Вести
Фон дер Лајен: Соработката на ЕУ со Западен Балкан доби нов замав
Претседателката на Европската комисија, Урсула фон дер Лајен, денеска во Тирана изјави дека процесот на проширување на Европската унија повторно доби замав и дека Унијата сега многу поинтензивно соработува со Западен Балкан. Фон дер Лајен по пристигнувањето на самитот ЕУ-Западен Балкан рече дека овој нов импулс во процесот на проширување се докажува со многу почести средби отколку во последните години. Потсетувајќи дека неодамна ги посетила сите земји од Западен Балкан, дека се одржал самитот на Берлинскиот процес и дека пред неколку месеци веќе бил одржан самит ЕУ-Западен Балкан, таа нагласи дека тоа е многу јасен напредок.
Лидерите на ЕУ и Западен Балкан на самит во Тирана во услови на војна во Украина
„Подготвивме пакет за Западен Балкан кој е одраз на она што го прави ЕУ и кој содржи 500 милиони евра кои земјите од регионот ќе ги искористат за да им помогнат на своите граѓани и бизниси во овие тешки времиња“, рече Вон дер Лајен. Таа додаде дека пакетот содржи уште 500 милиони евра за директни инвестиции во инфраструктурата за зелената енергија на иднината, како што се сончевата и ветерната енергија, во интерконекции, но и во програми во насока на зелен водород. Запрашана за влијанието на војната во Украина, таа рече дека не е само руската агресија врз Украина, туку се работи и за тоа дали ќе надвладее автократијата и владеењето на силата или демократијата и владеењето на правото. „На вас е да одлучите на која страна сте. На страната на демократијата, која е ЕУ, која е ваш пријател и партнер, или сакате да одите на друг начин. Тоа се основните прашања за кои ќе разговараме. Забележувам со сите шест земји од Западен Балкан дека членството во ЕУ и ЕУ се нивна приоритетна цел и токму тоа го поддржуваме“, рече претседателката на Европската комисија.
види ги сите денешни вести
Израел соопшти дека обвинувањата на Јужна Африка за геноцид се неосновани
Израел ја бранеше воената неопходност од својата офанзива во Газа пред Меѓународниот суд на правдата (МПС) на 17 мај, откако Јужна Африка побара од судиите да му наредат да ги прекине операциите во Рафа и целосно да се повлече од палестинските територии.
Службеникот на израелското Министерство за правда Гилад Ноам го нарече случајот на Јужна Африка, кој го обвинува Израел за кршење на Конвенцијата за геноцид, „целосно надвор од фактите и околностите“ и рече дека „ја исмејува конвенцијата“.
Тој го нарече случајот „безобразна експлоатација на најсветата конвенција“, мислејќи на меѓународниот договор за забрана на геноцид договорен по холокаустот на европските Евреи во Втората светска војна.
Конвенцијата бара од сите земји да дејствуваат за да го спречат геноцидот, а МСП, познат и како Светски суд, кој ги разгледува споровите меѓу државите, пресуди дека тоа и дава право на Јужна Африка да го покрене случајот.
Во претходните пресуди, судот ги отфрли барањата на Израел да го отфрли случајот и му нареди на Израел да спречи акти на геноцид врз Палестинците, но не му нареди да го запре нападот.
Пред израелската презентација, неколку десетици про-израелски демонстранти се собраа надвор и ги покажаа фотографиите на заложниците што ги зедоа борците на Хамас на 7 октомври и бараа нивно ослободување. Хамас е прогласена за терористичка организација од САД и ЕУ.
Јужноафриканскиот правен тим, кој го претстави својот случај за нови итни мерки претходниот ден, ја прикажа израелската воена операција како дел од геноциден план чија цел е уништување на палестинскиот народ.
Амбасадорот на Јужна Африка во Холандија, Вусимузи Мадонсела побара од судот да му нареди на Израел „веднаш, целосно и безусловно да ја повлече израелската армија од целиот Појас Газа“.
