремљ постигнаа мал напредок

Во меѓувреме, разговорите во Соединетите Држави меѓу претставниците од Киев и Вашингтон за прекин на војната во Украина се завршени, објави украинскиот јавен радиодифузен сервис „Суспилне“ рано во петокот, повикувајќи се на извори во делегацијата на Киев.

На разговорите во Мајами, Украина ја претставуваше Рустем Умеров, секретар на Советот за национална безбедност и началникот на Генералштабот Андриј Хнатов.

Во видео порака, претседателот Володимир Зеленски рече дека украинската делегација во САД се обидува да разјасни што било дискутирано во Москва меѓу рускиот претседател Владимир Путин и претставниците на САД Стив Виткоф и Џаред Кушнер.

Виткоф, чија шеста средба беше со Путин, го презентираше најновиот став на САД за напорите за прекин на војната на Русија против Украина по повеќе од три и пол години. Минатиот викенд, тим предводен од Умеров во Флорида разговараше за можните чекори за прекин на војната со американскиот државен секретар Марко Рубио, Виткоф и Кушнер.

Во досега невиден потег, Иран се стреми да увезе вода како официјална стратегија за справување со една од најлошите кризи за вода во неговата модерна историја, објави министерот за енергетика Абас Алиабади на 3 декември.

Овој потег доаѓа во време кога Иран се соочува со она што официјалните лица го нарекуваат најсушна година за повеќе од половина век.

Врнежите од дожд низ целата земја се намалија нагло, резервоарите зад големите брани се приближуваат до критични нивоа, а децениите прекумерна екстракција ги исцрпија водоносните слоеви. Големите градови, вклучувајќи го и главниот град Техеран, веќе воведоа рационализирање на водата.

Новата стратегија предвидува купување вишок вода од соседите што се подготвени и проширување на увозот на стоки што бараат интензивна вода за да се зачуваат домашните ресурси, што е познато како трансфер на „виртуелна вода“.

Концептот на „виртуелна вода“, кој се однесува на аутсорсинг на потрошувачката на вода преку увоз на култури или производи за кои е потребна голема количина вода за производство, означува значително отстапување од долгогодишниот акцент на Исламската република врз земјоделската самоодржливост.

Видете и ова:

Алармантно загадување во Техеран додека Иран е погоден од еколошка криза

Повеќето од соседите на Иран, вклучувајќи ги Авганистан, Ирак и пограничните региони на Пакистан, самите се борат со суша и недостиг на вода. Ерменија, на северозапад од Иран, има релативно поизобилни водни ресурси.

Сепак, климатологот од Норвешка, Насер Карами, за Радио Фарда на Радио Слободна Европа изјави дека Иран најверојатно ќе се обрати до Авганистан и ќе се обиде да склучи трговски или договори за размена.

„Авганистан има многу реки што течат од неговата територија, вклучувајќи три што одат во Иран. Им требаме за работи што не нè чинат многу, како што е пристапот до меѓународни води“, вели тој.

Карами, исто така, го доведе во прашање деценискиот стремеж на Иран кон земјоделска самоодржливост, тврдејќи дека на земјата ѝ недостасуваат водни ресурси за да го нахрани своето население од околу 90 милиони без голем увоз.

„Ние не сме земја што може да произведува храна за околу 100 милиони луѓе. Со нашата плодна земја и вода, најмногу можеме да одгледуваме храна за 40 до 50 милиони луѓе, а остатокот мора да го увеземе. Ова е многу добар и логичен потег“, рече Карами.

Кризата е влошена и од она што локалните медиуми и екологистите го нарекуваат иранска „водна мафија“ - мрежа од политички поврзани земјоделски лобија, изведувачи на брани и локални енергетски брокери кои долго време имаат корист од неограничена употреба на вода, прекумерно пумпање на подземни води и големи земјоделски субвенции.

За многу Иранци, идејата за купување вода е вознемирувачка, предизвикувајќи го националниот наратив изграден околу независноста и отпорноста. Недостигот на вода во Иран е предизвикан не само од продолжена суша, туку и од децении лошо управување и забрзување на климатските промени.

Германија распоредува пет авиони „Еурофајтер“ и 150 лица во полскиот град Малборк за да помогнат во заштитата на полскиот воздушен простор, соопштија германските воздухопловни сили на 4 декември, како одговор на руските упади со беспилотни летала во септември.

