Вести
Њујорк: Конференција за сида на ОН
види ги сите денешни вести
Избрани 12 поротници за судењето против Трамп
Судот во Њујорк назначи 12 поротници кои треба да ја донесат конечната пресуда во врска со обвинението против поранешниот американски претседател Доналд Трамп за наводно фалсификување деловни документи во случајот со тајни плаќања на порно актерката Сторми Даниелс, пред судот во Менхетен.
Меѓу 12-те поротници има седум мажи и пет жени, според Си-Би-Ес Њуз. Изборот на поротата ќе продолжи денеска, бидејќи до почетокот на судењето треба да се изберат уште шест резервни поротници.
„Имаме порота“, рече судијата Хуан Мерчан откако новите поротници се заколнаа дека ќе носат одлуки „праведно и непристрасно“.
Мерчан посочи дека судот е на добар пат да го започне судењето со воведни зборови од понеделник, 22 април.
Обвинението поднесено од обвинителот Алвин Брег го обвинува Трамп за фалсификување деловни извештаи со цел да се прикрие исплатата за порноѕвездата Сторми Даниелс непосредно пред изборите во 2016 година.
Обвинителството најави дека ќе се фокусира на финсиските средства што Трамп му го дал на својот поранешен соработник Мајкл Коен, кој тврди и дал 130 000 долари на Даниелс, со цел да ја замолчат за нејзината наводна афера со Трамп.
Според Обвинителството, тоа бил обид за незаконско влијание врз изборите во 2016 година. Ваквите исплати во САД не се нелегални, но според обвинителите Трамп направил кривично дело со неправилното евидентирање на надоместокот за Коен како правни трошоци. Трамп е обвинет за вкупно 34 кривични дела за фалсификување деловни книги од прв степен.
МААЕ: Нема штета на нуклеарните постројки во Иран
Меѓународната агенција за атомска енергија (МААЕ) објави дека нема штета на иранските нуклеарни постројки, откако Израел изврши одмазнички напади.
„Продолжуваме да ја следиме ситуацијата и ги повикуваме двете страни на екстремна воздржаност. Нуклеарните објекти никогаш не треба да бидат цел во воени конфликти“, се вели во соопштението на МААЕ на платформата X.
Тензиите меѓу Тел Авив и Техеран се зголемија по нападот на Иран врз Израел на 13 април, со повеќе од 300 беспилотни летала и проектили. Потоа Израел предупреди дека ќесе одмазди за нападот со стотици проектили и беспилотни летала, од кои најголемиот дел без пресретнати од противвоздушната одбрана.
Инаку, нападот на Иран врз Израел беше одмазда за нападот врз иранскакиот конзулат во Дамаск, во кој загинаа неколку високи офицери.
Иран за нападот во Сирија го обвини Израел, а Тел Авив ниту потврди, ниту демантираше дека стои зад нападот.
Најмалку осум лица убиени во руските напади врз областа Дњепропетровск
Најмалку осум лица загинаа, а 21 се повредени во голем руски ракетен напад врз областа Дњепропетровск во централна Украина, соопштија локалните власти во петокот наутро.
Украинскиот претседател Володимир Зеленски изјави дека во нападот биле оштетени неколку ката од станбена зграда, како и железничката станица во главниот град на регионот Днепар.
„Русија мора да одговара за својот терор и секој проектил, секој Шахед мора да биде соборен. Светот може да го гарантира тоа, а нашите партнери ги имаат потребните капацитети“, рече Зеленски.
Државната украинска железничка компанија Укрзализница објави дека нападот на Русија бил намерно насочен кон нејзината инфраструктура во регионот, наведувајќи дека нејзините работници се повредени.
Компанијата ја затвори станицата во Днипро и ги пренасочи возовите што минуваат низ тој град.
Министерот за внатрешни работи Ихор Клименко изјави дека најмалку осум лица загинале во нападот, две во Днепар и шест во областа Синелниковски во регионот, каде што биле оштетени десетици куќи.
