Вести
Речиси сите членови на ДИК поднесоа оставка
Речиси сите членови на Државната изборна комисија поднесоа оставка од функцијата. Само најновиот член на ДИК од партијата БЕСА, Ермира Асани-Салија, останува во највисокиот изборен орган. Последни оставки денеска поднесоа членовите на ДИК од редовите на опозициската ВМРО-ДПМНЕ, Силвана Бонева и Сашо Срцев.
Пред една недела американскиот амбасадор Џес Бејли обзнани дека членовите на ДИК си поделиле високи надоместоци за својата работа за време на локалните избори и последните неколку изборни циклуси. На првата наредна седница Собранието треба да ги констатира нивните оставки.
види ги сите денешни вести
Руски напад со дронови и ракети предизвика прекини на струја низ Украина
Неколку украински региони претрпеа прекини на електричната енергија во студеното зимско време во вторник, 23 декември откако Русија го започна последниот напад од големи размери со беспилотни летала и ракети, соопштија властите.
Соседна Полска прати авиони за да го заштити својот воздушен простор за време на нападите, соопшти полската војска во објава на X.
„Русија повторно ја напаѓа нашата енергетска инфраструктура. Како резултат на тоа, воведени се итни прекини на електричната енергија во голем број украински региони“, соопшти Министерството за енергетика на земјата на Телеграм.
Пожари избувнаа во неколку региони како резултат на „масовниот напад со ракети и беспилотни летала“, соопшти украинскиот оператор за електрична енергија „Укренерго“, додека температурите се спуштија кон нула во поголемиот дел од земјата.
Едно лице беше убиено во западниот регион Хмелницки, а друго беше убиено во Киев, соопштија локалните власти.
Неколку лица, вклучувајќи деца, беа ранети во голем број региони, според локалните власти.
Русија ги интензивираше своите напади врз јужниот украински пристанишен град Одеса во текот на изминатите неколку дена, во она што украинските власти го нарекуваат обид за целосно уништување на поморската логистика.
Новите напади предизвикаа пожари, но не резултираа со повредени во градот на Црното Море, соопштија службите за итни случаи во вторник.
Руските напади врз регионите на Црното Море се интензивираа, погодувајќи мостови, пристаништа и прекинувајќи ја електричната енергија и греењето за илјадници луѓе во средината на зимата.
Најновите напади следеа по преговорите за време на викендот што Соединетите Држави ги одржаа во Мајами со руските и украинските делегации како дел од нивните напори да ја прекинат војната што започна кога Москва испрати војници во својот сосед во февруари 2022 година.
„Се забележува бавен напредок“, објавија државните медиуми дека рускиот заменик-министер за надворешни работи Сергеј Рјабков рекол, откако и Русија и Украина испратија преговарачи во градот на Флорида на одделни разговори со претставниците на американскиот претседател Доналд Трамп, Стив Виткоф и Џаред Кушнер.
Виткоф ги поздрави „конструктивните“ дискусии со двете страни, но немаше знаци за пробив.
Во четири општини почна изборната кампања за градоначалник
Почна изборната кампања за повторените локални избори за градоначалници во општините Гостивар, Маврово Ростуше, Врапчиште и Центар Жупа што ќе се одржат веднаш по новогодишните и божикните празници на 11 јануари 2026 година. Според Роковникот за изборни дејствија, изборната кампања за првиот круг на гласањето започнува на 22 декември на полноќ, и трае со 9 јануари, кога започнува молкот пред гласањето.
Кандидати за градоначалник на Гостивар се Невзат Бејта, како кандидат на коалицијата Вреди и независниот Ваљбон Лимани од НАИ.
Во Врапчиште кандидати за градоначалник се Исен Шабани од НАИ и Зуљхајрат Демири поддржан од
Група избирачи Зуљхајрат Демири.
Во Центар Жупа има само еден кандидат за градоначалник и тоа Аријан Ибраим од Демократска партија на Турците.
Во Маврово и Ростуше, пак, има двајца кандидати и тоа Онер Јакупоски поддржан од Коалиција Твоја Македонија предводена од ВМРО ДПМНЕ и Анес Ахмети кандидат на СДСМ.
Изборите за градоначалник во овие четири општини се повторуваат бидејќи на Локалните избори 2025 таму немаше доволен број граѓани излезени на гласање.
