Денеска, 14 јануари, пуштена е во употреба делницата Градско – Дреново, дел од експресниот пат Градско – Фариш, во должина од 15,5 километри.

Вредноста на проектот е 37,5 милиони евра, од кои 26,7 се обезбедени преку ИПА фондовите, а останатите од државниот Буџет. Ширината на коловозот е 12.40 метри, има три клучки, кај Градско, Росоман и Дреново.

И пуштањето на оваа делница предизвика прозивки меѓу актуелната власт и опозицијата за тоа чии се заслугите.

Премиерот Христијан Мицкоски ја прозва опозицијата дека доаѓа на градби што се пуштаат во употреба и „се сликаат и го претставуваат како свое дело сакајќи на тој начин да ги политизираат работите“.

„Ова не е политичка градба, нема никој од политичарите да ја стави во џеб и да си ја носи дома. Граѓаните се тие коишто ќе го користат сето ова. И меѓу другото еве да им се заблагодарам и на опозициските сега партии коишто додека беа власт, во рок од 7 години не успеаја да ја завршат, па мораше оваа Влада предводена од коалициската „Твоја Македонија“ ВМРО-ДПМНЕ во којашто составен дел се коалицијата ВРЕДИ и политичката партија ЗНАМ, ја завршија и нека ни е аирлија и со среќа да си ја користат граѓаните“, рече Мицкоски.

На дел од делницата, пак, прес-конференција одржа и пратеникот од СДСМ, Миле Талески.

„Експресниот пат Градско – Дреново над 92% е реализиран од СДСМ и горди сме што е завршен. Овој проект, вреден над 37 милиони евра, е дел од посветената работа на СДСМ во развојот на патната инфраструктура и подобрување на животот на граѓаните од овој крај“, рече Талески.

На пуштањето на делницата денеска присуствуваше и евроамбасадорот Михаел Рокас, кој рече дека овој експресен пат кој е дел од паневропскиот Коридор 10 претставува повеќе од 15 километри модерна инфраструктура.

„Коридорот 10 ја зацврстува стратешката позиција на Северна Македонија како клучен транзитен центар во Југо-источна Европа. Овој експресен пат е критично делче од пошироката транс-европска транспортна мрежа, што не поврзува меѓусебно, како соседи и како партнери“, рече Рокас.

Втората фаза од овој експресен пат односно од Дреново-Фариш до Прилеп, според изјавите на премиерот Мицкоски е при крај. Тој посочи и оти интензивно се работи и на проектот за автопатот од Прилеп до Битола во должина од околу 40 километри што треба да се заврши во 2027 година.

Следната година, тој очекува „да се заврши и со градба на автопатот Кичево-Охрид“.

Пред десетина дена беше пуштен и експресниот пат Стрцин – Крива Паланка. И за него власта и опозицијата си разменија политички преписки за тоа чија е заслугата.

Изненадува фактот што токму Синдикатот на вработените во управата, правосудните органи и здруженијата на граѓаните (УПОЗ) како прв чекор го презема штрајкот, наместо дијалогот кој е прв демократски начин и метод за функционирање.

Ова е дел од одговорот што портпаролката на Владата, Марија Митева, го испрати откако вработените во неколку министерства и државни институции излегоа на получасовен протест на кој побараа зголемување на платите за 30%.

Од Владата порачуваат дека се подготвени да разговараат на секоја тема, но упатија и обвинувања дека денешниот штрајк бил незаконски и политички мотивиран.

„Секој штрајк треба да биде организиран во согласност со Законот за работни односи и колективните договори, да биде најавен согласно Законот, да биде спроведена и постапката за помирување која воедно е задолжителна и да се определат нужни работи кои мора да се вршат. Бидејќи за жал ниеден од овие постоечки законски услови не е исполнет, говори за незаконитост на штрајкот и отвора силен сомнеж дека овој штрајк е политички мотивиран“, рече Митева.

Владината портпаролка го обвини УПОЗ дека изминатите години „молчел за ова прашање“ и оттаму, посочи, се сомневаат дека „зад ваквиот чекор стои политичка заднина на Синдикатот кој делува како продолжена рака на партиите“.