Украинската армија соопшти дека уништила руски стратешки бомбардер Ту-22 по ракетни и беспилотни напади врз украинските градови.
„За прв пат, противвоздушните ракетни единици на Военото воздухопловство, во соработка со Одбранбените разузнавачки служби на Украина, го уништија стратешкиот бомбардер со долг дострел Ту-22М3, кој носи крстосувачки ракети Кх-22 што руските терористи ги користеа за напаѓајте мирни украински градови“, рече командантот Никола Олешчук на Телеграм.
Во Индија почнаа парламентарните избори кои ќе траат до 1 јуни
Во Индија денеска (19 април) почнаа парламентарните избори, каде право на глас имаат 968 милиони Индијци, што е повеќе од вкупното население на САД, Европската Унија и Русија заедно.
Изборите за 543 членови на Долниот дом на парламентот ќе се одржат во седум фази до 1 јуни на повеќе од еден милион избирачки места низ земјата. Гласачките ливчиња ќе се пребројуваат на 4 јуни, а резултатите ќе бидат објавени истиот ден.
Победата на премиерот Нарендра Моди на изборите изгледа речиси сигурна. Седумдесет и тригодишниот Моди е сè уште многу популарен по два мандати на власт, за време на кои Индија ја зголеми дипломатската моќ и економската положба.
Анкетата спроведена во 2023 година покажа дека Моди е прифатлив кандидат за речиси 80 отсто од Индијците. На изборите во 2014 и 2019 година, тој веќе и донесе две убедливи победи на хинду националистичката партија Бхаратија Џаната.
Ослободен заменик директорот на косовската полиција кој беше уапсен во Србија
Министерството за надворешни работи и дијаспора на Косово синоќа (18 април) соопшти дека заменик-директорот на косовската полиција Дејан Јанковиќ е ослободен од српските власти, откако во средата беше уапсен на границата меѓу Косово и Србија.
Јанковиќ од средата се наоѓаше во притвор во Рашка, југозападна Србија, откако претходно истиот ден беше приведен на граничниот премин Јариње меѓу Косово и Србија.
Во синоќешното соопштение на косовското МНР се вели дека тој е на пат за Косово.
„МНР ја информира јавноста дека претставникот на канцеларијата на Република Косово во Србија, амбасадорот Јетиш Јашари, потврди дека заменик директорот на косовската полиција Дејан Јанковиќ штотуку е ослободен и е на пат за Косово. Во иднина ќе бидете известени за повеќе детали“, се вели во соопштението објавено на Фејсбук страницата на МНР.
Шефицата на косовската дипломатија, Доника Гервала апсењето на Јанковиќ го нарече „очајнички чин на одмазда од Србија по масовното гласање на Парламентарното собрание на Советот на Европа“ за прием на Косово во таа организација.
Косовските власти го осудија приведувањето на заменик директорот на полицијата, барајќи негово итно ослободување и одговор од меѓународната заедница.
Актот на српските власти го осудија и претставници на западните дипломатски претставништва и на ЕУ во Приштина, меѓу кои и германскиот амбасадор, Јорн Роде, кој рече дека ваквото однесување на Белград е „неприфатливо за држава која цели кон членство во ЕУ“.
САД ставија вето на барањето на Палестинците за полноправно членство во ОН
Соединетите Држави ставија вето на нацрт-резолуцијата на Советот за безбедност на ОН за „државата Палестина да биде прифатена како членка на Обединетите Нации“.
Нацрт-резолуцијата претставена од Алжир, која „препорачува на Генералното собрание државата Палестина да биде примена во членството на ОН“, доби 12 гласа „за“, еден против и два воздржани.
За прием на една земја во ОН, мора прво да добие позитивна препорака од Советот за безбедност (најмалку девет од 15 гласови за него, и без вето од која било постојана членка), а потоа да биде одобрена од Генералното собрание на ОН со двотретинско мнозинство.
