Рускиот опозициски политичар Алексеј Навални вели дека накратко бил уапсен од страна на полицијата во Москва и обвинет за административен престап кој може да резултира со казна затвор од 30 дена.

Навални и негиовиот сојузник Леонид Волков денеска одделно биле уапсени, на неколку недели пред одржувањето на претседателските избори во земјата, на кои на Навални му е забрането да се кандидира.

Навални денеска на Твитер напиша дека полицијата пристапила кон него додека излегувал од стоматолошка ординација и му соопштила дека е уапсен.

Тој вели дека некаде бил одведен, но оти не знае каде. Навални е критичар на рускиот претседател Владимир Путин, а организираше протести и објави извештаи во врска со корупција на владејачката елита во Русија. Исто така му беше забрането да се кандидира на претседателските избори на 18 март поради пресуди за обвиненија за кои тој вели дека се политички мотивирани.

Тој беше апсен повеќе пати и служеше кратки затворски казни за организирање неовластени протести и други наводни прекршоци.

Шефицата за надворешна политика на Европската Унија, Каја Калас, во саботата изјави дека САД остануваат најголем сојузник на Европа, откако администрацијата на претседателот Доналд Трамп во голем стратешки документ изјави дека Европа се соочува со „цивилизациско бришење“ и дека еден ден би можела да го изгуби статусот на сигурен сојузник.

Новата стратегија за национална безбедност на САД, објавена на веб-страницата на Белата куќа рано во петокот, ја критикува Европската Унија како антидемократска, велејќи дека на Европа ѝ недостасува самодоверба и дека целта на САД треба да биде „да ѝ помогне на Европа да ја поправи својата сегашна траекторија“.

Видете и ова:

Макрон: Единството меѓу Европа и САД е клучно во поддршката за Украина

„Постојат многу критики, но мислам дека некои од нив се точни, ако ја погледнете Европа, таа ја потцени сопствената моќ во однос на Русија“, изјави Калас на панел на Форумот во Доха во Катар.

Наведувајќи дека Европа треба да биде посигурна, таа рече дека „САД остануваат наш најголем сојузник“.

„Мислам дека не секогаш сме се согласувале за различни прашања, но мислам дека општиот принцип е сè уште присутен. Ние сме најголемите сојузници и треба да се држиме заедно“, рече Калас.

Новата стратегија за национална безбедност на Вашингтон ја критикува Европа, велејќи дека е премногу регулирана и се соочува со „цивилизациско бришење“ поради имиграцијата.

Документот ефикасно го става на хартија свртувањето на администрацијата на Трамп кон Европа, која САД ја обвинуваат за злоупотреба на американската дарежливост, во радикално отстапување од претходната политика на САД.

Вкупно 161 тендер во вредност од 5,3 милиони евра добила семејна фирма на директорот на Службата за општи и заеднички работи (СОЗР), Ивица Томовски од државни институции и општини водени од ВМРО-ДПМНЕ, обвини на прес конференција членот на Централниот одбор на СДСМ, Александар Саша Димитријевиќ.

Како што соопшти Димитријевиќ, се работи за компанијата „Сити логистик“, која е основана од таткото на директорот на СОЗР, Витомир Томовски.

„Сопственик на „Сити логистик“ во моментот кога е основана е Витомир Томовски од Струга, татко на Ивица Томовски, а управител Слободан Кутановски, нивни близок роднина. Потоа се менува името на фирмата – Сити аутсорсинг. Иста адреса, ист единствен матичен број на субјект, само со друго име. „Потоа се менува името на фирмата – „Сити аутсорсинг“. Иста адреса, ист единствен матичен број на субјект, само со друго име“, изјави Димитријевиќ.

Тој рече дека со доаѓањето на власт на ВМРО-ДПМНЕ, „бизнисот на фамилијата Томовски експлодирал“.

„За што е Томовски во ВМРО-ДПМНЕ и во Владата мислам дека на народот му е кристално јасно после ова. Важно фамилијарните бизниси течат.“ потенцираше Димитријевиќ.

На обвинувањата одговори директорот на СОЗР, Ивица Томовски, кој посочи дека посочената компанија од СДСМ не е негова, ниту пак има било каков удел во нејзе, иако обвинувањата за добивањето на тендерите опозициската партија ги поврзува со неговиот татко и близок роднина.