Израелскиот официјален претставник Ноам рече дека израелските воени операции не биле насочени кон цивили, туку кон терористите на Хамас кои го користат Рафа како упориште, кои имаат тунелни системи кои можат да се користат за шверцување заложници и милитанти од Газа.
Примерите за наводното прекршување на конвенцијата од страна на Израел презентирани од Јужна Африка „не се доказ за политика на незаконско однесување, а не пак за политика на геноцид. Наредбата на Израел да ги повлече своите војници ќе ги осуди на смрт преостанатите заложници во Газа“, рече Ноам.
Војната започна кога милитантите на Хамас го нападнаа Израел на 7 октомври, убивајќи 1200 луѓе и киднапирајќи 253 луѓе. Повеќе од 35 000 Палестинци загинаа во израелските напади, според Министерството за здравство во Газа, кое го предводи Хамас.
Одлуката за барањето за вонредни мерки се очекува следната недела.
Северна Кореја истрела балистички ракети откако негираше испорака на оружје за Русија
Северна Кореја истрела неколку сомнителни балистички ракети со краток дострел, неколку часа откако сестрата на севернокорејскиот лидер ги негираше тврдењата дека Пјонгјанг и испорачува оружје на Русија, соопшти Јужна Кореја.
Лансирањата се најнови во серијата сè пософистицирани тестови од страна на Северна Кореја, која истрела крстосувачки ракети, тактички ракети и хиперсонично оружје во последниве месеци, што е како што наведува оваа нуклеарно вооружената земја, надградба на нејзините одбранбени способности.
Сеул и Вашингтон ја обвинија Северна Кореја за испраќање оружје на Русија, што би прекршило низа санкции на Обединетите Нации за двете земји, а експертите велат дека неодамна тестираното оружје може да биде наменето за употреба на боиштата во Украина.
Војската на Јужна Кореја во петок (17 мај) соопшти дека открила лансирање на, како што ги опиша, „неколку летечки објекти за кои се верува дека се балистички ракети со краток дострел“ од областа Вонсан во близина на источниот брег на Северна Кореја.
Ракетите патувале околу 300 километри, соопшти генералштабот, додавајќи дека војската „ја зголемила будноста и надзорот како подготовка за дополнителни лансирања“ и споделувала информации со сојузниците САД и Јапонија.
Лансирањето дојде само неколку часа откако сестрата на Ким, Ким Јо Јонг, ги обвини Сеул и Вашингтон за „залажување на јавното мислење“ со постојано обвинување дека Пјонгјанг испраќа оружје во Москва за употреба во Украина.
Тестовите беа одржани додека рускиот претседател Владимир Путин е во дводневна посета на Кина, чија цел е да ја зајакне трговијата со Пекинг (најважниот сојузник на Северна Кореја) и да добие поголема поддршка за неговите воени напори во Украина.
Тестовите се случија и еден ден откако напредните јужнокорејски и американски стелт-ловци, вклучително и Ф-22 Рапторс, одржаа заеднички воздушни борбени вежби.
Ваквите вежби обично го разбеснуваат Пјонгјанг, кој на нив гледа како на проба за инвазија.
Северна Кореја претходно истрела балистички ракети со краток дострел од нејзиниот источен брег на 22 април.
Серијата санкции на Обединетите Нации и забрануваат на Северна Кореја да тестира балистичка технологија, но нејзиниот клучен сојузник Русија го искористи ветото на Советот за безбедност на ОН во март за ефективно да го прекине мониторингот на ОН, за што Пјонгјанг конкретно и се заблагодари на Москва.
Северна Кореја долго време се обидува да совлада понапредни хиперсонични технологии и технологии на цврсто гориво за да им овозможи на своите ракети да ги неутрализираат јужнокорејско-американските ракетни одбранбени системи и да ги загрозат регионалните воени бази на САД.