Во септември 2011 година, претседателот на палестинската управа, Махмуд Абас, ја покрена процедурата, барајќи „пристапување на државата Палестина во ОН“, но оттогаш постапката не е завршена. И тогаш САД ставија вето.
Во ноември 2012 година, палестинската самоуправа доби статус на „држава набљудувач која не е членка“ на ОН.
Палестинците го ажурираа своето барање за членство во ОН со писмо до Советот за безбедност на ОН на почетокот на април, укажувајќи на израелската офанзива во Газа.
ЗНАМ со митинг во Куманово, а Левица во Велес на првиот ден од кампањата
Партиски активности, средби со граѓани, митинзи и собири низ градовите во Северна Македонија го одбележаа првиот ден од кампањата за парламентарните избори.
Партијата ЗНАМ, чиј претседател е кумановскиот градоначалник Максим Димитриевски, кој воедно е и претседателски кандидат, вечерва (18 април) стартуваше со митинг во Куманово.
„На овие избори катастрофално ќе изгуби раководството на СДСМ, а притоа ВМРО нема да добие, ќе добие ЗНАМ. Исто како на локалните и ќе го повториме тоа сите заедно“, рече Димитриевски.
Тој и носителите на листите во шесте изборните единици на настанот ја презентираа програмата „Проглас за достоинствена Македонија“. Корупцијата ја посочија како најголем проблем во државата и ветија нејзино искоренување.
Носителот во „двојката“ во која влегува и Куманово, Даниел Стојчевски, меѓу ветувањата ги посочи: зголемување на казни за злоупотреба на службена положба; незастарувања на дела за криминал и корупција; избор на квалитетни и искусни судии; укинување на доживотниот мандат на судиите; нотарите и извршителите да станат државни службеници; зголемување на платите во правосудството итн.
Останатите носители на листите зборуваа и за проекти од економијата, екологијата, развојот на земјоделството, образованието, здравство…
Левица, пак, одржа собир во Велес, каде меѓу говорниците беа партискиот лидер Димитар Апасиев кој е и носител во „единицата“, носителот во „тројката“ во која спаѓа и Велес – Борислав Крмов, како и претседателската кандидатка Билјана Ванковска.
Апасиев во говорот порача дека „оваа е буквално последниот историски воз да се престроиме геополитички со цел да си ја зачуваме државата“.
„Крајно време е да направие Македонска платформа и јасно да кажеме ‘не преговараме за унитароста’. Нема да дозволиме оџи и попови да ни ја креираат јавната политика и на секое ќоше да никнуваат само цркви и џамии. Не преговараме за идентитетот, не може историски комисии да ни кажуваат дека нашиот јазик постои од 194 и некоја година и дека Гоце Делчев е Бугарин и дека нашите АСНОМ-ски корени всушност не постојат“, рече Апасиев.
Во кампањата за парламентарните избори Левица настапува под слоганот „Неподмитливите во Собранието“, а меѓу ветувањата во нејзината програма кои ги истакнаа на првиот ден од кампањата се државни социјални станоци за лицата во социјален ризик и ограничување на цените за становите, како и зголемување на минималната пензија на две третини од минималната плата и отворање пензионерски домови во државна сопственост.
Коалицијата „Храбро за Македонија“, пак, во која се ГРОМ, Интегра и ПЦЕР, својата кампања ја започна од скопската населба Ченто. Претседателот на Интегра, Љупчо Ристовски даде ветувања за зголемување на сите пензии што се под 25.000 денари и ниски даноци.
Владејачкиот СДСМ вечерва (18 април) одржа повеќе митинзи во различни градови од шесте изборни единици. ВМРО-ДПМНЕ кампањата ја стартуваше со централен митинг во Охрид.