„Јас во моментов немам никака приватна компанија и единствено сум насочен кон мојата работа како директор на Службата за општи и заеднички работи. Целиот мој живот работам чесно, одговорно и посветено, така и ќе продолжам. СДС ќе мора да се извини поради изнесените клевети, во спротивно ќе поднесам тужба пред надлежните органи“, напиша Томовски на Фејсбук.

Како што рече, ги повикува сите можни институции да ги истражат случајот.

Реагираше и компанијата „Сити аутсорсинг“, од каде рекоа дека посоченото лице нема врска со нивната компанија и дека објавените информации од СДСМ се политичка пресметка врз нивен грб.

„Без да навлегуваме во политички пресметки или дневно-политички наративи, категорично ги демантираме сите изнесени наводи со кои се поврзува споменато лице со нашата компанија. Истото лице нема никаква деловна, кадровска или друга поврзаност со „Сити Аутсорсинг“. Компанијата од своето основање до денес бележи континуиран и стабилен раст, резултат на професионално, одговорно и законито работење. Дополнително, дел од овој раст произлегува од затворањето на две други компании на пазарот, што создаде можност за преземање дел од нивните претходни обврски и клиенти“, се вели во реакцијата на компанијата на обвинувањата од СДСМ.

Антокорупциска ја запре постапката за друг тендер поврзан со Томовски

Ова не е единствен случај на тендер во кој се поврзуваат роднински врски и добивањето на тендери со директорот на СОЗР, Ивица Томовски.

На 20 јануари 2025 година, РСЕ објави дека компанијата „Праеториан“ која го добила тендерот на СОЗР за обезбедување на државни објекти формирала подружница по објавување на тендерот која води до роднински врски на Томовски.

СОЗР го распиша огласот на 10 октомври 2024 година. До тој момент, компанијата „Праеториан ДООЕЛ“ е во сопственост на Тадеуш Јарчев, а како управител е заведена Анета Јарчева.

Сепак, документите кои ги обезбеди РСЕ покажуваат дека само осум дена подоцна, во ек на огласот, односно на 18 октомври, Власе Танаскоски влегува во „Праеториан ДООЕЛ Скопје“.

Адресата на која беше регистрирана подружницата на „Праеториан ДООЕЛ“ е на улица 7-ми ноември бр. 262 во Охрид. Тоа беше истата адреса на која се наоѓа седиштето на компанијата „Гашо Пласт“, чиј сопственик e Дарко Гашиќ, кој пак е прв братучед на директорот на СОЗР Ивица Томовски.

Видете и ова:

Цената или роднински врски пресудни за тендерот за обезбедување државни објекти?

Тогаш, Томовски за РСЕ вели дека нема информации за тоа дека Власе Танаскоски е дел од „Праеториан ДООЕЛ“ и дека подружницата на која тој е раководител е регистирана на фирмата на неговиот прв братучед Дарко Гашиќ.

За Власе Танаскоски рече дека не му е прв братучед. На прашањето во каква роднинска врска се, Томовски кажа „може да му биде некој многу далечен роднина, а можеби и ништо“, додека за Дарко Гашиќ потврди дека му е братучед. Меѓутоа, директорот негираше потенцијален непотизам и судир на интереси.

За случајот, предмет отвори и Државната комисија за спречување на корупцијата. Речиси 10 месеци подоцна, на 25 седница, одржана на 14 ноември, антокорупционерите донесоа решение постапката да се запре.

Образложението е дека Комисијата „не утврди повреда на одредбите за спречување судир на интереси од Законот за спречување на корупцијата и судирот на интереси, поради што нема елементи понатамошно постапување“.

Одлуката на антикорупционерите за запирање на постапката следува откако Томовски им доставил два документа.

Едниот документ е изјава заведена кај нотар дека Власе Танаскоски не е негово блиско лице. Другата изјава е за непостоење на судир на интереси, во која „под целосна морална, материјална и кривична одговорност изјавил дека не е во состојба на судир на интереси и нема приватен интерес при реализација на гореспоменатата јавна набавка, односно нема било каква друга материјална и нематеријална корист за него или за негови блиски лица, како резултат на неговото учество во постапката“.

