Вести
Собранието формираше Анкетна комисија за четирите трагедии
Со 84 гласа „за“, без воздржани и „против“, Собранието на 3 декември изгласа одлука за формирање Анкетна комисија што ќе ги утврдува околностите и постапувањето на институциите во серија трагедии и несреќи во Северна Македонија.
Комисијата ќе ги опфати настаните во Кочани, пожарот во Модуларната болница во Тетово, несреќата со автобусот на „Беса Транс“ и сообраќајката кај Ласкарци. Иницијативата ја поднесоа пратениците од ВМРО-ДПМНЕ, ЗНАМ и ВРЕДИ.
Собранието не ја прифати одделната иницијатива за Анкетна комисија за случувањата во Кочани предложена од СДСМ, Левица и ДУИ, која доби поддршка од само 28 пратеници.
Пратеникот Антонијо Милошоски (ВМРО-ДПМНЕ) образложи дека новата Анкетна комисија има цел да ги утврди сите пропусти што довеле до трагедиите, во кои животите ги загубија вкупно 138 луѓе. Тој посочи дека во сите случаи се забележуваат институционални пропусти и нефункционалност на системот, а добиените наоди ќе бидат проследени до Владата и Јавното обвинителство за евентуално утврдување политичка и кривична одговорност.
Милошоски повика на неселективен пристап и ги охрабри сите пратеници, вклучително и претседателот на СДСМ Венко Филипче, да ја поддржат работата на Комисијата.
Од друга страна, Оливер Спасовски од СДСМ ја образложи потребата од формирањето на одделна Анкетна комисија исклучиво за трагичниот пожар во дискотеката „Пулс“ во Кочани во март 2025 година, истакнувајќи дека ваквото барање доаѓа од родителите на загинатите и од јавноста.
На седницата пратениците го донесоа и огласот за избор на претседател, потпретседател и членови на ДИК, како и повеќе законски измени – меѓу нив измените на законите за правата на заедниците под 20%, за аудиовизуелни услуги, за ДДВ и за претворање јавни давачки во траен влог во ЈП за спортски објекти. Усвоена беше и Среднорочната програма за стоковни резерви за периодот 2026–2030 година.
Западот го критикува Самоопределување за спречување на сертификација на Српската листа на изборите
Амбасадите на САД, Германија и Велика Британија во Косово реагираа на одлуката на Централната изборна комисија на Косово да не ја сертифицира Српската листа за вонредните парламентарни избори на 28 декември, истакнувајќи дека на сите граѓани, без оглед на поделбата, мора да им се обезбедат демократски права.
На 2 декември, членовите на Самоопределување во Централната изборна комисија по трет пат оваа година гласаа против сертифицирањето на оваа водечка партија на Србите во Косово, која има поддршка од Белград, додека другите албански партии се воздржаа.
Пристапот за изборни жалби и петиции претходно ја поништи одлуката на ЦИК да не ја сертифицира Српската листа пред парламентарните избори на 9 февруари и локалните избори на 12 октомври.
Амбасадата на САД во Приштина оцени дека обидите на Самоопределување да ја блокира Српската листа од учество на изборите се „краткотрајни и создаваат поделби“.
„Ваквите дејствија ја поткопуваат стабилноста на Косово и интересите на Соединетите Држави, вклучително и продолжувањето на нашиот стратешки дијалог за подобрување на можностите за американските и косовските компании“, објави Американската амбасада во Косово.
На 12 септември, САД го суспендираа Стратешкиот дијалог со Косово со образложение дека одлуките и постапките на Владата на Албин Курти ги зголемуваат тензиите и нестабилноста.
Амбасадорот на Велика Британија во Косово, Џонатан Харгривс, изрази загриженост поради најновиот обид на политичките актери да ја спречат Српска листа да учествува на изборите.
„Ваквите постапки го поткопуваат тешко стекнатиот углед на Косово како мултиетничка демократија и им штетат на односите со блиските партнери“, рече тој.