ДУИ симулираше собраниска седница на која се гласаат уставни измени за вметнување на Бугарите во Уставот и за избор на претседател на државата во Собранието. Албанската опозициска коалиција „Вреди“ на прес-конференција во Скопје ги претстави носителите на листите во шесте изборни единици, а вечерва одржа и митинг во Струга.
Кампањата за парламентарните избори ќе трае до 6 мај. Гласањето ќе биде на 8 мај.
За парламентарни избори, Северна Македонија е поделена на шест изборни единици и од секоја од нив во Собранието влегуваат по 20 пратеници, при што според таканаречениот Донтов модел се пресметува која партија колку пратенички места ќе добие.
Во трка за освојување пратенички мандати на овие избори се кандидати од 17 различни листи поднесени од партии и коалиции.
Паралелно, во тек е и претседателската кампања. Првиот круг од гласањето на претседателските избори ќе се одржи на 24 април. Во трка се седум кандидати за шеф на државата. Доколку никој од нив не освои 50 отсто плус еден глас, двајцата кои ќе добијат најмногу гласови ќе се пласираат во вториот круг за кого гласањето ќе биде истиот ден со парламентарните избори – 8 мај.
На стартот на кампањата, Мицкоски побара „македонско национално единство“
Традиционално со митинг во Охрид, опозициската ВМРО-ДПМНЕ со коалицијата „Твоја Македонија“, вечерва (18 април) ја започна кампањата за парламентарните избори закажани за 8 мај.
Партискиот лидер, Христијан Мицкоски, повика на излезност на изборите и ја побара поддршката од граѓаните. Упати пораки дека со овие избори завршува „политичката етапа на корумпирани политичари“.
„Народот доаѓа по своето, по тоа што му е одземено. Доаѓа по Македонија, да си ја врати во свои раце и да ги отпочне големите промени на свеста, на начинот на живот, на вредностите со кои ќе покажеме на сите дека можеме, дека знаеме, дека си ја сакаме државата. Дека не ја даваме“, рече Мицкоски.
Во говорот тој повика и да запрат нападите кон партиите ЗНАМ и Левица и побара „обезбедување на македонско национално единство“. Со двете партии, рече тој, имаат разлики и од идеолошка и од принципиелна природа, но сега, според него, најважно е „да се фокусираат на оние кои ја киднапирале државата“.
„Разидувањата сигурно ќе продолжат, но мора да наоѓаме заеднички јазик без разлика на лични и партиски суети и интереси. Од нив не очекувам да го направат истото. Дури можеби и ќе ме нападнат за овој гест, можеби некои оправдано ќе кажат дека задоцнет, но и покрај тоа, како и да се однесуваат споменатите партии, ние како партија ќе опстоиме на нашиот збор“, рече Мицкоски.
Тој ја критикуваше актуелната власт дека не направила ништо за подобар живот и нема граѓанин кој не е загрижен. Земјава, обвини тој, е донесена меѓу најсиромашните и најкорумпираните во светот и е „рекорден по иселени лица во последните шест и пол години“.
Покрај Мицкоски, на митингот зборуваа и генералниот секретар на партијата, Ѓорѓија Сајкоски, кој е носител на листата во изборната единица пет, во која спаѓа охридскиот регион, како и кандидатите за пратеници од Охрид.
СДСМ со својата Коалиција за европска иднина, стартот на кампањата во текот на денот го означија со настан во Музејот на современа уметност, а вечерва одржаа повеќе митинзи во различни изборни единици.
Партискиот лидер Димитар Ковачевски од Гевгелија порача дека СДСМ и Коалицијата се единствената опција која има јасен план за интеграција на државата во ЕУ. По ВМРО-ДПМНЕ, пак, ја обвини дека нема ниту план ниту визија и единствено што знае е „да се откаже, да ги раскара етничките заедници, да се раскара со соседите и да ја заглави државата во изолација“.