Кога беа регистрирани упадите, за соборување на дроновите се активираа полските борбени авиони Ф-16, холандските Ф-35, италијанските извидувачки авиони АВАКС, како и други авиони на НАТО.

Ова беше првпат членка на НАТО да собори беспилотни летала од почетокот на целосната инвазија на Русија врз Украина во февруари 2022 година.

Видете и ова:

Русија изврши масовни напади низ Украина, а Полска и Романија ја активираа воздушната одбрана

Германските авиони „Еурофајтер“ работат како дел од мисијата на НАТО „Источна стража“ и до март 2026 година ќе останат распоредени во Малборк – кој се наоѓа на околу 60 километри од Гдањск и 80 километри од руската енклава Калининград.

„Со оваа мисија, испраќаме уште една силна порака за поддршка на нашиот сосед Полска и НАТО како целина“, рече командантот на германските воздухопловни сили Холгер Нојман.

Германија испрати авиони „Еурофајтер“ и во Романија како дел од напорите на НАТО за зајакнување на источниот крило на Алијансата, во услови на зголемени тензии со Русија.

НАТО оваа недела ќе ги интегрира своите нордиски земји-членки под Заедничката команда на силите во Норфолк, САД, во обид да ја подобри трансатлантската безбедност и да ја зајакне позицијата на Алијансата на север, изјави на 4 декември врховниот командант на сојузничките сили на НАТО, Алексус Гринкевич.

Според новата структура, сите нордиски земји ќе бидат под капата на седиштето во Норфолк, Вирџинија, кое е фокусирано на одбрана на Северниот Атлантик, наместо како досега кога поединечни земји во регионот се под командата на НАТО во Брунсум, Холандија, која е одговорна за североисточниот крило на Алијансата.

Финска се приклучи на НАТО во 2023, а Шведска во 2024, откако руската инвазија на Украина во 2022 година ги натера двете земји да ги преиспитаат своите стратегии за национална безбедност.

Нивното членство во западниот воен сојуз од 32 земји-членки ја зајакна позицијата на НАТО на север и во регионот на Балтичкото Море, што доведе до реструктурирање на командата.

Видете и ова:

Состанок на министрите на НАТО, Руте вели дека Русија се „подготвува за долгорочна конфронтација“

„Со оглед на усогласувањето на нашите противници низ целиот свет, императив е да се максимизира зајакнувањето на евроатлантската област и да се консолидира нашата позиција на север“, рече Гринкевич, генерал на воздухопловните сили на САД и врховен командант на НАТО за Европа.

Најавите тој ги даде пред новинарите во воениот штаб на Алијансата во белгискиот град Монс.

„Норфолк е стратешки мост помеѓу Северна Америка и Европа“, нагласи тој.

Командата во Норфолк ќе биде одговорна за Арктикот, Данска, Финска, Гренланд, Исланд, Норвешка, Шведска и Обединетото Кралство.

Поранешната шефица за надворешна политика на Европската Унија (ЕУ), Федерика Могерини, која е осомничена за измама, поднесе оставка од функцијата ректор на Колеџот на Европа, каде млади луѓе се образуваат за дипломатија.

„Во согласност со најголемата строгост и праведност со кои отсекогаш ги извршував моите должности, денес одлучив да поднесам оставка од функцијата ректор на Колеџот на Европа и директор на Дипломатската академија на Европската Унија“, наведе таа во писмената изјава, пренесе „Политико“.

Могерини и Стефано Санино, генералниот директор на одделот за Блискиот Исток на Европската комисија, беа приведени на 2 декември во акција на белгиската полиција во рамки на покрената истрага за измама. Санино одлучи да се пензионира предвреме.

Откако беа сослушани и формално информирани за обвиненијата против нив, тие беа ослободени бидејќи беше оценето дека нема ризик од бегство.

Видете и ова:

Уапсена Федерика Могерини под сомнение за измама

Полицијата изврши претреси во Европската служба за надворешни работи (ЕЕАС) и Колеџот на Европа поради наводна корупција при основањето на академијата за обука на дипломати.

Могерини работи во Колеџот на Европа од 2020 година. Таа беше висока претставничка на ЕУ за надворешна и безбедносна политика од 2014 до 2019 година, а претходно беше министерка за надворешни работи на Италија.

Европското јавно обвинителство (ЕЈО) соопшти дека детали од истрагата не можат да бидат објавени за да не се загрози нејзиниот исход, и дека сите обвинети се сметаат за невини сè додека не се докаже нивната вина од страна на надлежните белгиски судови.