Хиперсоничните проектили се побрзи и можат да маневрираат при лет, што го отежнува следењето и пресретнувањето, додека ракетите со цврсто гориво не треба да се напојуваат пред лансирањето, што ги отежнува пронаоѓањето и уништувањето и побрзи за употреба.
По протестите против законот за „странски агенти“, во Тбилиси марш за семејството
Високи свештеници на Грузиската православна црква и конзервативни верски групи денеска (17 мај) го одбележаа новововедениот празник „Ден на семејната чистота“ со марш по централната авенија во Тбилиси, која беше место на неколкунеделни протести поради усвоениот закон за „странски агенти“.
Денот на чистотата на семејството е основан од Грузиската православна црква во 2014 година како одговор на Меѓународниот ден против хомофобијата, бифобијата и трансфобијата (IDAHOBIT), кој се одбележува секоја година на 17 мај за да се подигне свеста за кршењето на правата на ЛГБТ ширум светот.
Со цел да се избегне конфронтација, не беа закажани собири против законот за „странски агенти“ за време на маршот за Денот на семејната чистота, објави грузискиот сервис на Радио Слободна Европа.
Маршот на Денот на семејната чистота, кој оваа година е неработен ден, е поддржан од владејачката партија Грузиски сон, која во март го протурка нацрт-законот за ограничување на правата на ЛГБТ луѓето, само неколку недели пред да го врати законот за „странски агенти“. на парламентарна процедура која наликува на драконски руски закон.
Законот за ограничување на правата на ЛГБТ забранува трансродови операции, посвојување деца од истополови двојки, назначување на пол различен од машкиот и женскиот пол во официјалните документи и организирање јавни настани кои се залагаат за истополови врски.
Двата закони се сметаат за обиди на Грузискиот сон, основан од милијардерот Бидзина Иванишвили, пријател на Русија, да ја консолидира својата моќ пред изборите закажани за октомври.
На 17 мај, претседателот на парламентот Шалва Папуашвили објави честитка на социјалните мрежи, додка официјални лица најавија учество на маршот.
Вниманието посветено на настанот се чини дека е обид да се минимизира влијанието на повеќенеделните масовни протести поради контроверзниот закон за „странски агенти“ усвоен од парламентот претходно оваа недела.
Прозападната претседателка Саломе Зурабишвили, која е во судир со Грузиски сон, рече дека законот е „неприфатлив“ и „не е во согласност“ со евроатлантската интеграција на земјата.
Законот беше критикуван од САД, Европската Унија и организациите за човекови права поради сличностите со рускиот закон што претседателот Владимир Путин го користеше за да ја задуши опозицијата, невладините организации и медиумите.
Започна испораката на помош за Газа преку понтонскиот мост што го изградија САД
Камиони со неопходна помош за Појасот Газа во петок (17 мај) почнаа да го преминуваат понтонскиот мост изграден од Соединетите Држави, откако израелските ограничувања на граничните премини и тешките борби ја попречија испораката на храна и други залихи за опколената палестинска енклава.
Испораките се први во операцијата за која американските воени претставници предвидуваат дека може да се зголеми до 150 камиони дневно што влегуваат во Појасот Газа.
Израел во моментов врши притисок врз градот Рафа во јужниот дел на Појасот Газа, каде се наоѓа клучниот граничен премин со Појасот Газа, преку кој се носеше помош, но кој е затворен откако Израел ја презеде контролата над него.
На окупираниот Западен Брег, десетици израелски демонстранти нападнаа камион во обид да спречат помошта да стигне до Газа во четвртокот, претепувајќи го неговиот возач и запалувајќи го.
Израелската армија соопшти дека војниците пристигнале подоцна на местото на настанот и се обиделе да ги одвојат напаѓачите од возачот и да пружат медицинска помош. Армијата соопшти дека демонстрантите потоа ги нападнале војниците, при што полесно биле повредени двајца офицери и еден војник.
Израелските медиуми јавија дека камионот превезувал обична комерцијална стока, а не помош за Газа.