Реагираше и амбасадорот на Германија во Косово, Рајнер Рудолф кој изрази жалење за попречувањето на одредени членови на ЦИК да ја сертифицираат Српската листа за учество на изборите.
„Изборите мора да бидат ослободени од политички актери“, рече тој.
Претходно, и Канцеларијата на ЕУ во Косово изрази жалење поради одлуката на Централната изборна комисија.
„Политизацијата на Централната изборна комисија од страна на Самоопределување и други политички партии му штети на инклузивниот изборен процес во согласност со меѓународните стандарди и извештајот на Мисијата за набљудување на изборите на ЕУ“, се вели во реакцијата.
Организацијата за европска безбедност и соработка (ОБСЕ) во Косово, исто така, изрази загриженост во врска со одлуката на одредени членови на ЦИК да не ја сертифицираат листата на Српска или да се воздржат од учество на оваа партија на изборите на 28 декември.
ОБСЕ забележа дека овој пристап ја поткопува довербата на јавноста во изборниот процес и ја зајакнува перцепцијата дека одлуките се политички мотивирани и не се засновани на праведност, инклузивност и транспарентност.
Српската листа сега може да поднесе жалба против оваа одлука на ЦИК до Изборниот панел за жалби и петиции.
Патем, членовите на Самоопределување во Централната изборна комисија, Сами Куртеши и Албан Красниќи, остро се спротивставија на сертифицирањето на Српската листа. Куртеши на седницата рече дека оваа партија „работи против интересите на Косово“.
На изборите на 9 февруари, Српската листа освои девет од десет загарантирани места во Собранието на Косово, додека на локалните избори ја освои власта во сите десет општини со српско мнозинство.
Вонредните избори се одржуваат на 28 декември, откако Самоопределување кое победи на изборите во февруари, не успеа да формира нова влада на Косово.
Состанок на министрите на НАТО, Руте вели дека Русија се „подготвува за долгорочна конфронтација“
Генералниот секретар на НАТО, Марк Руте, на почетокот на состанокот на министрите за надворешни работи на Алијансата на 3 декември предупреди дека Русија се подготвува за „долгорочна конфронтација“.
Русија „тесно соработува“ со Кина, Северна Кореја и Иран „за да ги наруши нашите општества и да ги уништи глобалните правила“, рече Руте и нагласи дека тие се „подготвуваат за долгорочна конфронтација“, објави Би-Би-Си.
Според него, Русија „продолжува да ја тестира моќта на одвраќање“ на Алијансата, која сега „се соочува со реални и трајни опасности“.
Руте, исто така, рече дека Русија го нарушила воздушниот простор на членките на НАТО со авиони и беспилотни летала, извршила саботажи и испратила шпионски бродови во водите на НАТО, додавајќи дека овие дејствија биле „неодговорни и опасни“.
Земјите на НАТО „ги зголемуваат своите инвестиции во одбраната, но сите ние мора да го дадеме својот придонес“, изјави генералниот секретар на НАТО и додаде дека на Украина „ѝ е потребна нашата поддршка повеќе од кога било“, бидејќи зимата доаѓа, а руските напади продолжуваат.
Министрите за надворешни работи на НАТО се состанаа во Брисел за да разговараат за понатамошна поддршка за Украина, како и за тековните напори за зајакнување на одбранбените и одбранбените капацитети на алијансата.
Пред собирот, Руте рече дека Киев останува зависен од воена помош бидејќи Русија продолжува да ја напаѓа Украина и ги повика членките на НАТО да ветат поголема поддршка. Тој изјави дека очекува дополнителни придонеси за иницијативата за финансирање на Листата на приоритетни барања на Украина (PURL) да бидат објавени во наредните денови.
Оваа шема за финансирање предвидува продажба на муниција и оружје произведено во Соединетите Држави на европските сојузници и Канада, кои потоа ќе ги стават на располагање на Украина.
Сепак, состанокот веројатно ќе биде засенет од тековните мировни напори во Украина предводени од САД и отсуството на американскиот државен секретар Марко Рубио.