Илјадници ученици во Германија протестираа против плановите на владата за нова доброволна воена служба. Многу од нив излегоа од училиште за да учествуваат во протестите откако организаторите повикаа на „штрајк во училиштата против регрутација“, јави агенцијата ДПА.

Полицијата процени дека околу 3.000 демонстранти се собрале во Берлин, а 1.700 луѓе излегле на улиците во Хамбург напладне на 5 декември.

Организаторите зборуваа за бројка од 5.000 учесници.

Видете и ова:

Ќе го вратат ли војните задолжителниот воен рок?

Демонстрации се одржаа и во најнаселената покраина во Германија, Северна Рајна-Вестфалија, во Дортмунд, Келн, Дизелдорф, Есен и Бохум.

Во јужна Германија, демонстрациите привлекоа неколку илјади луѓе во Минхен, Штутгарт, Фрајбург и Хајделберг.

Долниот дом на Германија го поддржа законот на 5 декември, кој сега мора да биде одобрен од Горниот дом пред да стапи на сила во јануари.

Младите мажи потоа ќе мора да поминат лекарски прегледи и да бидат регистрирани на список, додека активната служба останува доброволна. Плановите предвидуваат парламентот да одлучи за регрутација врз основа на потребите доколку целите за проширување на вооружените сили не се постигнат само преку доброволни мерки.

Владата, синдикатите и организациите на работодавачи постигнаа договор за главните точки од нацрт-буџетот на Бугарија за 2026 година, што предизвика илјадници луѓе да протестираат низ целата земја оваа недела.

Министерката за финансии Теменужка Петкова на брифинг за медиумите на 5 декември изјави дека се согласиле Владата да ги отфрли спорните буџетски ставки што предизвикаа протести, а тоа се зголемување на платите во јавниот сектор на сметка на повисоки даноци и придонеси за социјално осигурување за приватниот сектор.

Веста доаѓа откако Петкова одржа уште еден состанок со претставници на големите бизнис организации и синдикати претходно на 5 декември. Потоа таа објави дека е постигната согласност за неколку точки.

Беше договорено данокот на дивиденда да остане на 5 проценти наместо 10 проценти во претходниот нацрт, да се укине зголемувањето на придонесите за социјално осигурување за 2 процентни поени и да се укине и обврската компаниите да користат софтвер за управување со продажба одобрен од институциите.

Видете и ова:

Оставка од владата е побарано на едни од најголемите протести во Бугарија

Тие исто така се согласија да го укинат автоматскиот механизам за одредување на износот на бенефиции во сектори како што се „одбрана“ и „безбедност“, со што тие повторно ќе се зголемат. Овој автоматски механизам ги фиксираше платите во неколку области со просечната плата во Бугарија.

Новиот нацрт-буџет треба да биде доставен до Народното собрание на разгледување на 8 ноември.

Ова доаѓа откако земјата беше зафатена од рекордни протести што започнаа поради буџетот, но се претворија во демонстрации против владејачките партии ГЕРБ, ДПС, БСП и ИТН.

Владата ја повлече претходната верзија на буџетот за 2026 година и рече дека ќе подготви нова. Сепак, одбива да поднесе оставка, како што бараа демонстрантите, претседателот Румен Радев и опозицијата.

Затоа, на 5 декември, опозициската коалиција ПП-ДБ, со помош на партиите АПС и МЕХ, поднесе предлог за недоверба на Владата.

Молдавската полиција на 4 декември објави дека извршила околу 50 претреси на неколку локации во земјата и пронашла докази дека организирана група, која претходно била обучена во камп во Србија, планирала да предизвика немири во Молдавија.

„Организираната група наводно дејствувала со директна намера да изврши нелегални активности од големи размери и во замена за финансиска корист“, се вели во соопштението на молдавската полиција.

Во соопштението се наведува дека групата претходно била обучена во камп во Бања Ковиљача, на западот од Србија, и дека целта била „да се создаде социјална тензија, по што би следело иницирање на насилни протести со намера да се наруши јавниот ред и безбедноста на граѓаните на Молдавија“.