Според податоците од Државната изборна комисија (ДИК), во овие општини во првиот круг на 19 октомври не беше постигната законската излезност од најмалку една третина (33,33 проценти) од запишаните гласачи, што е услов за изборите да се сметаат за успешни.
Во Гостивар одзивот беше 33,31 процент, во Врапчиште – 25,18 проценти, во Маврово и Ростуше – 30,31 процент и во Центар Жупа – 21,49 проценти.
На вториот изборен круг беа избрани градоначалници во 32 општини и во Градот Скопје. На 19 октомври, пак, во првиот круг, беа избрани 44 градоначалници.
Најголем број градоначалници, односно 55 освои коалицијата на владејачката партија ВМРО-ДПМНЕ. Втора по бројот на освоени градоначалнички места е коалицијата ВРЕДИ со девет. Коалицијата на СДСМ ќе има шест градоначалници, НАИ 4, а Движење ЗНАМ и Унијата на Ромите, по еден градоначалник.
Расте бројот на обвиненија во Русија за донации за Фондацијата Навални
Кривичните гонења во Русија за донации на Фондацијата за борба против корупцијата (ФБК), основана од покојниот опозициски лидер Алексеј Навални, се зголемија за приближно 60 пати од почетокот на целосната инвазија на Москва врз Украина во февруари 2022 година. Според анализата на „Норт Реалитис“ на Радио Слободна Европа судовите донеле пресуди за најмалку 90 случаи само оваа година.
Руските власти ја означија Фондацијата за борба против корупцијата како „екстремистичка организација“ во 2021 година, ефикасно криминализирајќи ја секоја финансиска поддршка за групата.
Фондацијата истражуваше корупција меѓу високи руски функционери и бизнис елити блиски до претседателот Владимир Путин и продолжува да работи од странство и покрај смртта на Навални во притвор минатата година.
Според истражниот медиум Медиазона, руските судови решавале два случаи поврзани со донации во 2022 година, четири во 2023 година и 27 во 2024 година.
Податоците собрани од РСЕ/РЛ покажуваат дека бројот драматично скокнал во 2025 година, зголемувајќи го вкупниот број од почетокот на војната на најмалку 123 случаи.
Судовите најчесто изрекувале казни во висина од 1500 до 6300 американски долари, или изрекувале условни затворски казни од три до четири години.
Донациите наведени во случаите обично биле скромни од еден долар па се до 178 долари. Во еден случај, обвинителите побарале казна од 152.000 американски долари за 69-годишниот пензионер Андреј Кужелев, кој донирал вкупно 164 американски долари на фондацијата. Судот го отфрлил тоа барање, но сепак изрекол казна од 6.340 американски долари.
Една од најстрогите казни му била изречена на поштарот Владимир Скворцов, кој бил затворен 12 години за донирање на ФБК и за наводна соработка со Легијата на слободата на Русија, група руски волонтери кои се борат на страната на Украина.
Новинарката Карен Шаинијан и граѓанскиот активист Константин Котов беа осудени во отсуство по обвиненија поврзани со донации за ФБК.
Навални, најистакнатиот руски опозиционер почина во февруари 2024 година во арктичка казнена колонија под мистериозни околности.
Официјалниот извештај од обдукцијата вели дека хипертензијата и други болести предизвикале нарушување на срцевиот ритам, што довело до смртта на Навални.
Сепак, неговата вдовица, Јулија Навални, ги отфрли тие наоди, велејќи дека лабораториските тестови спроведени надвор од Русија на биолошки примероци шверцувани од земјата покажуваат дека нејзиниот сопруг бил отруен додека бил во притвор.
Претходно оваа година, Фондацијата за борба против корупцијата издаде соопштение во кое ги осудува гонењата, велејќи дека ФБК „не се вклучува во никаква екстремистичка активност“ и ги нарекува оние што се цел на руските власти „жртви на отворена самоволие и политичка репресија“.
Нема зголемување на минималната плата пред март, ССМ најави протести
Нема договор за зголемување на минималната плата. Ова е исходот од денешната седница на Економско-социјалниот совет на кој работодавачите и Сојузот на синдикати на Македонија не се договорија за зголемување на минималната плата пред законското усогласување во март.