Невообичаено е американскиот државен секретар лично да не присуствува на формален состанок на министрите за надворешни работи на НАТО. Рубио беше претставуван од неговиот заменик, Кристофер Ландау.
Американско-руска средба во Москва
Еден ден претходно, на 2 декември, американска делегација, предводена од специјалниот претставник Стив Виткоф, разговараше со рускиот претседател Владимир Путин и неговите помошници речиси пет часа во Кремљ за предлогот насочен кон прекинување на инвазијата на Москва во Украина.
Во еден ден на интензивни дипломатски напори за прекинување на најголемиот и најсмртоносен конфликт во Европа од Втората светска војна, украинскиот претседател Володимир Зеленски рече дека „сега повеќе од кога било“ има шанса за договор.
Јуриј Ушаков, советник за надворешна политика на Путин, им рече на новинарите по состанокот во Кремљ дека мирот не е ниту поблиску, ниту подалеку.
„Не разговаравме за конкретната формулација што ја подготвија Американците, туку за суштината на пораката. Некои работи ни одговараат. Некои работи наидоа на наша критика“, рече Ушаков, истакнувајќи дека територијалните прашања се посебен камен на сопнување.
„Не гледаме шанси за решавање на украинската криза без територијални прашања. За навистина да се движиме напред, време е и Москва и Вашингтон да почнат сериозно да работат“, додаде тој.
Американскиот државен секретар Марко Рубио, коментирајќи ги разговорите со Русија за завршување на војната со Украина, рече: „Направивме одреден напредок, но сè уште не сме ја достигнале целта“.
„На крајот на краиштата, одлуките, во случајот со Русија, мора да ги донесе самиот Путин, а не неговите советници. Путин - само Путин може да ја заврши оваа војна од руска страна“, додаде тој.
Виткоф не даде веднаш коментар, туку отиде во амбасадата на САД во Москва.
Европски ставови и одговорот на Путин
Виткоф и зетот на американскиот претседател Доналд Трамп, Џаред Кушнер, дојдоа во руската престолнина за да се сретнат со Путин и високи преговарачи откако првичниот предлог од 28 точки на САД - кој нашироко се смета за усогласен со неколку руски цели - беше „преработен“ на 19 точки по разговорите меѓу американските и украинските делегации минатата недела.
Европските влади, исто така, поднесоа амандмани и контрапредлог на нацрт-планот, барајќи да се отстранат или омекнат одредбите за кои велат дека го поткопуваат суверенитетот на Украина.
Сепак, Москва целосно ги отфрли тие европски промени. Според руската новинска агенција Интерфакс, Путин рекол дека европските амандмани имале за цел да го попречат напредокот кон договор.
Европската Унија постојано изјавува дека нема да прифати насилно прекројување на европските граници и дека само Украина може да одлучи за иднината на својата територија.
Путин продолжува да инсистира дека Украина мора да го предаде источниот регион Донбас за да обезбеди мир, вклучувајќи ги и областите што Русија не успеа да ги освои во повеќе од три и пол години војна. Киев ги отфрли тие услови и се спротивстави на обидите на Москва да ги ограничи аспирациите на Украина за членство во НАТО или да ја ограничи големината на нејзините вооружени сили.
ЕУ постави рок за прекин на увозот на руски гас до 2027 година
Европската Унија (ЕУ) има за цел да го прекине целиот увоз на руски гас до крајот на 2027 година, според договорот постигнат во Брисел меѓу владите на земјите-членки и претставниците на Европскиот парламент, објави германската новинска агенција ДПА на 3 декември.
Според планот, за краткорочни договори склучени пред 17 јуни 2025 година, забраната за увоз на руски гас ќе стапи на сила на 25 април 2026 година за течен природен гас (ЛНГ) и на 17 јуни 2026 година за транспорт преку гасоводи.
За долгорочни договори за ЛНГ, забраната ќе се применува од 1 јануари 2027 година, во согласност со 19-тиот пакет санкции на ЕУ.