На 26 септември, полицијата во Србија уапси две лица кои се обвинети за организирање борбено-тактичка обука на граѓани на Молдавија и Романија, која имала за цел да предизвика нереди во Молдавија.

Апсењата дојдоа откако властите во Кишињев јавно предупредија за постоењето на борбени кампови во Србија, велејќи дека тие биле организирани од руската тајна служба со цел дестабилизација на Молдавија за време на неодамнешните избори во земјата.

Москва ги отфрли овие обвинувања.

Видете и ова:

Знаеле ли службите за рускиот паравоен камп во Србија?

Полицијата во Србија објави дека обуката била спроведена од 16 јули до 12 септември во угостителски објект во близина на Лозница, на западот од Србија, и дека помеѓу 150 и 170 граѓани на Молдавија и Романија поминале низ неа.

Српскиот претседател Александар Вучиќ во октомври изјави дека не може да тврди дека руската служба стои зад кампот, но дека полицијата привела лица од српска националност „кои биле достапни“.

Видете и ова:

Вучиќ: Во борбено-тактичкиот камп во Србија имало и тројца руски државјани

На 4 декември, молдавската полиција изјави дека за време на претресот, меѓу другото, запленила банкарски картички, од кои некои биле издадени од финансиски институции од Руската Федерација, над 20 биометриски пасоши со печати за преминување на границата со Србија, радиостаници, двогледи, куршуми од различен калибар за смртоносно и несмртоносно оружје.

Министерството за внатрешни работи и Министерството за надворешни работи на Србија не одговорија веднаш на барањето на Радио Слободна Европа за повеќе информации за овој случај.

Од 1 јануари 2026 година надоместокот за користење на електродистрибутивниот систем Електродистрибуција ДООЕЛ се намалува за 3,64% , надоместокот за користење на преносниот систем МЕПСО се намалува за 2,67%, а намалување ќе има и кај цената на МЕМО од 3,40 % . Одлуката на Регулаторната комисија за енергетика, водни услуги и услуги за управување со комунален отпад (РКЕ), денеска ја соопшти претседателот на Комисијата, Марко Билсимоски.

„Со денешната одлука, сите елементи кои ја сочинуваат крајната цена се познати: цена и количина по која е набавена електричната енергија, услугите на мрежните оператори, затворени се и набавките за загуби. Сега останува универзалниот снабдувач – ЕВН ХОМЕ, под наш надзор да направи пресметка и да се објават финалните цени по блокови. Делот што РКЕ го регулира во крајната цена има влијание од околу 36 %,“ изјави Бислимоски.

Видете и ова:

Наместо кај граѓаните, пари од ЕУ за сметките за струја се слевале во ЕСМ

Надоместокот за користење на електродистрибутивниот систем во крајната цена учествува со околу 33%, додека надоместокот за користење за преносниот систем учествува со околу 4% во крајна цена, а цената на МЕМО е со незначително учество од околу 0,19 % во крајната цена.

Инаку, надоместот за пренос и дистрибуција на струја, односно таканаречената мрежарина, се плаќа за изградба и одржување на преносната и дистрибутивната мрежа, трошоци за отчитување и одржување на мерните места, за помошни системски услуги и балансирање на мрежата, а со тие пари се покриваат и загубите на електрична енергија во мрежата.

Во дел од сметките се гледа дека за дистрибуција се плаќа повеќе отколку за самата струјата.

Сметките за струја на граѓаните сега се поделени во четири блокови за скапа струја, евтината не се дели во блокови. Тие што трошат повеќе скапа струја, плаќаат повеќе.

Блоковите беа воведени за тие што трошат помалку да плаќаат поевтино, но со воведувањето на надомест за пристап до мрежа, токму тие што трошат малку, плаќаат нешто повисоки сметки во споредба со сега.

Францускиот претседател Емануел Макрон изјави дека единството меѓу Европа и Соединетите Држави е клучно во поддршката на Украина, додавајќи дека „нема недоверба“. Тој исто така го негираше извештајот во кој тој рекол дека постои ризик Вашингтон да ја предаде Украина.