Предмет на истрагата е деветмесечна програма за обука на млади дипломати во земјите-членки на ЕУ, за што Колеџот на Европа доби тендер од Европската служба за надворешни работи (ЕЕАС) во 2021 и 2022 година.

Во тоа време, генерален секретар на ЕЕАС беше Стефано Санино.

Обвинителството истражува дали ЕЕАС ги прекршила правилата за јавна набавка со споделување доверливи информации со Колеџот пред да му биде доделен тендерот.

ЕЈО е независно јавно обвинителство на Европската Унија. Тоа е одговорно за истражување, гонење и изведување пред лицето на правдата на сторители на кривични дела поврзани со финансиските интереси на ЕУ.

Европската комисија претстави нов план за борба против трговијата со дрога и побрзо известување на земјите-членки за новите психотропни супстанции што циркулираат на континентот.

Борбата против нелегалните дроги е првенствено одговорност на 27-те членки на ЕУ, но извршната власт сака да се заложи за координиран одговор на проблемот.

Проблемот повторно се актуелизираше поради низа инциденти, вклучувајќи го и убиството во Франција на братот на активист вклучен во борбата против трговијата со дрога.

„Европската Унија нема да толерира криминални мрежи што ги преплавуваат нашите улици со евтини дроги, поттикнувајќи насилен криминал и поткопувајќи го здравјето и безбедноста во Европа“, рече внатрешниот комесар на ЕУ, Магнус Брунер.

Видете и ова:

Во кутии за банани сокриени 13 тони кокаин во Шпанија

Комисијата особено сака да ја зајакне соработката меѓу царинските служби и приватните компании за достава на пакети за да се подобри откривањето на дрога.

Исто така, таа сака да ја задолжи Агенцијата за дрога на Европската унија (ЕУДА) да идентификува нови психотропни дроги на континентот и да издава брзи известувања до земјите-членки за нивното ширење.

Според агенцијата, синтетичките производи добиени од канабис, опиоиди и катинони, кои имаат слични ефекти како амфетамините, добиваат на популарност во Европа.

Но, кокаинот останува убедливо најконзумираниот нелегален стимуланс на континентот, користен од околу 4,6 милиони луѓе на возраст од 15 до 64 години во 2024 година.

Русија не сака повторно да се приклучи на Групата седум водечки индустриски земји (Г7), изјави рускиот претседател Владимир Путин за време на посетата на Индија во четврток, 4 декември.

Уделот на Г7 во глобалната економија се намалува со години, изјави Путин во интервју за радиодифузерот „Индија тудеј“, пренесе руската државна новинска агенција ТАСС.

Г7 ги вклучува Канада, Франција, Германија, Италија, Јапонија, Обединетото Кралство и САД, а Европската Унија исто така се приклучи на дискусиите. Русија беше исклучена од групата (која беше Г8 со Русија во неа)откако го анектираше Кримскиот Полуостров на Украина во 2014 година.

Тоа ги остави преостанатите членки обединети во своите вредности како западни демократии, иако се појавија значителни разлики меѓу Соединетите Држави и другите откако Доналд Трамп се врати на власт како претседател во јануари.

Русија првично беше примена во 1998 година, не поради нејзината економска сила, туку поради влијателната улога на земјата на глобалната политичка сцена.

Видете и ова:

Трамп го напушти самитот на Г7 предвреме, откако им порача на жителите на Техеран да се евакуираат

Најновиот план поддржан од САД за ставање крај на војната во Украина вклучува предлог Русија да биде поканета да се врати во Г7, предлог што беше критикуван од германскиот канцелар Фридрих Мерц, кој рече дека не верува оти членовите се подготвени за таков потег.

Путин рече дека перспективата не била дискутирана со специјалниот претставник на САД, Стив Виткоф, и зетот на Трамп, Џаред Кушнер, кои пред два дена ја посетија Москва за да разговараат за најновите напори за ставање крај на борбите.

Во првите забелешки на рускиот лидер за состанокот, Путин рече дека разговорите биле корисни, почитувајќи ги обидите на Трамп да посредува во конфликтот.

„Не е лесна задача да се натераат две страни во конфликтот да постигнат консензус“, рече Путин.