Долгорочните договори за транспорт преку гасоводи ќе бидат постепено укинати почнувајќи од 30 септември 2027 година, под услов да се исполнат целите за складирање на гас, а најдоцна до 1 ноември 2027 година.
Бугарија, од која Србија добива руски гас, претходно објави дека ќе ја поддржи суспензијата на испораката и транзитот на руски гас до Европската Унија.
Гасоводот „Турски тек“ поминува низ Бугарија, преку кој рускиот гас стигнува до членките на ЕУ, Унгарија и Словачка, преку Србија.
Патем, Србија со децении е зависна од увозот на гас од Русија, од каде што задоволува повеќе од 80 проценти од своите енергетски потреби. Сепак, Србија нема долгорочен договор за снабдување со гас со Русија.
Во 2022 година, по руската инвазија на Украина, лидерите на Европската Унија се согласија постепено да ја прекинат зависноста од руските фосилни горива.
„Како последица на тоа, увозот на гас и нафта од Русија во ЕУ значително се намали во последните години. Сепак, иако увозот на нафта падна на помалку од три проценти во 2025 година, рускиот гас сè уште сочинува околу 13 проценти од увозот на ЕУ во 2025 година, во вредност од над 15 милијарди евра годишно“, пишува на веб-страницата на Европскиот совет.
Како што е наведено, затоа ЕУ е „изложена на значителни ризици во однос на нејзината трговија и енергетска безбедност“.
Во самиот документ, исто така, се истакнува дека Русија ги суспендираше испораките на гас и претходно, во 2006 и 2009 година, што доведе до нарушувања на пазарот.
„Од март 2022 година, Руската Федерација систематски ги суспендира или намалува испораките на природен гас до земјите-членки, што доведе до значителни нарушувања на пазарот на гас на Унијата“, се наведува во документот.
Уапсена Федерика Могерини под сомнение за измама
Поранешната шефица на надворешната политика на Европската унија (ЕУ), Федерика Могерини беше приведена во вторникот додека полицијата спроведуваше рации во истрага за сомнителна измама поврзана со обука на европски дипломати, пишува АФП.
Могерини, која беше висок претставник за надворешни работи од 2014 до 2019 година, сега раководи со постдипломската академија Европски колеџ, чии простории беа претресени заедно со канцелариите на ЕЕАС – Европската служба за надворешни работи.
Могерини (52) беше уапсена во Брисел заедно со заменик-директорот на школата за обука и со Стефано Санџино, висок функционер на ЕУ кој беше генерален секретар на ЕЕАС од 2021 до 2024 година, според извор близок до случајот.
Европското јавно обвинителство соопшти дека претреси биле извршени во Европскиот колеџ во белгискиот град Бриж и во просториите на Европската служба за надворешни работи во Брисел.
„Тројца осомничени се приведени“ во врска со рациите „како дел од истрага за сомнителна измама поврзана со обука на млади дипломати финансирана од ЕУ“, се наведува во соопштението од Обвинителството.
Претресите, кои ги спроведе белгиската федерална полиција на барање на Европското јавно обвинителство, ги опфатија и домовите на осомничените, додадоа обвинителите.
Станува збор за деветмесечна програма за обука на млади дипломати од земјите на ЕУ, позната како Европска дипломатска академија.
Програмата ЕЕАС беше доделена на Европскиот колеџ во периодот 2021–2022, а истрагата е фокусирана на тоа дали постапката на тендерот била наместена во корист на академијата.
Могерини е на чело и на Европскиот колеџ и на Европската дипломатска академија.
„Постојат сериозни сомнежи дека доверливи информации поврзани со тековната постапка за јавна набавка биле споделени со еден од кандидатите кој учествувал на тендерот“, наведува Европското јавно обвинителство.
Европската комисија потврди дека рациите се спроведени.
„Можеме да потврдиме дека полицијата денеска беше во зградите на ЕЕАС и тоа е дел од истрагата за активности што се случувале во претходниот мандат“, изјави портпаролката на Комисијата, Анита Хипер.