Во седуммесечната војна во Појасот Газа, според здравствените власти во Газа под контрола на Хамас, кој САД и ЕУ ја сметаат за терористичка организација, загинале повеќе од 35 000 луѓе.
Војната започна на 7 октомври кога Хамас го нападна јужниот дел на Израел, убивајќи околу 1200 луѓе и земајќи околу 250 заложници, според израелските податоци.
Во Молдавијa претседателски избори и референдум за членство во ЕУ во октомври
Молдавските пратеници го одредија 20 октомври како датум за претседателски избори и референдум за пристапување на земјата во Европската Унија.
Прозападната претседателка Маја Санду, чиј прв претседателски мандат завршува на 24 декември, ја објави својата намера да се кандидира за нов мандат, објави молдавскиот сервис на Радио Слободна Европа.
Водачите на опозициските социјалисти и комунисти, пријателски настроени кон Москва, изјавија дека водат разговори за предлагање заеднички претседателски кандидат.
Санду, која го победи прорускиот кандидат Игор Додон во ноември 2020 година, оттогаш ја сврте Молдавија цврсто кон Западот.
Во декември 2023 година, Европската Унија одлучи да ги отвори пристапните преговори за Молдавија, која е една од најсиромашните земји во Европа.
Делови од Нова Каледонија надвор од државна контрола
Области на пацифичката територија на Нова Каледонија „се надвор“ од државната контрола, изјави денеска претставник на француската влада, најавувајќи нови безбедносни распоредувања по неколкудневното смртоносно насилство.
„Ќе пристигне засилување... за да ги контролираме областите што не се под наша контрола во изминатите денови “, изјави на брифинг високиот комесар на Републиката во Нова Каледонија, Луј Ле Фран.
Вонредна состојба беше воведена на францускиот архипелаг откако противењето на планот на Париз за промена на правилата за гласање таму прераснаа во подметнување пожар, грабежи и насилство, при што загинаа пет, а стотици беа повредени.
Како дел од вонредната состојба, приведени се околу 200 од околу 5000 „бунтовници“, соопштија француските власти.
Едно лице осомничено за убиство им се предаде на властите, рече Ле Фран на денешниот брифинг.
Немирите започнаа кога француските пратеници ги одобрија плановите да им се дозволи на оние кои се преселиле на територијата пред најмалку 10 години да гласаат на локалните избори.
Русија тврди дека неутрализирала повеќе од 100 украински дронови во ноќните напади
Министерството за одбрана на Русија соопшти дека повеќе од 100 украински беспилотни летала се уништени или пресретнати ноќеска во напади на југозапад на руската територија и на полуостровот Крим.
Министерството соопшти дека армијата неутрализирала 51 дрон над Крим, 44 над регионот Краснодар, шест над регионот Белгород и еден над регионот Курск.
Во текот на ноќта, поморската противвоздушна одбрана и патролни бродови на Црноморската флота уништија шест поморски беспилотни летала во водите на Црното Море.
Руската армија редовно објавува дека одбила ноќни напади на украински беспилотни летала, но ретко се наведува толкава бројка, јавија западни медиуми.
Гувернерот на Белгородската област, која граничи со Украина, претходно денеска објави дека мајка и четиригодишно дете загинале при напад со беспилотно летало врз селото Октјабарски.
Шпанија не дозволи брод со оружје за Израел да се закотви во Картагена
Шпанија не дозволи брод што носи оружје за Израел да се закотви во југоисточното пристаниште Картагена, изјави синоќа министерот за надворешни работи Хозе Мануел Албарес.
Тој потврди дека бродот „Мариана Даница“ (Marianne Danica) кој превезува оружје во Израел побарал дозвола да се закотви во Картагена на 21 мај.
Албарес истакна дека забраната за шпанските пристаништа е во согласност со политиката на Мадрид да не го извезува своето оружје во Израел од почетокот на војната во Појасот Газа.
„Одбивме да дадеме дозвола за закотвување и тоа ќе биде конзистентна политика со секој брод што превезува израелско оружје, а сака да се закотви во шпански пристаништа“, посочи Албарес.