Тој повторно ѝ се закани на Украина, велејќи дека ако силите на Киев не се повлечат, руските трупи ќе го освојат целиот источен регион Донбас и Новоросија (користејќи историски термин за област што ги опфаќа денешните региони Херсон, Запорожје и Одеса во јужна Украина).

Францускиот претседател Емануел Макрон апелираше до неговиот кинески колега Си Џинпинг да помогне во завршувањето на војната во Украина и во справувањето со трговските дефицити, додека двајцата лидери се сретнаа во Пекинг на 4 декември.

За Макрон, кој е на четврта посета на Кина додека е на функција, тридневната посета е можност да се зајакне поддршката за прекин на огнот во најсмртоносниот конфликт во Европа од Втората светска војна, како и да се привлечат повеќе кинески инвестиции во Франција.

Кина, која е главен руски трговски партнер изјави дека зазема неутрален став во врска со војната, воздржувајќи се од осуда на инвазијата на Москва.

Во четврток, Си ја повтори својата поддршка за прекин на непријателствата, велејќи му на Макрон дека „Кина ги поддржува сите напори посветени на мирот и се надева дека сите страни ќе постигнат фер, траен и обврзувачки мировен договор што е прифатлив за сите страни“.

По церемонијата на дочекот, Макрон му рече на Си дека Франција и Кина мора да ги надминат своите „разлики“, а кинескиот лидер апелираше на „постабилни“ врски.

Нивната тет-а-тет средба доаѓа во време на нови обиди за посредување во ставањето крај на речиси четиригодишната војна во Украина, при што Макрон го предводи притисокот за спротивставување на планот поддржан од САД, кој е широко критикуван за одразување на барањата на Русија.

„Мора да продолжиме да работиме за мир и стабилност во светот, и во Украина и другите региони погодени од војната“, му рече Макрон на Си, додавајќи: „Нашиот капацитет да работиме заедно е одлучувачки“.

„Се надевам дека Кина ќе се придружи на нашиот повик и на нашите напори да постигнеме, што е можно поскоро, барем прекин на огнот во форма на мораториум на напади насочени кон критичната инфраструктура“, рече тој.

Видете и ова:

Мировните напори за Украина сѐ уште во застој, откако разговорите меѓу САД и Кремљ постигнаа мал напредок

Макрон, кој ќе биде домаќин на самитот на Г7 следната година, исто така го повика Пекинг да соработува со групата за „поурамнотежено, пофер“ економско управување базирано на правила.

Притисок врз Украина

Тродневната посета на Макрон на Пекинг следува по патувањето во Париз на украинскиот претседател Володимир Зеленски, кој ја повика Европа да застане зад Киев додека Вашингтон го промовира планот за завршување на војната.

„Го делиме ставот дека војната мора да заврши фер“, напиша Зеленски на социјалните медиуми по разговорите во понеделник со Макрон, кои вклучуваа телефонски разговори и со други европски лидери.

Кина редовно повикува на мировни разговори и почитување на територијалниот интегритет на сите земји, но никогаш не ја осуди Русија за нејзината инвазија во 2022 година.

Западните влади го обвинуваат Пекинг дека ѝ обезбедува на Русија клучна економска поддршка за нејзините воени напори, особено со снабдување со воени компоненти за нејзината одбранбена индустрија.

Видете и ова:

Зеленски во Париз, Виткоф во Москва, во „клучната недела“ за разговорите за Украина

Француското претседателство соопшти дека Макрон ќе му каже на Си дека Кина мора „да се воздржи од обезбедување какви било средства, со какви било средства, на Русија за да ја продолжи војната“.

Макрон, исто така, разговара за трговијата со своите кинески домаќини, при што Европската Унија се соочува со огромен трговски дефицит од 357 милијарди долари со азиската велесила.

„Неопходно е Кина да троши повеќе и да извезува помалку, а Европејците да штедат помалку и да произведуваат повеќе“, рече советник на Макрон.

Макрон претходно апелираше до Европската Унија да ја намали својата зависност од Кина и за „европски преференции“ во технолошкиот сектор.

Минатиот месец, тој на европскиот самит на технолошки лидери и министри од целиот континент изјави дека блокот не сака да биде „вазал“ на американските и кинеските технолошки компании.

Унгарија на 3 декември соопшти дека ќе покрене правна постапка против одобрувањето на привремениот договор во Европската Унија за постепено укинување на увозот на руски природен гас со цел да се стави крај на зависноста на европските земји од руската енергија.