Синдикатот најави дека ако нема решение до Нова Година за нивното барање, ќе има протести. Лидерот на ССМ Слободан Трендафилов, изјави дека зголемување на минималната плата е неопходно поради растот на животните трошоци.
„Работниците едвај врзуваат крај со крај. Ако нема договор, ќе следат порадикални мерки по Нова година“, предупреди Трендафилов.
Владата тврди дека не е против зголемување, но инсистира тоа да биде економски оправдано. Министерот за економија Бесар Дурмиши изјави дека инфлацијата во ноември изнесува 0,5%, а на годишно ниво 4%, што укажува на стабилизација на цените. Тој тврди дека според владините индикатори во вакви економски услови нема оправданост за ново зголемување на минималната плата пред редовното усогласување во март, кое според законот во март ќе изнесува околу две илјади денари.
„Поточно ќе знаеме после нова година каде што ќе ги имаме сите податоци и пресметките ќе го покажат точното колку ќе биде минималната плата, односно од месец март кога ќе биде хармонизирана“, изјави Дурмиши.
Претседателот на Бизнис конфедерацијата, Миле Бошков, изјави дека до законското усогласување во март има простор за преговори, но енормно зголемување е невозможно. Тој посочи дека работодавачите предлагаат проширување на колективниот договор со цел регулација на минималната плата по сектори и намалување на злоупотребите.
„Нашиот предлог е дека со договарањето на минимална плата во одредени сектори може да се намалат и злоупотребите, така да топката е помеѓу синдикатите и работодавачите“, вели Бошков.
Владините проекциите се дека следната година инфлацијата ќе падне под 3%. Работниците во земјава сметаат дека минималната плата треба да се зголеми од 600 до 700 евра - покажува анкетата што ја спроведе Сојузот на синдикати на Македонија на 11 и 12 овој месец на репрезентативен примерок од 1.613 испитаници.
Од регионот, Србија во октомври вонредно ја зголеми минималната плата на 500 евра, со најава дека од 1 јануари со редовно зголемување таа ќе изнесува 551 евро. Албанија исто така најави 500 евра минималец од следната година, а зголемување од моменталните 350 на 425 евра од јануари и на 500 евра од јули очекува и Косово. Во Босна и Херцеговина веќе имаше покачување на минималецот на 511 евра од јануари 2025, додека во ентитетот Република Српска тој изнесува 459.
Разрешен е косовскиот в.д. државен обвинител
Обвинителскиот совет на Косово во понеделникот го разреши Бесим Келменди од функцијата вршител на должноста главен државен обвинител, по негово писмено барање, една недела откако Вишиот суд го поништи неговото разрешување кое предизвика контроверзии и критики.
На вонредната седница на Обвинителскиот совет, барањето на Келменди за разрешување беше одобрено со шест гласа „за“, без гласови „против“ и без воздржани.
На таа функција го наследи Агрон Ќалај, кој на истата седница во понеделникот беше именуван за вршител на должноста главен државен обвинител.
Со пет гласа „за“ и еден „против“, Ќалај беше повторно именуван до наредната одлука на Обвинителскиот совет.
Во писмо доставено до Обвинителскиот совет, Келменди нагласил дека барањето за разрешување е „одраз на мојата волја да ја поддржам реформата во обвинителскиот систем и да придонесам за подобрување на состојбата што настана во Советот“, пренесе во понеделникот порталот „Заклетва за правда“.
Келменди навел дека сака да се повлече од функцијата што ја извршуваше од април 2022 година, по судските одлуки за неговиот случај и состојбата што настана во Обвинителскиот совет.
Неговото барање уследи пет дена откако Врховниот суд ја поништи одлуката на Обвинителскиот совет за негово разрешување, оценувајќи ја како незаконска.
Келменди првично беше сменет минатиот месец по извештаите дека наводно во 1999 година соработувал со српска судијка во случајот за масакрот во Рачак, за кој таа сметала дека е измислен настан. Тој ги негираше тие наводи.
Неговото разрешување предизвика реакции од меѓународната заедница и отвори полемики околу законитоста на одлуката, бидејќи за неа гласаа само пет членови на Обвинителскиот совет. Останатите членови сметаа дека немало кворум и одлуката ја нарекоа „институционален пуч“.