Европското јавно обвинителство соопшти дека побарало и добило укинување на имунитетот за неколку осомничени пред претресите.
Ако се потврдат, обвиненијата „би можеле да претставуваат измама при јавни набавки, корупција, судир на интереси и прекршување на професионалната тајна“, наведе обвинителството.
„Истрагата е во тек за да се разјаснат фактите и да се утврди дали е сторено кривично дело“, се додава во соопштението.
Почнува запирањето на работата на рафинеријата на НИС во Панчево
Нафтената индустрија на Србија (НИС) соопшти на 2 декември дека започнала обврската за запирање на работата на производствените постројки на Рафинеријата во Панчево, откако претседателот, Александар Вучиќ изјави дека не пристигнала одлуката од САД за продолжување на лиценцата за работа на таа компанија, која е под американски санкции поради мнозинското руско сопствеништво.
Вучиќ на прес-конференција по состанокот со тимовите задолжени за енергетска стабилност и безбедност на земјата рече дека „Русите не сакаат да го продадат својот удел во НИС“.
„Не се во прашање парите, туку политиката“, рече Вучиќ.
НИС соопшти дека започнала обврската за запирање на работата на производствените постројки на Рафинеријата за нафта, поради недостиг на сурова нафта за преработка, како последица на санкциите што ги воведе Министерството за финансии на САД кон таа компанија.
„Активностите во Рафинеријата во Панчево за време на процесот на запирање на работата на постројките се организирани на тој начин што рафинериските постројки ќе бидат подготвени за старт веднаш штом се создадат услови за тоа, односно веднаш штом биде добиена информација за достапноста на суровата нафта“, наведе НИС во соопштението.
Вучиќ наведе оти нема индиции дека САД ќе ја продолжат лиценцата на НИС.
Тој рече дека е 54-тиот ден од кога санкциите кон НИС се воведени и дека нема проблеми со снабдувањето со гориво, што покажува колку државата е сериозна и колку пари се вложени во резерви на нафта и нафтени деривати.
Американскиот Стејт департмент до 1 декември нема одговорено на прашањето на Радио Слободна Европа (РСЕ) дали Канцеларијата за контрола на странски средства (OFAC) при Министерството за финансии на САД донела одлука во врска со барањето на НИС и кога таа би можела да се очекува.
Владата на Србија на седницата одржана на 25 ноември, на која присуствуваше и Вучиќ, усвои одлука со која ѝ се дава рок од 50 дена на Русија да најде купувач за својот удел, по што државата ќе воведе своја управа во НИС и ќе ѝ понуди на руската страна „највисока можна цена“ за таа компанија.
Ниту американската ниту руската страна не излегоа јавно со информации за текот на преговорите, а граѓаните добиваа информации за тоа од српските официјални лица, најмногу од претседателот на Србија Александар Вучиќ.
Владата го повлече буџетот поради кој Бугарите масовно излегоа на протести
Советот на министри на Бугарија го повлече буџетот за 2026 година на 2 декември, по ескалацијата на масовните протести во земјата, поради буџетот со кој се предвидува приватниот сектор да плаќа повеќе даноци и придонеси за социјално осигурување, а државата да добие повеќе пари.
Оставка на владата и предвремени избори побара претседателот Румен Радев, вечерта на 1 декември откако протестите во Софија ескалираа.
Властите информираа за најмалку 10 приведени, како и за двајца повредени полицajци.
Причина за незадоволството што трае со денови беше нацрт-буџетот за 2026 година и обидот на претставниците на владејачките партии ГЕРБ, БСП, ИТН и „ДПС-Нов почеток“ да го задржат, иако претходно рекоа дека ќе го повлечат.
Демонстрантите бараат буџетот да биде повлечен, бидејќи значително ги зголемува платите на државната администрација, Министерството за внатрешни работи, армијата и правосудството, а истовремено го оптоварува приватниот сектор со повисоки придонеси за социјално осигурување и двоен данок на дивиденди.