„Морам да истакнам дека како Влада гледаме реално на работите и не сме задоволни од нивото на платата во администрацијата. Но, повторувам, потенцираме дека дијалогот е вистинскиот начин за изнаоѓање на решенија“, додаде Митева.

Вработените во министерствата и државните институции кои денеска излегоа на протест се разочарани што Владата не предвиде средства за потпишување на колективниот договор, кој ќе значи покачување на платите за 30 отсто и покрај преговорите со нив и навреме доставениот предлог до Министерството за финансии.

Ова барање, потенцираше претседателот на УПОЗ, Трпе Деаноски, е од пред четири години и ниедна влада досега не го слушнала нивниот глас.

„Висината на платите на вработените во институциите што денес протестираат почнува од 25010 денари. Просечната плата во овие институции изнесува приближно 29000 денари, а просечната плата во државата е 42124 денари. Додатокот што го бараме од 30% значи дека вработените би добиле 6000 денари, износ што би бил зголемен на нивната плата, но и покрај тоа, сите вработени ќе бидат под просекот на државата“, рече Деаноски.

На протест денеска учествуваа вработени во Министерството за животна средина и просторно планирање, Министерството за дигитална трансформација, Министерството за земјоделство, Министерството за правда, Министерството за култура и туризам, Министерството за економија и труд, Министерството за транспорт, Државниот завод за статистика и Државниот архив.

Според најавите, тие ќе штрајкуваат секој ден оваа недела од 11:00 до 11:30 часот, а в петок ќе одржат протест пред Министерството за финансии.

Русија е подготвена да ги проучи мировните иницијативи на новоизбраниот американски претседател Доналд Трамп за војната во Украина, кога следната недела ќе ја преземе функцијата, изјави денеска (14 јануари) шефот на руската дипломатија Сергеј Лавров.

Лавров предупреди дека Трамп за војната, за која претходно рече дека ќе биде прекината во рок од 24 часа по неговото враќање во Белата куќа, зборувал пред неговата инаугурација, но додаде дека Русија го поздравува фактот што тимот на Трамп почнува да зборува за „реалноста. на теренот“ кога станува збор за Украина.

Шефот на руската дипломатија рече дека тоа се одразува во изјавите и на Трамп и во коментарите на неговиот иден советник за национална безбедност Мајк Волц.

Волц пред два дена во интервју за телевизијата Еј-Би-Си изјави дека е јасно дека војната некако мора заврши со дипломатски средства.

„Едноставно не мислам дека е реално да се каже дека ќе го исфрлиме секој Русин од секоја педа украинска почва, дури и од Крим. Претседателот Трамп ја призна таа реалност и мислам дека тоа беше огромен чекор напред за целиот свет. Да ја прифатиме таа реалност и ајде да одиме сега напред, рече Волц.

Новоизбраниот американски претседател Трамп неодамна изјави дека сака преговорите со Русија за ставање крај на војната во Украина да започнат набргу откако ќе се врати во Белата куќа, но не даде конкретни информации за тоа кога тие ќе се одржат.

Трамп рече дека сака разговорите да започнат наскоро бидејќи „Русија губи многу млади луѓе, а исто така и Украина“.

Русија ја почна целосната инвазија врз Украина на 24 февруари 2022 година.

Вработените од неколку министерства денеска (14 јануари) излегоа на получасовен штрајк пред Министерството за животна средина за поголеми плати. Од 11:00 до 11:30 часот на штрајк ќе излегуваат секој ден оваа недела, а в петок ќе штрајкуваат пред Министерството за финансии.

Тие се разочарани што Владата не предвиде средства за потпишување на колективниот договор, кој ќе значи покачување на платите за 30 отсто и покрај преговорите со нив и навреме доставениот предлог до Министерството за финансии.