Келменди се жалеше до Врховниот суд откако Основниот суд не ја прифати неговата жалба против разрешувањето. Врховниот суд утврди дека одлуката на Обвинителскиот совет е „незаконска, произволна и неоснована“.
Во дописот, Келменди наведе дека сака да ја продолжи кариерата како обвинител и се обврза дека ќе работи „посветено за доброто на обвинителскиот систем“.
„И на самиот крај, јас, како обвинител во Канцеларијата на главниот државен обвинител, ќе работам со најголема посветеност за доброто на обвинителскиот систем, независно, непристрасно и професионално, како што ме оцени и Обвинителскиот совет“, заклучи тој.
Руски генерал загина во експлозија на автомобил-бомба во Москва
Висок руски генерал е убиен во автомобил-бомба во Москва, што е најновиот во серијата напади врз воени функционери и провоени личности од почетокот на целосната инвазија на Кремљ во Украина.
Рускиот истражен комитет во соопштението од 22 декември соопшти дека експлозивна направа поставена под автомобил експлодирала на улица во предградието на руската престолнина.
„Генерал-потполковник Фанил Сарваров, началник на директоратот за оперативна обука на армијата на рускиот Генералштаб, починал како резултат на повредите здобиени во експлозијата“, се додава во соопштението.
Украинското воено разузнавање, кое ја презеде одговорноста за голем број слични напади во кои беа убиени познати личности на руска почва, не одговори веднаш на прашањата од Радио Слободна Европа за инцидентот.
Рускиот канал Телеграм База објави дека автомобилот што го превезувал Саваров поминал кратко растојание пред експлозијата.
Видео од местото на настанот објавено од Истражниот комитет покажува тешко оштетен бел автомобил, опкружен со други возила на паркинг.
Комитетот изјави дека едно од потенцијалните сценарија што се разгледуваат е дека украинските специјални служби ја поставиле бомбата.
Педесет и шестгодишниот Сарваров се борел против бунтовниците во Чеченија и во руските воени операции во Сирија во 2015-16 година.
Тој бил унапреден во чин генерал-полковник од страна на рускиот претседател Владимир Путин во 2024 година.
Според истражната група Проект, Сарваров учествувал и во војната против Украина.
Смртта на Сарваров означува уште едно убиство на висок руски воен офицер во последните месеци.
Во април, генерал-полковник Јарослав Москалик беше убиен кога автомобил експлодираше на улица во московско предградие.
Руските обвинители подигнаа обвинение против маж во врска со експлозијата во која беше убиен Москалик, тврдејќи дека бил платен од украинските разузнавачки служби.
Во декември 2024 година, генерал-полковник Игор Кирилов почина кога бомба поставена во електричен скутер на тротоар експлодираше, додека излегувал од неговата станбена зграда во Москва.
Кирилов ја предводеше руската воена единица која ја надгледуваше одбраната од нуклеарни, хемиски и биолошки напади. Руските власти, исто така, тврдеа дека Украина стои зад тој бомбашки напад.
Спиропали: Силно го поддржуваме европскиот пат на Северна Македонија
Албанија го поддржува европскиот пат на Северна Македонија, не само поради тоа што двете земји се партнери, туку затоа што Македонија со јаки институции е сигурност за целиот регион. Ова е пораката на инистерката за Европа и надворешни работи на Република Албанија, Елиса Спиропали, која престојува во прва официјална посета на земјава.
„Овој процес не го гледаме како натпревар меѓу земјите кандидатки, туку како пат кој го одиме заеднички, како дестинација која е неизбежна и приородна припадност на нашите народи. И затоа силно го поддржуваме евроатлантскиот пат на Северна Македонија“, рече Спиропали.
Министерката потенцираше дека кога две држави имаат заедничка желба и заеднички цели наоѓаат време за посети и заедничка соработка во сите сфери, а се со цел да се подобри животот на граѓаните во двете земји.
„Географијата не постави како соседи, историјата не научи да бидеме пријатели, а економијата двете земји прави партнери“, порача Спиропали.
Шефот на македонската дипломатија Тимчо Муцунски рече не треба да има никаква дилема дека во интерес на Северна Македонија е да се најде решение за спорот со Бугарија. Потврди дека има охрабрување и желба од одредени земји членки и од страна на европските институции за воспоставување дијалог.