Во соопштението на владината прес-служба испратено до медиумите на 2 декември се наведува дека кабинетот му предложил на Народното собрание да донесе одлука за повлекување на Законот за државен буџет за 2026 година.
Со истата одлука се повлекуваат и нацрт-законите за буџетите на Националниот фонд за здравствено осигурување и државното социјално осигурување.
Владината одлука веќе е испратена до Народното собрание. По одлуката на парламентот, кабинетот ќе започне нова буџетска постапка, наведе прес-службата.
Освен во главниот град на Бугарија, протести против буџетот имаше и во други градови низ земјата. Тие се одвиваа мирно и без ескалација.
Меѓутоа, во Софија незадоволството прерасна во барање за оставка на владата и беше особено насочено против лидерите на ДПС-Нов почеток и ГЕРБ – Делјан Пеевски и Бојко Борисов.
Во Софија протестот беше најголем. Според наводите на медиумите што Радио Слободна Европа не можеше да ги потврди, на протестот имало од 30.000 до 100.000 луѓе. Ова несомнено беше еден од најголемите протести од 1989 година и најголемиот во последната деценија.
Луѓето го блокираа просторот пред поранешниот Партиски дом, каде што сега се наоѓа Народното собрание. Скандираа „Мафија“, „Оставка“ и носеа плакати насочени против Пеевски и Борисов.
Подоцна поворката се упати кон седиштата на партиите ГЕРБ и ДПС – Нов почеток.
Протести надвор од Софија
И надвор од главниот град беа забележани илјадници демонстранти.
Во Пловдив, илјадници луѓе се собраа на плоштадот, а подоцна ги блокираа клучните булевари во градот за време на поворката.
Протестот во Варна исто така собра илјадници луѓе. Таму граѓаните исто така побараа оставка од владејачката партија и повлекување на нацрт-буџетот.
Масовни протести со повици „Оставка“ и „Мафија надвор“ се одржаа и во Бургас, Плевен, Велико Трново, Стара Загора, Благоевград, Сливен, Јамбол, Добрич, Гоце Делчев и други места.
Вакви масовни и истовремени протести во градови надвор од Софија не биле одржани од 2020 година, кога граѓаните ја бараа оставката на последната влада со премиер, Бојко Борисов и тогашниот главен обвинител, Иван Гешев.
Истот ден, градоначалникот на Варна, Благомир Коцев, се врати во општината на својот прв работен ден по неколку месеци поминати во притвор.
Првпат јавно ги потврди наводите дека пред апсењето, од него било барано да премине во друга партија. Подоцна истиот ден, тој им се придружи на протестите на своите сограѓани кои бараа оставка на владата.
Истот ден, Европското јавно обвинителство поднесе тужба против претходникот на Коцев на местото градоначалник на Варна, Иван Портних од ГЕРБ.
Тој е обвинет за измама со средства од ЕУ во вредност од 3,4 милиони евра.
Извор: Бугарска редакција на Радио Слободна Европа
Обвинетите за пожарот во „Пулс“ не се чувствуваат виновни
Сите 35 обвинети физички лица и претставниците на трите фирми за пожарот во дискотеката „Пулс“ во Кочани се изјаснија дека не се чувствуваат виновни за кривичните дела што им се ставаат на товар.
На денешното рочиште, многумина од нив изразија сочувство кон семејствата на загинатите и посакаа брзо оздравување на повредените.
Првообвинетиот и сопственик на „Пулс“, Дејан Јованов рече дека го разбира обвинението што му се става на товар и дека не се чувствува виновен.
„Јас како човек и како родител, каде што се собираа сите млади и моите деца да бидам способен да дозволам да фали нешто. Зарем сериозно мислите дека доколку би знаел дека фали нешто, не би презел се за да се отклони навреме. Во тој клуб, на тоа место има пораснато десетини генерации. Сите што ме познаваат добро знаат колку и како се грижев за безбедноста на сите гости во клубот. Од срце и од душа сакам да изразам сочувство на сите фамилии што имаат починати а на повредените опоравување“, рече Јованов.