„Иако предлог-колективните договори беа доставени до Министерството за финансии пред носењето на државниот буџет за 2025 година, од за нас неразбирливи причини Министерството за финансии не одобри средства за потпишување колективни договори. Висината на платите на вработените во институциите што денес протестираат почнува од 25010 денари. Просечната плата во овие институции изнесува приближно 29000 денари, а просечната плата во државата е 42124 денари. Додатокот што го бараме од 30 % значи дека вработените би добиле 6000 денари, износ што би бил зголемен на нивната плата, но и покрај тоа, сите вработени ќе бидат под просекот на државата“, изјави Трпе Деаноски, претседател на Синдикатот на вработените во управата, правосудните органи и здруженијата на граѓаните (УПОЗ).

Деаноски повтори дека ова барање е старо повеќе од четири години и дека за овој додаток на плата протестирале и штрајкувале со години.

„ За жал, ниедна влада досега не го слушна нашиот глас“, изјави Деаноски.

Деаноски апелираше на денешната седница на Владата да се стави точка на дневен ред со која ќе се изнајде начин на кој ќе се обезбедат средствата од буџетот на државата за решавање на овој долгогодишен проблем на вработените.

Протестираат вработените во Министерството за животна средина и просторно планирање, Министерството за дигитална трансформација, Министерството за земјоделство, Министерството за правда, Министерството за култура и туризам, Министерството за економија и труд, Министерството за транспорт, Државниот завод за статистика и Државниот архив.

Еврокомесарката за проширување Марта Кос изрази уверување дека за време на овој мандат на Европската комисија (2024-2029) барем една земја од процесот на проширување ќе стигне до „финишот“.

Кос во Комитетот за надворешна политика на Европскиот парламент рече дека расположението за проширување сега е видливо попозитивно отколку во изминатите години.

„За прв пат по десет години имаме реална перспектива дека за време на овој мандат можеме да донесеме барем една, според мене, уште две или три земји до финишот“, рече Кос.

Таа призна дека руската агресија врз Украина отворила можност за натамошно проширување, но подвлече дека нема пречки во процесот на членство.

„Нема да има политички „попусти“. Процесот на проширување останува заснован на заслуги“, подвлече еврокомесарката.

Таа оцени дека во овој момент има двајца лидери во пристапниот процес и, според неа, тоа се Црна Гора и Албанија.

„Црна Гора има визија да ги заврши преговорите до 2026 година, а Албанија до 2027 година. Ние ќе ги поддржиме, но потребно е многу работа. Принципот на процес заснован на заслуги треба да важи и за земјите кандидати и за земјите-членки на ЕУ“, рече таа, додавајќи дека штом кандидатите ќе ги исполнат критериумите, тогаш земјите од ЕУ треба да бидат во можност да одат напред.

Осврнувајќи се на усогласувањето на земјите-кандидати со политиката на санкции на Европската Унија (ЕУ), комесарката Кос рече дека ниту една земја која не е 100 отсто усогласена со европската заедничка и безбедносна политика нема да може да се приклучи на Европската Унија.

„Ова е принципот што ќе го следам. Она што можеме да го земеме предвид е дека тоа не може да се случи во еден ден или да речеме за краток период. Затоа, и ние многу внимателно ги следиме случувањата. И секако дека ќе го направиме тоа и со Србија“, потенцира Кос.

Таа изрази и очекување дека ќе има напредок во процесот на нормализирање на односите по изборите во Косово, кои ќе се одржат на 9 февруари. Признава дека и пристапот на идната американска администрација ќе влијае на европските ангажмани.

„Во Косово ќе има избори. Не очекувам дека ќе можеме да преземеме какви било чекори пред изборите. Но, се надевам дека наскоро по изборите ќе можеме да продолжиме напред. Затоа што не можеме да разговараме за Западен Балкан ако не разговараме за дијалогот меѓу Белград и Приштина или одделно за тоа што прави Косово и што прави Србија. Сите го чекаме 20 јануари и какви одлуки ќе донесе американскиот претседател на првиот ден“, рече Кос.

Новата еврокомесарка за проширување е од Словенија, а на функцијата го наследи Унгарецот Оливер Вархеји.

Мандатот на новиот состав на Европска комисија започна на 1 декември.

Премиерот на Гренланд, Мут Б. Егед изјави дека данската автономна територија е отворена за поблиски врски со САД, пред сè во областа на рударството.

- Мораме да соработуваме со Америка. Почнавме со дијалог и бараме можности за соработка со (новоизбраниот претседател на САД, Доналд) Трамп, наведе Егед.