„Единството меѓу Американците и Европејците по украинското прашање е од суштинско значење. И го повторувам тоа одново и одново, треба да работиме заедно“, изјави Макрон пред новинарите за време на посетата на Кина, на 5 декември.

„Ги поздравуваме и поддржуваме мировните напори што ги преземаат Соединетите Држави. На САД им се потребни Европејци да ги водат овие мировни напори“, додаде тој.

Германското списание „Шпигел“ во четвртокот цитираше транскрипт од доверлив повик што покажува дека францускиот претседател и германската канцеларка изразиле сериозен скептицизам во врска со напорите на владата на САД и нејзините претставници да преговараат за мир меѓу Украина и Русија.

„Негирам сè“, рече Макрон, кога беше прашан за извештајот на „Шпигел“.

„Ни требаат Соединетите Држави за мир. На Соединетите Држави им требаме ние за овој мир да биде траен и робустен“, рече францускиот претседател додавајќи дека „нема сценарио каде што траен мир во Украина е постигнат без заеднички напори меѓу Европејците, Американците, Канаѓаните, Австралијанците и Јапонците“.

Видете и ова:

Мировните напори за Украина сѐ уште во застој, откако разговорите меѓу САД и Кремљ постигнаа мал напредок

Во меѓувреме, разговорите во Соединетите Држави меѓу претставниците од Киев и Вашингтон за прекин на војната во Украина се завршени, објави украинскиот јавен радиодифузен сервис „Суспилне“ рано во петокот, повикувајќи се на извори во делегацијата на Киев.

На разговорите во Мајами, Украина ја претставуваше Рустем Умеров, секретар на Советот за национална безбедност и началникот на Генералштабот Андриј Хнатов.

Во видео порака, претседателот Володимир Зеленски рече дека украинската делегација во САД се обидува да разјасни што било дискутирано во Москва меѓу рускиот претседател Владимир Путин и претставниците на САД Стив Виткоф и Џаред Кушнер.

Виткоф, чија шеста средба беше со Путин, го презентираше најновиот став на САД за напорите за прекин на војната на Русија против Украина по повеќе од три и пол години. Минатиот викенд, тим предводен од Умеров во Флорида разговараше за можните чекори за прекин на војната со американскиот државен секретар Марко Рубио, Виткоф и Кушнер.

Во досега невиден потег, Иран се стреми да увезе вода како официјална стратегија за справување со една од најлошите кризи за вода во неговата модерна историја, објави министерот за енергетика Абас Алиабади на 3 декември.

Овој потег доаѓа во време кога Иран се соочува со она што официјалните лица го нарекуваат најсушна година за повеќе од половина век.

Врнежите од дожд низ целата земја се намалија нагло, резервоарите зад големите брани се приближуваат до критични нивоа, а децениите прекумерна екстракција ги исцрпија водоносните слоеви. Големите градови, вклучувајќи го и главниот град Техеран, веќе воведоа рационализирање на водата.

Новата стратегија предвидува купување вишок вода од соседите што се подготвени и проширување на увозот на стоки што бараат интензивна вода за да се зачуваат домашните ресурси, што е познато како трансфер на „виртуелна вода“.

Концептот на „виртуелна вода“, кој се однесува на аутсорсинг на потрошувачката на вода преку увоз на култури или производи за кои е потребна голема количина вода за производство, означува значително отстапување од долгогодишниот акцент на Исламската република врз земјоделската самоодржливост.

Видете и ова:

Алармантно загадување во Техеран додека Иран е погоден од еколошка криза

Повеќето од соседите на Иран, вклучувајќи ги Авганистан, Ирак и пограничните региони на Пакистан, самите се борат со суша и недостиг на вода. Ерменија, на северозапад од Иран, има релативно поизобилни водни ресурси.

Сепак, климатологот од Норвешка, Насер Карами, за Радио Фарда на Радио Слободна Европа изјави дека Иран најверојатно ќе се обрати до Авганистан и ќе се обиде да склучи трговски или договори за размена.

„Авганистан има многу реки што течат од неговата територија, вклучувајќи три што одат во Иран. Им требаме за работи што не нè чинат многу, како што е пристапот до меѓународни води“, вели тој.