Митинзи и собири на првиот ден од кампањата организираа и останатите учесници на изборите. Движењето ЗНАМ одржа митинг во Куманово, Левица во Велес, коалицијата „Храбро за Македонија“ започна од скопската населба Ченто…
ДУИ, пак, стартот на кампањата го означи со симулација на собраниска седница на која се гласаат уставни измени за вметнување на Бугарите во Уставот и за избор на претседател на државата во Собранието. Албанската опозициска коалиција „Вреди“ на прес-конференција во Скопје ги претстави носителите на листите во шесте изборни единици, а вечерва одржа митинг во Струга.
Кампањата за парламентарните избори ќе заврши на 6 мај кога на полноќ ќе настапи предизборен молк во пресрет на гласањето што ќе се одржи на 8 мај.
Поддржувачите на Додик на собир против резолуцијата за Сребреница
Поддржувачите на владејачката Сојуз на независни социјалдемократи (СНСД) – партијата на Милорад Додик и на другите партии што се на власт во босанскиот ентитет Република Српска, денеска (18 април) одржаа народен собир во Бања Лука поради најавата за усвојување на резолуцијата за Сребреница во Обединетите Нации (ОН).
Повикот за собир го упати прорускиот претседател на Република Српска, Милорад Додик, кој е на црните листи на САД и Велика Британија.
Резолуцијата за Сребреница во Обединетите Нации, со која 11 јули се прогласува за Меѓународен ден на сеќавање на геноцидот во овој град на истокот на Босна и Херцеговина, беше тема на состанокот зад затворени врати во ОН на 17 април. Генералното собрание на ОН веќе на почетокот на мај би можело да расправа за овој документ, кој го иницираа Германија и Руанда.
Еден од коспонзорите на овој документ, по одлука на министерот за надворешни работи Бујар Османи, е и Северна Македонија.
Радио Слободна Европа (РСЕ) имаше увид во нацртот на резолуцијата, која, меѓу другото, повикува на безрезервна осуда на секое негирање на геноцидот и ги повикува членките на ОН да ги зачуваат утврдените факти и да развијат соодветни програми преку нивните образовни системи, со цел во иднина да се спречи ревизионизам и геноцид.
Српскиот народ, како и колективната одговорност, не се директно спомнати во овој документ.
На собирот во Бања Лука дојдоа и владини претставници од Србија – Ана Брнабиќ, претседателка на српскиот парламент, Никола Селаковиќ – министер во технички мандат за труд, вработување и социјални работи во Владата на Србија.
Брнабиќ изјави дека Србија е за почитување на Дејтонскиот договор.
„Денес во Србија има луѓе на власт кои секогаш ќе бидат со Република Српска и со нашиот народ. Не мора да мислиме исто, но секогаш ќе бидеме заедно. Колку е потешко, толку ќе бидеме поблиски“, порача Брнабиќ.
На митингот во Бања Лука забележливи беа знамиња на Република Српска, на соседна Србија и со рускиот претседател Владимир Путин.
На една од улиците во центарот на Бања Лука, РСЕ сними автобуси од Србија – од градовите Белград, Шабац, Обреновац, Лозница и Уб.
Сопственикот на „АИС Турса“ од Крупње кај Лозница, Славко Мициќ, накратко за РСЕ изјави дека „не знае дали неговите автобуси се во Бања Лука, дека се издаваат преку агенција и дека во моментов ги има насекаде“.
Газдата на компанијата „Аладин Турс“ од Уб, Јован Јовановиќ, пак, истакна дека никогаш не прашува кој се вози со автобусите.
„Јас превезувам за пари, а не прашувам каде се вози, кој се вози. Аранжманите ги договараат шефовите за сообраќај според класичните услови“, рече Јовановиќ.
На еден паркинг, кој се наоѓа на околу три километри од центарот на Бања Лука, забележани се и автобуси кои донесоа граѓаните на собирот. РСЕ фотографираше и автобус со регистарски таблички од Прибој во Србија.
Сопственикот на компанијата, кој не сакаше да се претстави, за РСЕ изјави дека „испратиле еден автобус“, но „не знае кои се патниците од Прибој“.
