Претседателот на Европскиот совет, Шарл Мишел изјави дека на претстојниот клучен самит на Европската Унија (ЕУ) во Брисел подеднакво важно е и прашањето за Западен Балкан, како и за Украина, Молдавија и Грузија.
Во пресрет на клучниот самит на ЕУ во Брисел на 14 и 15 декември, досега многу се зборуваше дали одлуката за Украина би можела на еден или друг начин да се одвои од одлуките за другите земји, но Мишел ја отфрли таа можност.
„Денеска со моите колеги на состанокот на Европскиот совет подготвувам предлог кој е поддржан од 26 земји. Тоа е отворање на преговорите за пристапување во ЕУ со Украина и со Молдавија и давање кандидатски статус на Грузија и преземање на некои дополнителни чекори, тоа е важно за земјите од Западен Балкан“, изјави Мишел во ексклузивното интервју за Радио Слободна Европа (РСЕ) на 12 декември.
Во меѓувреме, Советот на министри на ЕУ малку подоцна на 12 декември ги усвои заклучоците за проширувањето, без препораки за отворање на пристапните преговори со Украина, Молдавија и Босна и Херцеговина и доделување кандидатски статус на Грузија. Министерскиот совет расправата и евентуалната одлука за овие прашања им ја препушти на шефовите на држави и влади на ЕУ, кои ќе се сретнат на 14 и 15 декември во Брисел.
Тоа е клучна недела и најважните состаноци и одлуки за проширувањето во последните 20 години. Позициите секогаш се договараат на ниво на министри за европски прашања, а формалната одлука ја носат лидерите на ЕУ на редовен состанок.
Во светло на реалната закана дека Унгарија може да ја блокира одлуката за отворање на пристапните преговори со Украина и по маратонските состаноци на амбасадорите од земјите на ЕУ, казните поврзани со одлуката за отворање на пристапните преговори беа отстранети од нацрт-заклучоците што ги усвоија министрите.
Во интервју за РСЕ, Мишел рече дека проширувањето е сложено прашање.
„Не се работи само за Украина, туку и за Молдавија, за Грузија и земјите од Западен Балкан - број еден“, рече Мишел, посочувајќи дека е потребна едногласна одлука на 27 земји за да се овозможи почеток на пристапните преговори со Украина.
„Ова е пат со неколку чекори. И она што е поважно според мене е да се направи дополнителен чекор во насока на проширување. Исто така, важно е да се земат предвид многу важните реформи што ги спроведува Украина и некои други земји кандидати“, рече Мишел.
Противењето на Унгарија
Во последниве недели, Унгарија беше гласна во своето противење и на отворањето на разговорите со Киев, за што едногласно се согласија 27-те земји-членки на ЕУ, и на дополнителната финансиска помош од ЕУ во износ од 50 милијарди евра во следните четири години. Унгарскиот премиер Виктор Орбан неодамна му напиша на Мишел дека сака „стратешка дебата“ за севкупната поддршка на ЕУ за Украина на самитот во Брисел.
Мишел вели дека е „легитимно да се бараат стратешки дебати“, но дека од првиот ден на руската инвазија на Украина, има „многу стратешки дебати на ниво на Европскиот совет за Украина за конкретни модалитети за акција за заштита интересите и вредностите на ЕУ“.
Тој уверува дека европските лидери моментално „работат дење и ноќе“ за да ја убедат Унгарија да го одобри почетокот на пристапните преговори и финансиската помош за Украина и дека е убеден дека финансискиот пакет долгорочна помош за Украина од 50 милијарди евра ќе да бидат одобрени на самитот.
„Ќе биде тежок состанок и мораме да ја кажеме вистината бидејќи имаме поддршка од 26 од 27 лидери, што е многу добра вест. Тоа е добра вест - позитивна вест - поддршка од 26 лидери за повеќе пари за Украина, повеќе финансиска поддршка и повеќе воена опрема за Украина. Во исто време, имаме една земја - Унгарија, која изразува одредени сомнежи и неволност. Мораме да ја убедиме Унгарија и работиме деноноќно да го подготвиме овој Европски совет и се надевам дека може да го исполни“, рече Мишел.