На претходното рочиште, семејства на оштетените од пожарот се приклучија на кривичниот прогон кон обвинетите. Законските застапници на дел од семејствата кажаа дека се приклучуваат на кривичниот прогон, додека оштета ќе бараат да им се исплати преку граѓанска судска постапка.
На првото рочиште на 19 ноември, судот одлучи да се спојат судските постапки за два предмети за пожарот во „Пулс“. Кон првичниот со 34 обвинети лица и три фирми, беше додаден и процесот против газдата на агенцијата „Рубикон“ која била задолжена за обезбедување на дискотеката.
Тогаш обвинителството направи промена поднесувајќи интегрален обвинителен акт и ревидирана листа на докази.
Воведните зборови ги даде кочанскиот обвинител Борче Јанев, кој рече дека „катастрофата што се случи во дискотеката „Пулс“ во Кочани не настана само од пропусти на една човечка рака“. Овој настан, како што рече, не е несреќа или случајна игра на судбината туку „се работи за цел сплет и низа на надоврзани пропусти, синџир од замижувања“.
Судењето се одвива под засилени безбедносни мерки, со присуство на роднини на жртвите, обвинителството и јавноста.
Судскиот процес за пожарот во дискотеката „Пулс“ во Кочани, во кој загинаа 63 лица, а 200 беа повредени почна по осум месеци од трагедијата. Вкупниот број на обвинети во судскиот процес е 35 лица и три фирми. Меѓу нив се поранешни министри за економија, бивши градоначалници на Кочани, инспектори и други службеници.
Комитет за надворешни работи на ЕП: Проширувањето е геостратешка инвестиција во безбедноста
Руската агресија врз Украина сериозно го дестабилизира источното соседство на ЕУ, предизвикувајќи ефекти на прелевање во Западниот Балкан, кои се закануваат да ги забават реформите и да поттикнат антиевропски наративи, па затоа проширувањето на ЕУ претставува геостратешка инвестиција во регионалната безбедност и стабилност.
Како што јави МИА, ова се наведува во Извештајот за заедничката надворешна и безбедносна политика на ЕУ за 2025 година, што денеска, 2 декември го усвои Комитетот за надворешни работи на Европскиот парламент (АФЕТ) со 42 гласа „за“ и 14 „против“.
„Од Украина до Кавказ, од Блискиот Исток до Сахел, Арктикот и пошироко, околу Европа се формира лак на нестабилност, што е пример за радикалната неизвесност во која функционира ЕУ“, се наведува во Извештајот.
Во документот се повикуваат земјите членки на „поголема и потранспарентна употреба на конструктивната воздржаност“ при одлучувањето во согласност со член 31 став 1 од Договорот за Европската Унија, во случаи кога „не можат да поддржат одлука, но не сакаат да го блокираат колективното дејствување на ЕУ“.
„Ваквиот пристап ја зајакнува способноста на ЕУ брзо и кохерентно да реагира на меѓународни кризи, почитувајќи го националниот суверенитет, а исто така покажува и дека е можна поголема ефикасност во заедничката надворешна и безбедносна политика и без промена на Договорот“, посочуваат членовите на Комитетот за надворешни работи.
Во извештајот се изразува поддршка за „дипломатско решение за војната во Украина“, но се предупредува дека секој договор наметнат од страна на Русија или со кој ќе биде „наградена“ нејзината агресија, би ја поткопало европската безбедност. Европратениците ги повикуваат земјите членки на ЕУ да продолжат да ја снабдуваат Украина со оружје и муниција, особено со системи за противвоздушна одбрана и со капацитети со голем дострел.
Комитетот предупредува дека „минилатералните“ формати сè повеќе ризикуваат да ги фрагментираат глобалните норми, па оттаму за решавање на конфликтите и за глобалното управување клучна улога мора да имаат мултилатералните организации, особено Обединетите нации. За зајакнување на улогата, ефикасноста и демократската застапеност на ОН, во извештајот се повикува и на сеопфатни реформи на Организацијата.