„И од наша страна има подготвеност уште утре да седнеме да разговораме, да дискутираме како ќе ја одблокираме оваа непринципиелна блокада која и се прави на нашата држава. Но, доколку некој очекува дека оваа Влада туку така ќе се согласи и ќе направи отстапка, без да има сигурност по иднината и завршетокот на европскиот пат, кој да, фактички ќе зависи од нас и од реформите што ќе ги спроведеме, јавноста добро знае дека таква подготвеност од наша страна нема, бидејќи не планираме да создадеме ќорсокак како што создадоа нашите претходници“, посочи Муцунски.
Тој изрази задоволство од економските и културни односи меѓу Северна Македонија и Албанија, а особено ја пофали, како што рече, одличната билатерална соработка во делот на заштитата на македонското национално малцинство во Албанија.
„По тој повод изразувам и благодарност за одличната соработка, којашто постои на билатерален план по однос на прашањата за заштитата на македонското национално малцинство, коешто живее во Република Албанија. Продолжуваме заеднички низ призмата на многу иницијативи, коишто можат да не обединат“, изјави Муцунски.
Албанија и Македонија активно соработуваат во економијата, инфраструктурата и безбедноста, како и во рамки на регионални иницијативи. Членство во Европската Унија им е заедничка цел и на двете земји, па затоа често ја координираат соработката во областа на евроинтеграциите.
И двете земји формално ги започнаа пристапните преговори во ист период, јули 2022 година и се дел од новата методологија на ЕУ, која ги групира поглавјата во кластери и става силен акцент на владеењето на правото, демократијата и фундаменталните вредности. Во тој контекст, и Албанија и Македонија спроведуваат реформи во судството, борбата против корупцијата и јавната администрација, под постојан мониторинг од Европската комисија.
Иако и двете земји имаат иста европска цел, нивниот пат кон ЕУ се разликува по динамика, услови и политички контекст.
Во последниот извештај за напредок од ЕУ, Албанија беше пофалена за постигнатиот реформски напредок во повеќе области, а еврокомесарката Марта Кос истакна дека Албанија има реална можност да ги заврши пристапните преговори до 2027 година, што би ја довело земјата поблиску до членство во ЕУ околу 2030 година — доколку продолжат со силни реформи и исполнување на условите.
За Северна Македонија усвојувањето на уставните измени за внесување на бугарското малцинство во Уставот останува клучен услов за одржување на втората меѓувладина конференција со ЕУ, која означува премин од формален почеток кон суштински преговори.
Тополова-Исајловска избрана за в.д. јавен обвинител
Обвинителката Анита Тополова-Исајловска е именувана за вршител на должноста државен јавен обвинител.
Таа беше единствениот предложен кандидат, на местото на Љупчо Коцевски, кој минатата недела поднесе оставка од функцијата.
Коцевски беше државен обвинител неполни две години откако беше избран од пратениците во минатиот парламентарен состав на 13 февруари 2024 година.
Тој поднесе оставка од функцијата непосредно пред да почне собраниската седница на 16 декември на која требаше да се расправа за предлогот на власта за негово разрешување, велејќи дека заминува од Јавното обвинителство со „гордо крената глава, но и со „разочараност поради очигледното непочитување на принципите врз кои почива правната држава“.
Според власта, обвинителот требало да замине од функцијата поради „направени крупни професионални грешки при раководењето со јавното обвинителство што доведува до нарушување на ефикасноста и функционалноста на јавното обвинителство“.
Тополова-Исајловска доаѓа на местото на Коцевски од позицијата заменик јавен обвинител, каде што помина подолг временски период.
Назначувањето на вршител на должност јавен обвинител се врши согласно член 25, став 4 од Законот за јавното обвинителство. Функцијата се извршува до именување на нов државен јавен обвинител, но не подолго од шест месеци.
Американската амбасадорка Агелер си заминува од Северна Македонија
Амбасадорката Анџела Агелер е меѓу дипломатите од кариера кои се отповикани како дел од неодамнешната одлука на претседателот Доналд Трамп која опфати смена на околу 30 амбасадори на САД.