Тој додаде дека Гренланд „ја држи отворена вратата кога станува збор за рударството“.

„Така ќе биде и во следните години. Мораме да тргуваме со Америка“, посочи Егед.

Но, тој не навести дека Гренланд е отворен за преземање од страна на САД.

Трамп, кој ќе стапи на должност на 20 јануари, минатата недела изјави дека не исклучува воена интервенција за да ги стави под контрола Панамски Канал и Гренланд.

Новоизбраниот потпретседател на САД, Џеј Ди Венс во интервју за „Фокс њуз“ изјави дека САД веќе имаат „трупи на Гренланд“, во воената база во северозападниот дел од Островот.

Покрај стратешката локација, Гренланд, кој бара независност од Данска, има огромни резерви минерали и нафта, иако истражувањата на нафта и ураниум се забранети.

Трамп и за време на првиот мандат изјави дека сака да го купи Гренланд, но Данска веднаш ја одби понудата.

Екстремно десничарскиот израелски министер за национална безбедност Итамар Бен-Гвир во вторник (14 јануари) се закани дека ќе поднесе оставка од владата на премиерот Бенјамин Нетанјаху во случај на договор со Хамас за заложниците кои се држат во Појасот Газа. Хамас е означена како терористичка организација од САД и ЕУ.

Во објавата на платформата Х, Бен Гвир го повика десничарскиот министер за финансии Безалел Смотрич да му се придружи во спротивставувањето на „страшниот договор што се подготвува“.

Нетанјаху требаше да биде јасно информиран „дека ќе ја напуштиме владата ако договорот биде склучен“, изјави Бен-Гвир.

Но, тој додаде дека во случај на негова оставка, нема да бара да падне владата. Израел во минатото имал малцински влади.

Владата на Нетанјаху има 68 места во 120-члениот израелски парламент, Кнесетот. Доколку групите предводени од Бен-Гвир и Смотрич си заминат, тој повеќе нема да има мнозинство.

Јаир Лапид, лидер на опозицијата во парламентот и поранешен премиер, вчера рече дека е подготвен да му понуди на Нетанјаху „безбедносна мрежа“ за да се постигне договор за заложниците со Хамас.

Бен-Гвир изрази критики за најавените планови за повлекување на израелските сили од Појасот Газа и ослободување на стотици Палестинци затвореници кои ги држеше Израел во замена за ослободување на 33 заложници во почетната фаза. Тој го нарече договорот од ваков вид „капитулација“.

Наместо тоа, тој повика на целосно прекинување на хуманитарната помош за Појасот Газа, вклучувајќи гориво, електрична енергија и вода, со цел како што рече, „тотално потчинување“ на Хамас.

Американскиот претседател во заминување Џо Бајден во понеделникот изрази внимателен оптимизам, велејќи дека се чини дека прекинот на огнот е „на работ“ на конечна реализација.

Бројот на нерегуларни влезови во Европската Унија (ЕУ) во 2024 година е најмал од 2021 година, соопшти денеска Европската агенција за гранична и крајбрежна стража Фронтекс.

„Новите прелиминарни податоци од Фронтекс покажуваат значителен пад од 38 отсто на нерегуларните гранични премини на ЕУ во 2024 година, достигнувајќи го најниското ниво од 2021 година, кога миграцијата сè уште беше погодена од пандемијата на Ковид“, соопшти Фронтекс.

Како што додава Фронтекс на својата веб-страница, и покрај постојаните миграциски притисоци, зголемената соработка меѓу ЕУ и партнерите против шверцерските мрежи значително го намалила бројот на премини на европските надворешни граници, со нешто повеќе од 239 000 регистрирани минатата година.

Намалувањето на вкупниот број премини е главно резултат на 78 отсто пад на пристигнувањата на рутата на Западен Балкан по силните напори на регионалните земји да го запрат приливот и падот за 59 отсто на премините преку централната медитеранска рута.

На сите рути не се забележани исти трендови.

Така на пример на рутата на источниот Медитеран, бројот на премини се зголемил за 14 отсто, со мигранти главно од Сирија, Авганистан и Египет.