Карами, исто така, го доведе во прашање деценискиот стремеж на Иран кон земјоделска самоодржливост, тврдејќи дека на земјата ѝ недостасуваат водни ресурси за да го нахрани своето население од околу 90 милиони без голем увоз.

„Ние не сме земја што може да произведува храна за околу 100 милиони луѓе. Со нашата плодна земја и вода, најмногу можеме да одгледуваме храна за 40 до 50 милиони луѓе, а остатокот мора да го увеземе. Ова е многу добар и логичен потег“, рече Карами.

Кризата е влошена и од она што локалните медиуми и екологистите го нарекуваат иранска „водна мафија“ - мрежа од политички поврзани земјоделски лобија, изведувачи на брани и локални енергетски брокери кои долго време имаат корист од неограничена употреба на вода, прекумерно пумпање на подземни води и големи земјоделски субвенции.

За многу Иранци, идејата за купување вода е вознемирувачка, предизвикувајќи го националниот наратив изграден околу независноста и отпорноста. Недостигот на вода во Иран е предизвикан не само од продолжена суша, туку и од децении лошо управување и забрзување на климатските промени.

Германија распоредува пет авиони „Еурофајтер“ и 150 лица во полскиот град Малборк за да помогнат во заштитата на полскиот воздушен простор, соопштија германските воздухопловни сили на 4 декември, како одговор на руските упади со беспилотни летала во септември.

Кога беа регистрирани упадите, за соборување на дроновите се активираа полските борбени авиони Ф-16, холандските Ф-35, италијанските извидувачки авиони АВАКС, како и други авиони на НАТО.

Ова беше првпат членка на НАТО да собори беспилотни летала од почетокот на целосната инвазија на Русија врз Украина во февруари 2022 година.

Видете и ова:

Русија изврши масовни напади низ Украина, а Полска и Романија ја активираа воздушната одбрана

Германските авиони „Еурофајтер“ работат како дел од мисијата на НАТО „Источна стража“ и до март 2026 година ќе останат распоредени во Малборк – кој се наоѓа на околу 60 километри од Гдањск и 80 километри од руската енклава Калининград.

„Со оваа мисија, испраќаме уште една силна порака за поддршка на нашиот сосед Полска и НАТО како целина“, рече командантот на германските воздухопловни сили Холгер Нојман.

Германија испрати авиони „Еурофајтер“ и во Романија како дел од напорите на НАТО за зајакнување на источниот крило на Алијансата, во услови на зголемени тензии со Русија.

НАТО оваа недела ќе ги интегрира своите нордиски земји-членки под Заедничката команда на силите во Норфолк, САД, во обид да ја подобри трансатлантската безбедност и да ја зајакне позицијата на Алијансата на север, изјави на 4 декември врховниот командант на сојузничките сили на НАТО, Алексус Гринкевич.

Според новата структура, сите нордиски земји ќе бидат под капата на седиштето во Норфолк, Вирџинија, кое е фокусирано на одбрана на Северниот Атлантик, наместо како досега кога поединечни земји во регионот се под командата на НАТО во Брунсум, Холандија, која е одговорна за североисточниот крило на Алијансата.

Финска се приклучи на НАТО во 2023, а Шведска во 2024, откако руската инвазија на Украина во 2022 година ги натера двете земји да ги преиспитаат своите стратегии за национална безбедност.

Нивното членство во западниот воен сојуз од 32 земји-членки ја зајакна позицијата на НАТО на север и во регионот на Балтичкото Море, што доведе до реструктурирање на командата.

Видете и ова:

Состанок на министрите на НАТО, Руте вели дека Русија се „подготвува за долгорочна конфронтација“

„Со оглед на усогласувањето на нашите противници низ целиот свет, императив е да се максимизира зајакнувањето на евроатлантската област и да се консолидира нашата позиција на север“, рече Гринкевич, генерал на воздухопловните сили на САД и врховен командант на НАТО за Европа.

Најавите тој ги даде пред новинарите во воениот штаб на Алијансата во белгискиот град Монс.

„Норфолк е стратешки мост помеѓу Северна Америка и Европа“, нагласи тој.

Командата во Норфолк ќе биде одговорна за Арктикот, Данска, Финска, Гренланд, Исланд, Норвешка, Шведска и Обединетото Кралство.