„Длабоко сме и благодарни на амбасадорката Агелер за нејзината служба во Северна Македонија во изминатите три години и посветени сме на обезбедување непречена и ефективна транзиција што ќе им даде приоритет на мисијата на САД и нашите дипломатски односи“, се вели во изјавата на Амбасадата за МИА.
Амбасадата нагласува дека ќе продолжи да работи нормално во текот на овој процес.
Како што претходно пренесе МИА, администрацијата на претседателот на САД, Доналд Трамп, менува 30 дипломати од кариера од амбасадорски и други позиции во амбасадите.
Стејт департментот не го коментираше конкретниот број на персонал или амбасадори на кои се однесува ова, но соопшти дека се работи за стандарден процес во секоја администрација. Како што е соопштено, амбасадорот е „личен претставник на претседателот и право на претседателот е да осигура дека во овие земји има поединци кои ја унапредуваат неговата агенда ’Америка на прво место‘“.
Најмногу погодена од смените е Африка, каде се повлечени амбасадорите од 13 земји – Бурунди, Камерун, Зеленортските Острови, Габон, Брегот на Слоновата Коска, Мадагаскар, Маврициус, Нигер, Нигерија, Руанда, Сенегал, Сомалија и Уганда.
На второ место е Азија со промени на амбасадорите во шест земји – Фиџи, Лаос, Маршалските Острови, Папуа Нова Гвинеја, Филипини и Виетнам.
Во Европа, смени ќе има во Ерменија, Северна Македонија, Црна Гора и Словачка.
На Блискиот Исток во две држави – Алжир и Египет, колку и во Јужна и Централна Азија – во Непал и Шри Ланка, како и во Западната хемисфера – во Гватемала и Суринам.
Данска ги предупреди САД да ги почитуваат границите, откако Трамп назначи пратеник за Гренланд
Данска во понеделник, 22 декември ги предупреди Соединетите Држави да го почитуваат суверенитетот откако претседателот Доналд Трамп назначи специјален пратеник за Гренланд, данската автономна територија што Трамп се закани дека ќе ја анектира.
Откако се врати во Белата куќа во јануари 2025 година, Трамп постојано повторуваше дека на САД им е потребен островот богат со ресурси од безбедносни причини и одби да ја исклучи употребата на сила за да го обезбеди.
Трамп рано во понеделник објави дека го назначил гувернерот на Луизијана, Џеф Ландри, за специјален пратеник на САД за Гренланд.
„Џеф разбира колку Гренланд е суштински за нашата национална безбедност и силно ќе ги унапредува интересите на нашата земја за безбедноста, сигурноста и опстанокот на нашите сојузници, а всушност и на светот“, напиша Трамп на својата платформа за социјални медиуми „Truth Social“.
Ландри му одговори директно на Трамп во објава на платформата X:
„Чест ми е да ви служам на оваа волонтерска позиција за да го направите Гренланд дел од САД“.
Огромното мнозинство од 57.000 жители на Гренланд сакаат да станат независни од Данска, но не сакаат да бидат дел од Соединетите Американски Држави, покажа анкетата на јавното мислење од јануари.
Лидерите на Данска и Гренланд постојано инсистираат дека огромниот арктички остров не е на продажба и дека самиот ќе одлучи за својата иднина.
„Именувањето го потврдува континуираниот американски интерес за Гренланд. Сепак, инсистираме дека сите - вклучително и САД - мора да покажат почит кон територијалниот интегритет на Кралството Данска“, изјави во понеделникот данскиот министер за надворешни работи Ларс Локе Расмусен во изјава испратена по е-пошта до агенцијата АФП.
Гренланд е стратешки лоциран помеѓу Северна Америка и Европа во време на зголемен интерес на САД, Кина и Русија за Арктикот, каде што се отворија морски патишта поради климатските промени.
Локацијата на Гренланд, исто така, го става на најкратката рута за ракети помеѓу Русија и САД.
Во август, Данска го повика вршителот на должноста амбасадор на САД по извештаите за обид за мешање во Гренланд.
Најмалку тројца американски функционери блиски до Трамп беа забележани во главниот град на Гренланд, Нуук, како се обидуваат да идентификуваат луѓе кои се за и против зближувањето со САД.
САД отворија конзулат во Гренланд во јуни 2020 година.
Мултимедија
Најпосетени
Што треба да знаете