Претседателката на Европската комисија, Урсула фон дер Лајен, изјави дека ЕУ влегува во „нова ера“ со постепено укинување на руските фосилни горива, вклучително и мерката усвоена на 3 декември со која се забранува увозот на течен природен гас (LNG) до крајот на 2026 година, додека увозот на гас преку цевководи ќе биде постепено укинат до есента 2027 година.

„Ова е почеток на нова ера: ера на целосна енергетска независност на Европа од Русија“, рече таа во соопштението.

„Бидејќи масовно го намаливме рускиот увоз на фосилни горива, ги намаливме и приходите што Русија ги користи за водење на својата агресивна војна против Украина, на почетокот на војната за фосилни горива ѝ плаќавме на Русија 12 милијарди евра месечно, сега сме на 1,5 милијарди евра месечно. Тоа е сè уште премногу. Нашата цел е да го намалиме на нула“, додаде шефицата на Европската комисија.

Регулативата е правно обврзувачка, што ја поттикна Унгарија, која нема излез на море и е во голема мера зависна од руските резерви, да објави дека ќе ја оспори одлуката пред Судот на правдата на ЕУ.

„Прифаќањето и спроведувањето на оваа бриселска наредба е невозможно за Унгарија“, рече министерот за надворешни работи Петер Сијарто за време на брифингот емитуван на неговата Фејсбук страница.

Видете и ова:

ЕУ постави рок за прекин на увозот на руски гас до 2027 година

„Штом планот RePowerEU формално биде усвоен, веднаш ќе го оспориме пред Судот на правдата на Европската Унија“, додаде тој на X.

Сијарто рече дека одлуката го крши основачкиот документ на ЕУ и оцени дека станува збор за санкција против Русија, а не за потег на трговската политика.

Унгарскиот премиер Виктор Орбан, кој честопати ја критикуваше Европа за заземање на она што го нарече „тврд став“ кон Русија поради нејзината војна во Украина, рече дека руските енергетски ресурси се „витални“ за Унгарија.

Словачка, која исто така се пожали на влијанието што напуштањето на снабдувањето со енергија од Русија би го имало врз нејзината економија, рече дека размислува за одговор на усвојувањето на новите мерки.

Со 84 гласа „за“, без воздржани и „против“, Собранието на 3 декември изгласа одлука за формирање Анкетна комисија што ќе ги утврдува околностите и постапувањето на институциите во серија трагедии и несреќи во Северна Македонија.

Комисијата ќе ги опфати настаните во Кочани, пожарот во Модуларната болница во Тетово, несреќата со автобусот на „Беса Транс“ и сообраќајката кај Ласкарци. Иницијативата ја поднесоа пратениците од ВМРО-ДПМНЕ, ЗНАМ и ВРЕДИ.

Собранието не ја прифати одделната иницијатива за Анкетна комисија за случувањата во Кочани предложена од СДСМ, Левица и ДУИ, која доби поддршка од само 28 пратеници.

Пратеникот Антонијо Милошоски (ВМРО-ДПМНЕ) образложи дека новата Анкетна комисија има цел да ги утврди сите пропусти што довеле до трагедиите, во кои животите ги загубија вкупно 138 луѓе. Тој посочи дека во сите случаи се забележуваат институционални пропусти и нефункционалност на системот, а добиените наоди ќе бидат проследени до Владата и Јавното обвинителство за евентуално утврдување политичка и кривична одговорност.

Видете и ова:

Oдговорност за трагедијата во Кочани на два фронта

Милошоски повика на неселективен пристап и ги охрабри сите пратеници, вклучително и претседателот на СДСМ Венко Филипче, да ја поддржат работата на Комисијата.

Од друга страна, Оливер Спасовски од СДСМ ја образложи потребата од формирањето на одделна Анкетна комисија исклучиво за трагичниот пожар во дискотеката „Пулс“ во Кочани во март 2025 година, истакнувајќи дека ваквото барање доаѓа од родителите на загинатите и од јавноста.

На седницата пратениците го донесоа и огласот за избор на претседател, потпретседател и членови на ДИК, како и повеќе законски измени – меѓу нив измените на законите за правата на заедниците под 20%, за аудиовизуелни услуги, за ДДВ и за претворање јавни давачки во траен влог во ЈП за спортски објекти. Усвоена беше и Среднорочната програма за стоковни резерви за периодот 2026–2030 година.