По повод усвојувањето на Извештајот, претседателот на АФЕТ, германскиот европратеник Дејвид Мекалистер изјави дека документот, усвоен со „големо мнозинство“, утврдува јасна и стратешка ориентација за надворешната политика на ЕУ во време на сè поголема нестабилност.
„Се соочуваме со растечки авторитарен притисок, ослабен мултилатерален систем и растечка глобална конкуренција. Европската Унија мора да одговори со поголемо единство, отпорност и капацитет за дејствување. Централен приоритет останува одбраната на меѓународниот поредок базиран на правила, вклучувајќи ја нашата непоколеблива поддршка за Украина и цврстиот став против секој обид за поткопување на суверенитетот, територијалниот интегритет или меѓународното право. Од витално значење останува кохерентниот европски пристап кон другите тековни кризи, вклучително и на Блискиот Исток, бидејќи само кредибилна дипломатија и одржлив ангажман можат да обезбедат трајна стабилност“,рече Мекалистер.
Извештајот ќе биде ставен на усвојување од страна на Европарламентот за време на неговата пленарна сесија во јануари 2026 година.
Русија тврди дека го освоила Покровск
Русија тврди дека го зазела Покровск, стратешки град во украинскиот регион Донбас. Соопштението дојде пред критичниот состанок на Кремљ со американски претставници во посета на земјата, во обид да се финализира мировен договор.
Украинските претставници го негираа тврдењето, упатено од врвниот воен командант на Русија до претседателот Владимир Путин во видео објавено на 1 декември.
Украинскиот воен корпус кој се бори во Покровск за Ројтерс изјави дека украинските сили го држат северниот дел од градот, додека вршат напади на југ, каде што преовладуваат руските трупи.
Путин требаше да го прими специјалниот претставник на Белата куќа, Стив Виткоф, подоцна на 2 декември, во услови на наплив на напори за наоѓање решение за ставање крај на речиси четиригодишната војна на Русија против Украина.
Средбата (шеста на Виткоф со Путин од јануари) следеше по објавувањето на мировниот план подготвен од САД, кој се сметаше за многу поволен за Русија. Украинските претставници се сретнаа со врвни американски претставници во Женева и се обидоа да ги ублажат руските тврдокорни позиции.
Во видеото објавено од Кремљ, врховниот воен командант на Русија, генерал Валериј Герасимов, беше прикажан како детално ги опишува неодамнешните успеси на руските сили на бојното поле.
Со месеци, Украина се бори да ги задржи руските трупи, особено околу градовите Купјанск, на север и Покровск, на југ.
Користејќи го старото руско име за Покровск, Герасимов тврдеше дека руските сили конечно го освоиле градот.
„Сакам да ви се заблагодарам за резултатите од вашата работа во врска со Красноармејск, и вам и на целата команда и персонал на борбената група“, му рече Путин на Герасимов.
Нивната средба наводно се одржала на 30 ноември, но видеото беше објавено на 1 декември - во пресрет на посетата на Виткоф.
Русија прогласува клучни победи на бојното поле во Украина, тврдења кои се покажаа како или прерани или целосно лажни. Герасимов неодамна изјави дека Русија ги опколила силите во Купјанск, нешто што не беше точно.
Една од главните украински единици што го бранат Покровск, 7-миот корпус за брза реакција на Силите за воздушен напад, изјави дека трупите на Киев „продолжуваат да ја спречуваат“ руската офанзива.
Претходно на 1 декември, претседателот Володимир Зеленски, на состанокот во Париз со францускиот лидер Емануел Макрон, го призна рускиот напредок.
„Секако, Русија напредува, секако дека спроведува неколку офанзивни акции и операции. Но ниту една од овие операции не беше успешна“, рече тој на прес-конференција и додаде:
„Во Покровск и во други области се водат тешки битки. На пример, нашите момци имаат поголем успех во областа Купјанск. Иако Русија тврди дека го освоила Купјанск, ние ги исчистивме речиси сите од градот“.
Мултимедија
Најпосетени
Што треба да знаете