Невладина организација во Србија која има врски со владејачката унгарска партија Фидес на авторитарниот премиер Виктор Орбан не само што добила пристап до избирачките списоци на етничките Унгарци во Србија, туку и била задолжена да ги дистрибуира гласачките ливчиња за неодамнешните парламентарни избори во Унгарија.
Српската државна пошта, според копијата од договорот до кој дојде РСЕ, потпишала договор со организацијата „Единство на унгарското малцинство“ за дистрибуција на ливчиња до гласачите со право на глас во Србија за парламентарните избори во Унгарија на 3 април.
На невладината организација, која се рекламира како заштитник на човековите права договорот и беше доделен иако поштата на Србија не објави јавен тендер за тоа.
ОБСЕ: Изборите во Унгарија и Србија немале еднакви услови за натпревар
Во Унгарија, десничарскиот популист Орбан е критикуван за назадување во однос на човековите права и за ограничување на независноста на судството и медиумите.
Раководството на „Единство на унгарското малцинство“ го сочинуваат членови на Унијата на Војводински Унгарци (СВМ), политичка партија која ги претставува етничките Унгарци во Србија и е формално поврзана со партијата Фидес на Орбан.
Војводина е автономна покраина во Србија каде што живее огромно мнозинство етнички Унгарци.
Според договорот со српската пошта, невладината организација добила пристап до личните податоци, вклучително и адресите на илјадници етнички Унгарци во Србија со двојно државјанство, покажуваат документите до кои дојде РСЕ.
Повеќе од 250.000 етнички Унгарци живеат во Србија, а 70.000 поседуваат унгарски пасоши и се регистрирани за гласање во Унгарија.
Изборите во Унгарија, предизвик за Орбан
Унгарската дијаспора е поделена на две различни групи. Многу поголемата група, која брои околу 2 милиони луѓе, ја сочинуваат етничките Унгарци кои живееле во регионите уште од Трианонскиот договор од 1920 година, со кој голем дел од Кралството Унгарија и било отстапено на соседните држави, сега Романија, Словачка, Србија, Хрватска, Словенија и Украина.
Втората група ја сочинуваат емигранти од комунизмот и од неодамна мигранти кои ја напуштиле земјата на работа во странство, главно во Европската унија.
Тешко е да се одредат точните бројки, но се смета дека оваа понова иселеничка популација брои помеѓу 300.000 и 400.000 луѓе.
Големата лојалност на постарата традиционална дијаспора кон Орбан не е изненадување, имајќи предвид дека премиерот им даде унгарско државјанство во 2010 година, право на глас во 2011 година и продолжи да ја уредува својата база во странство со дарежлива финансиска поддршка.
Според унгарските податоци, повеќе од 1,1 милион етнички Унгарци добиле двојно државјанство. Словачка брзо го промени својот закон во 2012 година за да го спречи нејзиното население да има двојно државјанство.
Новиот прилив на граѓани политички и се исплатеше на партијата Фидес на Орбан. На пример, на изборите во 2022 година, Фидес собра повеќе од 52 насто од гласовите на народот во Унгарија, но речиси 94 проценти кај унгарската дијаспора.
Документите што „Пошта на Србија“ ги стави на располагање на РСЕ покажуваат дека поштенската служба ја ангажирала организацијата „Единство на унгарското малцинство“ во март за да ги достави гласачките ливчиња до двојните државјани во Србија.
Не е јасно по кој критериум поштата ја избра невладината организација за оваа работа. Според јавно достапните податоци, поштата не одржала тендер ниту пак распишала оглас за работа.
Иако не се достапни точни бројки, податоците од Националната изборна канцеларија на Унгарија проценуваат дека бројот на лица кои се пријавени за изборите и имаат адреса во Србија е 68.492 гласачи.
„Единство на унгарското малцинство“ е регистрирано на адреса во Суботица, во северна Србија. Ја дели истата адреса како и Фондацијата Просперитати, која ја водат членови на СВМ и претставници на унгарската влада.
Фондацијата беше назначена од Будимпешта да администрира програми за помош на земјоделците во Војводина. „Единството на унгарското малцинство“ е основано во 2002 година. Официјално, вработува 34 луѓе и, меѓу 2018 и 2020 година, евидентира 500.000 евра деловни приходи. Невладината организација е предводена од Карољ Дудас, еден од основачите на СВМ.
Документите доставени до РСЕ покренуваат прашања за тоа дали „Единство на унгарското малцинство“ или СВМ се одговорни за дистрибуцијата на гласачките ливчиња. Гласачките ливчиња се подигнати на друга адреса каде што се регистрирани СВМ, како и Националниот совет на Унгарците. Се чини дека улогата на СВМ во доставувањето на гласачките ливчиња е потврдена со анегдотски извештаи.
Маж од Суботица, чиј идентитет е познат на РСЕ, потврди дека активистите на СВМ му го доставиле гласачкото ливче на домашна адреса. „Бев малку збунет кога тие двајца (активисти на СВМ) се појавија на вратата, бидејќи пред тоа прочитав во весникот дека СВМ не се занимава со доставување на гласачки материјали“, рече тој.
Како што појасни, активистите се претставиле и рекле дека се од СВМ и дека донеле коверти за сите во семејството. „Тие понудија да ги земат пликовите по гласањето и да ги предадат на конзулатот. Ние одбивме“, рече тој.
Трамп повика на реизбор на Орбан за премиер на Унгарија
Унгарската национална изборна канцеларија соопшти дека во случајот со доставувањето на гласачките ливчиња до гласачите во Србија, постапила според стандардните процедури.
„Изборната канцеларија мора да избере давател на универзална услуга, а тоа се унгарските и српските поштенски услуги“, објаснуваат од таму, додавајќи дека таа немала договорна врска со СВМ или дека и дала податоци за гласачите на партијата.
Унгарскиот Врховен суд се осврна врз ова прашање, наведувајќи дека Националната изборна канцеларија не направила ништо лошо и дека не може да одговара за тоа што се случило со гласачките ливчиња во Србија.