Злосторството во Сребреница се карактеризира како геноцид
Во 2007 година, Меѓународниот суд на правдата во Хаг го окарактеризира злосторството во Сребреница како геноцид, во кое во јули 1995 година беа убиени повеќе од 8.000 мажи и момчиња од тогашната енклава под заштита на Обединетите нации.
За овие злосторства, беа осудени повеќе од 50 лица кои добија вкупно околу 700 години затвор.
Пресудите на Хаг и домашните судови за виновни за геноцид прогласија поединци, а не колективи, држави или ентитети.
Хашкиот суд утврди дека Србија и Црна Гора не се одговорни за геноцидот во Босна и Херцеговина, ниту се соучесници, иако поранешна Југославија не направи ништо за да го спречи тоа.
Во заедничкото соопштение на Канцеларијата на високиот претставник (ОХР), Амбасадата на САД и Канцеларијата на Организацијата за безбедност и соработка во Европа (ОБСЕ) во БиХ од 2018 година, се наведува дека не станува збор за колективната одговорност на Србите за Сребреница.
„Никој не ја демонизира Република Српска и не зборува за колективната одговорност на Република Српска или на српскиот народ, како што тврдат претседателот на Република Српска и други“, беше потенцирано во тогашното соопштение.
Овие институции реагираа откако Националното собрание на Република Српска на седницата го отфрли извештајот за Сребреница изготвен во 2003 и 2004 година, во кој Владата на РС призна дека во овој град на истокот на Босна и Херцеговина се случило злосторство од големи размери.
САД и Велика Британија воведоа нови санкции за Иран поради нападот врз Израел
Соединетите Американски Држави (САД) воведоа нови санкции кон Иран кои опфаќаат субјектите поврзани со производството на беспилотни летала, соопшти американското Министерство за финансии на 18 април.
Санкциите доаѓаат како одговор по иранскиот напад врз Израел.
Конкретно, со нив се опфатени 16 поединци и два субјекти кои овозможуваат производство на беспилотни летала и мотори со кои се напојуваат иранските дронови Шахед, што беа користени во нападот на 13 април.
„Тие работат во име на иранскиот корпус на исламската револуционерна гарда, на неговиот огранок за производство на дронови и на други ирански производители на мотори“, се наведува во соопштението на Министерството за финансии.
Канцеларијата за контрола на странски средства (ОФАЦ), исто така, санкционираше и пет компании кои купуваат испорачуваат компоненти за производство на челик на иранската компанија КСЦ (Khuzestan Steel Company) – еден од најголемите производители на челик во Иран.
На мета се и три подружници на иранскиот производител на автомобили Бахман Груп, за кој ОФАЦ наведува дека материјално го поддржува иранскиот корпус на Исламската револуционерна гарда.
Покрај тоа, американското Министерство за трговија воведува нови контроли за да го ограничи пристапот на Иран до технологии.
Американскиот претседател Џо Бајден изјави дека САД и нивните сојузници му помогнале на Израел да се заштити од нападите со ракети и дронови на 13 април и оти сега со санкциите бараат одговорност од Иран.
„Санкциите се насочени кон лидери и ентитети поврзани со корпусот на Исламската револуционерна гарда, Министерството за одбрана на Иран и програмите за ракетни и беспилотни летала на иранската влада што го овозможија овој дрзок напад“, вели Бајден.
„Ројтерс“ пренесува и дека Велика Британија, исто така, воведува санкции против неколку ирански воени организации, поединци и субјекти, вклучително и Генералштабот на вооружените сили и морнарицата на корпусот на Исламската револуционерна гарда.
За нападот од 13 април, Техеран наведе дека бил извршен како одмазда за израелскиот напад на 1 април врз комплексот на иранската амбасада во Дамаск во кој меѓу загинатите имаше и двајца генерали.
Мултимедија
Најпосетени
Што треба да знаете