На западноафриканската рута, пристигнувањата на Канарските острови се зголемиле за 18 отсто на речиси 47000, што е највисока бројка откако Фронтекс почна да собира податоци во 2009 година. Ова било поттикнато од тргнувањата од Мавританија, иако приливите од другите појдовни точки се намалиле.

Трикратно зголемување на премините е регистрирано на источната гранична рута, главно долж границата со Украина и Белорусија.

Бројот на обиди за преминување во Велика Британија преку Ла Манш е малку зголемен, со 67552 евидентирани обиди, што е зголемување од девет проценти во споредба со 2023 година.

Сепак, иако бројките за илегална миграција за 2024 покажуваат напредок, предизвиците остануваат, се наведува меѓудругото во соопштението од Фронтекс.

Морските премини, често организирани од мрежи на организиран криминал, продолжуваат да претставуваат екстремна опасност за мигрантите, при што Меѓународната организација за миграција проценува дека 2300 луѓе ги загубиле животите на море само во 2024 година.

Германската морнарица ќе испрати бродови за одбрана на инфраструктурата во Балтичкото Море поради загриженоста од така наречената руска „флота во сенка“ и неодамнешните инциденти со оштетување на подводните каблите, изјави денеска (14 јануари) германскиот канцелар Олаф Шолц.

Шолц, кој присуствува на Самитот во Хелсинки за безбедноста на Балтичкото Море, истакна дека Германија е подготвена да ја преземе одговорноста „со свои ресурси“ со оглед на растечката закана.

„Се разбира, тоа значи дека ќе обезбедиме и безбедност во Балтичко Море со германски бродови“, посочи Шолц.

Руската „флота во сенка“ се танкери и други товарни бродови, често стари и во лоша состојба и нејасна сопственичка структура, кои Русија ги користи за извоз на нафта и други артикли и покрај санкциите воведени поради инвазијата врз Украина. Според германското Министерство за надворешни работи, Русија има вкупно 79 бродови во „флотата во сенка“.

НАТО планира значително да го прошири своето присуство во Балтичко Море и почнува мисија за набљудување.

Двете нови членки на НАТО, Финска и Шведска, веќе најавија дека ќе учествуваат со бродови. Во мисијата на НАТО, како што јави германската новинска агенција ДПА ќе учествуваат вкупно околу 10 бродови. Естонија веќе има брод што патролира во Фински Залив.

На самитот во Хелсинки, осумте земји-членки на НАТО со излез на Балтичко Море - Данска, Естонија, Финска, Германија, Летонија, Литванија, Полска и Шведска - се обидуваат да ги координираат одговорите на оштетувањето на инфраструктурата во морето.

Романија се подготвува да ја преземе командата над воените сили на Европска Унија во Босна и Херцеговина (ЕУФОР). Четири повеќенаменски хеликоптери ИАР-330 веќе се стационирани во базата Бутмир во близина на Сараево, каде е и командата на ЕУФОР. Хеликоптерите се наменети за транспортни операции и медицински евакуации.

Според претходно утврдениот распоред за ротација, должноста командант на ЕУФОР ќе ја преземе романскиот генерал-мајор Флорин-Маријан Барбу на 31 јануари. Генералот Барбу (56) пристигнува во БиХ од позицијата началник за операции на романските вооружени сили.

ЕУ ја презеде мировната мисија во БиХ од НАТО во 2004 година, воспоставувајќи операција наречена Алтеа. Основата на мисијата е мултинационален маневарски баталјон составен од војници од Австрија, Грција, Унгарија, Италија, Молдавија, Северна Македонија, Романија и Турција, додека остатокот од воениот персонал е распореден во 20 канцеларии за врски низ земјата.

Операцијата Алтеа е воспоставена врз основа на договорот Берлин плус меѓу НАТО и ЕУ, кој предвидува распоредување на силите на Алијансата во случај на влошување на ситуацијата на теренот и потреба од директна воена интервенција за зачувување на мирот.

Мандатот на мисијата Алтеа се заснова на одлуките на Советот за безбедност на ОН, што се носат еднаш годишно.