„Сè уште имаме некои дискусии за да се увериме дека сме донеле одлука. Но, јас сум многу уверен затоа што чувствувам многу силна поддршка. Чувствувам дека европските лидери го разбираат ова фундаментално, така што со оваа одлука тие би кажале многу јасно дека ја поддржуваме Украина, на долг рок“, рече Мишел.
Тој рече дека може да има потешкотии бидејќи не се работи само за Украина, туку и за поширок финансиски пакет. Мишел изјави дека одлуката за поддршка на Украина ќе биде дополнителен аргумент за оние во САД кои сакаат да и дадат поголема поддршка, во време кога меѓу републиканците во Конгресот има противење за понатамошна помош за Киев.
„Колку што можеме повеќе да покажеме од страната на ЕУ, на европскиот континент, дека разбираме што е во прашање. И затоа сме решени да донесуваме храбри одлуки и да ги охрабриме другите да го следат нашиот пример, порачува Мишел.
Наведувајќи дека прашањето за поддршка на Украина е поврзано со безбедноста на европскиот континент, Мишел рече дека на претстојниот самит ќе се разговара за иднината на европската одбрана. Покрај краткорочните инвестиции во производствени капацитети за помош на Украина со воена опрема, според него, „мора да работиме паралелно и на среднорочниот и долгорочниот план за изградба на овие индустриски бази“.
„Во минатото веројатно ја потценувавме, во рамките на ЕУ, важноста да се инвестира повеќе во нашите одбранбени капацитети. И мислам дека денес има се повеќе поддршка за оние кои долго време мислеа дека европската одбрана треба да биде приоритет“, рече претседателот на Европскиот совет.
Избори во Русија
За претседателските избори во Русија во март следната година, Мишел оцени дека тие нема да бидат „фер и транспарентни“.
„Едно е апсолутно јасно. Ова е многу предвидливо. Знаеме дека со овој режим во Кремљ. Знаеме дека постои закана за безбедноста на европскиот континент. Тоа не е теоретска закана. Тоа е вистинска закана. И тоа е зошто мораме да го развиваме нашиот европски суверенитет“, рече Мишел.
„Мораме да се спротивставиме на руските лажни вести и руските наративи бидејќи знаеме дека целта на Русија е да ги дестабилизира нашите демократски модели. Зошто? Затоа што Русија во овој режим се плаши од демократските принципи. Всушност, тие се во паника кога ќе видат дека повеќе земји во нивните околината сакаше да развие политички системи засновани на човековото достоинство, на слободи, на демократски принципи. И веројатно една од причините за оваа одлука на Русија и Кремљ да ја нападнат Украина е тоа што Украинците направија многу јасен избор“, додаде Мишел.
Ерменија и Азербејџан
Претседателот на Европскиот совет изрази оптимизам дека Ерменија и Азербејџан ќе потпишат договор, откако азербејџанските сили го зазедоа сепаратистичкиот регион Нагорно-Карабах.
„Работевме многу напорно со Ерменија и Азербејџан за да се обидеме да вратиме поголема доверба. Ова е многу тешко поради, знаете, огромни тешкотии, поради историјата, поради односите. Но, ние напредуваме. Јас сум голем оптимист“, рече Мишел, додавајќи дека и кај двете постои подготвеност од страна на страните да работат на разграничување на границите, да се подобри поврзаноста и да се најдат некои модалитети за поврзување.
Тој, исто така, посочи дека ЕУ верува дека етничките Ерменци треба да имаат право да се вратат или барем да можат да го посетат Нагорно-Карабах по масовниот егзодус и дека нивната безбедност и права мора да бидат гарантирани, како и дека постојат меѓународни стандарди во однос на заштитата на малцинството, што мора да се почитува во согласност со Уставот на Азербејџан.
„И ние разговараме со премиерот на Ерменија, Никола Пашинјан и претседателот на Азербејџан Илхам Алиев за сите предизвици што треба да се решат. Искрено се надевам дека напредокот постигнат во последните денови ќе биде проследен со дополнителни чекори во вистинската насока да ги нормализираме односите и да обезбедиме поголема стабилност во тој важен регион“, вели претседателот на Европскиот совет во интервју за РСЕ.
