Еврокомесарот за проширување Оливер Вархеји во четвртокот во Тирана изјави дека планот на Европската унија (ЕУ) за економски раст на Западен Балкан е амбициозен план кој може да овозможи удвојување на шесте балкански економии.
На почетокот на регионалниот самит за планот за раст во главниот град на Албанија, еврокомесарот рече дека планот ќе биде оперативен само доколку шесте земји од Западен Балкан ги применат потребните реформи и критериуми.
„Имаме целосна доверба во сите земји од Западен Балкан дека ќе можете да имате корист од овој план, кој има потенцијал да придонесе за удвојување на економиите на Западен Балкан во следните десет години“, рече тој на самитот на кој присуствуваат регионалните лидери.
Видете и ова: Фон дер Лајен вети поддршка за Западен Балкан ако биде реизбрана за шефица на ЕКСпоред Вархеји, планот е дел од процесот на проширување и значи дека покрај реформите што ги спроведуваат земјите од регионот, ЕУ треба да ги понуди „сите предности што ги носи членството пред земјите да станат членки на ЕУ“.
„Ние сме на почеток многу радикални, но и многу брзи промени на Западен Балкан“, нагласи тој.
ЕУ е за овој план за периодот 2024-27. предвиде шест милијарди евра.
На самитот, покрај премиерот на Албанија, Еди Рама, која е домаќин, учествуваат и други регионални лидери: претседателот на Србија Александар Вучиќ, премиерот на Северна Македонија Талат Џафери и претседателот на Советот на министри на Босна и Херцеговина. Борјана Кристо.
Премиерот на Косово, Албин Курти (Албин), „поради претходни обврски“ нема да биде физички присутен на самитот, изјави за Радио Слободна Европа портпаролот на косовската Влада Перпарим Криезиу.
„Сепак, Курти ќе биде дел од самитот виртуелно преку видеообраќање“, рече Криезиу.
Видете и ова: Балканските лидери во Скопје - Планот за раст како тест за зрелост и соработкаПланот на ЕУ за Западен Балкан има за цел економски раст на регионот, забрзување на реформите и инвестиции кои можат да го унапредат процесот на проширување на ЕУ со овие земји.
Сличен самит за овој план се одржа на 22 јануари во Скопје, Северна Македонија.
Каков е планот за економски раст на Западен Балкан?
Новиот план за економски раст во земјите од Западен Балкан, кој беше одобрен од Европската комисија на 8 ноември 2023 година, се заснова на четири столба.
Првиот столб е „зајакнување на економската интеграција на единствениот пазар на ЕУ“, што ќе зависи од приспособувањето на земјите од регионот кон правилата на единствениот пазар и, паралелно, од отворањето на нивниот пазар во соодветните сектори кон соседните земји.
Вториот столб на овој план е „зајакнување на економската интеграција во рамките на Западен Балкан преку заеднички регионален пазар“. Според ЕУ тоа ќе влијае на потенцијалниот економски раст од 10 проценти.
Третиот столб на планот е „забрзување на фундаменталните реформи“, што значи и владеење на правото што помага при привлекување странски директни инвестиции и ја зајакнува регионалната стабилност.
Видете и ова: Многу пари, но и многу услови во европскиот план за Западен БалканЧетвртиот столб од новиот план на Европската комисија за економски раст на Западен Балкан е „зголемување на финансиската помош за поддршка на реформите“, кој вклучува предлог за помош од шест милијарди евра.
Со оглед дека земјите од регионот во нивните трговски односи со Европската унија, исто така, имаат корист од релевантните договори за стабилизација и асоцијација, Европската комисија предлага да се оди подалеку од тоа, правејќи измени на овие договори со цел да се овозможат еднакви пазарни услови за земјите од регионот во процесот на проширување и земјите-членки на ЕУ.