Шпанскиот весник „Ел Паис“ објави дека бродот превезува речиси 27 тони експлозивен материјал од Мадрас, Индија.
Новата влада ќе го репреговара договорот со „Бехтел и Енка“
За договорот со „Бехтел и Енка“ има две опции - да се раскине или да се репреговара. Едната е да се раскине договорот и да се оди на арбитража, да платиме стотици милиони евра и да немаме автопат, а втората е да се оптимизира договорот за што веќе имаме почетни разговори, со што би се забрзал и реализирал проектот, изјави Христијан Мицкоски, иден мандатар и претседател на ВМРО-ДПМНЕ, на 16 мај.
„Ние сме повеќе за прагматичниот пристап, граѓаните да добијат автопат, но оптимиран, но ваков каков што е, потпишан од оваа влада, за жал, е во одерена мерка неприменлив поради големите правни проблеми, проблеми со експропријација и технички проблеми. Мојата порака е дека како идна влада сакаме да градиме, а не да рушиме“ рече Мицкоски.
Тој најави и дека во првите сто дена новата влада ќе објави гринфилд инвестиција во енергетиката, вредна 400 - 500 милиони евра.
Мицкоски кажа дека станува збор за приватен капитал, „за голем играч со исклучително големи европски финансиски институции во акционерската структура“. Обртот на компанијата би била околу 80 - 100 милиони евра по основа на продадена електрична енергија и истргувани зелени сертификати, а договорот со неа е завршен.
Според Мицкоски, ќе се произведува околу еден терават час електрична енергија што е една третина од производството на РЕК Битола.
На прашањето дали Унгарија е земјата со која Северна Македонија ќе повлече заем до една милијарда евра, Мицкоски одговори дека се работи за европска држава, која граѓаните многу наскоро ќе ја дознаат.
„Заемот до една милијарда евра под исклучително поволни услови, кој би се повлекол со друга држава, на ниво влада со влада, за финансирање на лошите договори на актуелната влада, државите кои ги спомнуваа не се тие“, рече Мицкоски.
Проектот за градба на делниците од коридорите 8 и 10Д вклучува седум клучки, 34 мостови, 34 надвозници, 24 подвозници, над 21 милион метри кубни ископ, над 10 милиони метри кубни земјени насипи, 620.000 метри кубни бетон, 2,2 милиони метри куби подлога, 1,1 милион тони асфалт над 6000 и 320 км заштитна ограда.
Јеменските Хути ќе ги таргетираат сите бродови што пловат кон Израел
Сите бродови кои пловат кон израелските пристаништа ќе бидат цел на јеменските Хути поддржани од Иран, а не само во регионот на Црвеното Море, рече водачот на групата, Абдул Малик ал-Хути, во телевизиски говор на 16 мај.
Групата се закани дека ќе ги прошири своите напади врз бродовите кои пловат кон израелските пристаништа на Средоземното Море, во кампања на солидарност со Палестинците за време на израелската војна со милитантната група Хамас, која САД и ЕУ ја прогласија за терористичка организација.
Ел Хути ги повика Кина, Русија, азиските и европските земји да не превезуваат стока до израелските пристаништа.
Хутите претходно изјавија дека нивни главни цели се Израел и неговите сојузници САД и Велика Британија.
„Секој мора да престане да транспортира до окупираните палестински пристаништа“, рече Ел Хути.
Милитантната група што тој ја предводи влезе во војната меѓу Израел и Хамас во декември 2023 година, напаѓајќи бродови на виталните водни патишта и напади со беспилотни летала и проектили кон Израел.
Нападите на Хат ги зголемија трошоците за испорака и осигурување со прекин на клучната трговска рута меѓу Азија и Европа, принудувајќи ги бродските компании да се пренасочат кон подолги и поскапи патувања низ јужна Африка.
Мултимедија
Најпосетени
Што треба да знаете